Thót tim vì xả lũ bất ngờ

Theo báo cáo xả lũ của Công ty CP Thủy điện Sông Ba Hạ, đến 15 giờ 30 phút ngày 1-8, lưu lượng xả lũ đã giảm còn 100 m³/giây, cộng với lưu lượng xả nước chạy máy là 400 m3/giây, lưu lượng nước về hạ lưu sông Ba từ nhà máy này giảm còn 500 m³/giây. Trong khi trước đó, lưu lượng nước xả xuống sông Ba lên gần 1.000 m³/giây làm cho một khu vực hạ lưu sông này đạt đỉnh lũ khiến nhiều người ở đây hốt hoảng, tháo chạy thoát thân.

 

 
Sáng 31-7, như thường lệ, ông Nguyễn Kim Hùng (65 tuổi) ở thôn Mỹ Lệ Tây, xã Hòa Bình 2, huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên, đưa 4 con bò của nhà ra thả ở cồn cỏ giữa sông Ba.

 

Chỉ hơn 2 giờ sau, nghe làng xóm hô hoán nước lên, không tin nhưng ông vẫn ra sông xem thử thì lúc đó, nước đã ngập lênh láng, 4 con bò chụm lại vì cồn cỏ đã bị nước ngập gần hết. Đánh liều, ông lội qua sông để đưa bò về nhưng khi về, nước lại lên thêm, con lạch bình thường đi bộ qua được, giờ mặt nước đã rộng hơn 40 m. Không còn cách nào khác, ông quất roi tới tấp để bò bơi nhanh hơn vào bờ. Bơi được hơn 2/3 chặng đường, nước chảy xiết, cả bò và ông đều đuối sức.

 

“May quá, lúc chới với, tôi bám được đuôi con bò đực khỏe nhất trong đàn nên mới vào được đến bờ, nếu không…” - ông Hùng chưa hết hốt hoảng kể lại.

Hiện có 5 thủy điện nằm trong hệ thống bậc thang thủy điện trên sông Ba là An Khê- Ka Nak, A Zun Hạ, Krông H’năng, Sông Hinh và Sông Ba Hạ. Việc thêm thủy điện An Khê - Ka Nak đưa nước từ sông Ba về sông Côn nhưng lại xả lũ về sông Ba đã đẩy vùng hạ lưu sông Ba phải đối mặt với ngập lụt do thủy điện xả lũ. Ông Đào Tấn Cam, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Phú Yên, khẳng định: “Nếu không giám sát chặt việc xả lũ, việc vận hành liên hồ của các thủy điện ở khu vực này, mùa mưa năm nay, Phú Yên sẽ bị ngập lụt khủng khiếp hơn”.

Cách đó không xa, ông Lê Văn Can (46 tuổi) cũng ở thôn Mỹ Lệ Tây, tiếc nuối nhìn trại vịt cùng hàng trăm mét lưới rào đang chìm trong dòng nước.

 

Cũng trong sáng 31-7, thấy nước lên, ông vội đưa hơn 4.000 con vịt nuôi vào bờ. Khi định quay lại dỡ trại thì nước đã lên cao, chảy xiết, ông đành bỏ của để giữ thân.

 

Dọc sông Ba sáng 1-8, nhiều trại vịt vẫn còn đang mắc kẹt trên các cồn cỏ giữa sông do không đưa vào bờ kịp. Nhiều người đánh cá trên sông bị một phen hú vía vào ngày trước, giờ không dám ra sông.

Người dân các huyện Đông Hòa, Tây Hòa, Phú Hòa và TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên thật sự hoang mang khi sau đó hay tin thủy điện xả lũ. Người dân nơi đây luôn ám ảnh về trận lụt đầu tháng 11-2009 do thủy điện Sông Ba Hạ xả lũ với lưu lượng nước có lúc lên đến 14.450 m3/giây, nhấn chìm cả một vùng rộng lớn hạ lưu sông Ba.

Việc nước hạ lưu sông Ba lên cao trong ngày 31-7 là do thủy điện Sông Ba Hạ xả lũ. Theo các bản fax của Công ty CP Thủy điện Sông Ba Hạ gửi về Ban Chỉ huy Phòng chống lụt bão và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Phú Yên, việc xả lũ được bắt đầu từ 20 giờ ngày 30-7 với lưu lượng xả 200 m³/giây, đến 22 giờ lên 400 m³/giây, đến 23 giờ 30 phút tăng lên 595 m³/giây, cộng với lưu lượng xả nước chạy máy 400 m³/giây nên lưu lượng nước xả xuống hạ lưu sông Ba lên gần 1.000 m³/giây, làm cho mực nước ở đây tăng nhanh, đến 9 giờ ngày 31-7 nước dâng đạt đỉnh lũ.

Theo ông Nguyễn Đức Phú, Phó Giám đốc Công ty CP Thủy điện sông Ba Hạ, việc xả lũ giữa mùa khô của thủy điện Sông Ba Hạ là bất khả kháng khi lưu lượng nước vào hồ tăng nhanh, có lúc lên đến 985 m3/giây.

 

“Nước từ nhánh sông A Zun Pa về nhiều, cùng với hồ thủy lợi A Zun Hạ xả lũ với lưu lượng 200 m3/giây, làm cho nước về hồ thủy điện Sông Ba Hạ tăng nhanh, chúng tôi cần xả lũ để mực nước hồ đạt đến mực nước dâng bình thường là 105 m. Trước và trong khi xả lũ, chúng tôi đều có báo cáo xả lũ gửi về UBND tỉnh và Ban Chỉ huy Phòng chống lụt bão và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Phú Yên, trong đó ghi rõ lưu lượng xả và lưu lượng dự kiến xả theo đúng quy trình” - ông Phú nói.

Tuy nhiên, theo ông Lê Văn Trúc, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, Trưởng Ban Phòng chống lụt bão và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Phú Yên, ông chỉ nhận được thông báo thủy điện xả lũ với lưu lượng 200 m³/giây nên không thông báo cho dân. Không ngờ Nhà máy Thủy điện Sông Ba Hạ tăng lưu lượng xả lũ nhanh như vậy, ông Trúc bức xúc: “Chỉ mới đây, các công trình thủy điện trên sông Ba đều tích hết nước khiến cả vùng hạ lưu Phú Yên bị khô hạn. Vì vậy, tỉnh phải đề nghị các Bộ NN-PTNT, Công Thương can thiệp để các thủy điện xả nước về hạ lưu cứu lúa nhưng họ vẫn không chịu xả. Bây giờ, chỉ mới mưa mà họ đã xả lũ như vậy”.

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Đức Phú, lo lắng nhất của nhà máy là các thủy điện bên trên như An Khê- Ka Nak, Krông H’năng đồng loạt xả lũ nhưng may mắn là không xảy ra. “Nếu các nhà máy này đồng loạt xả lũ, buộc chúng tôi phải tăng lưu lượng xả nước, vùng hạ du đã phải ngập thêm” - ông Phú nói.