Tránh làm luật kiểu áp đặt

Theo đó, điều 60 sẽ được sửa theo hướng người lao động (NLĐ) được lựa chọn nhận BHXH một lần hay bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu sau này.

Trên thực tế, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thống kê giai đoạn 2007-2014, trong tổng số người được giải quyết chế độ BHXH, có tới 80% (gần 500.000 người mỗi năm) xin nhận BHXH một lần, tập trung vào khu vực doanh nghiệp tư nhân, có vốn nước ngoài và hầu hết có hợp đồng lao động chỉ từ 1-3 năm, thu nhập không cao, việc làm thiếu ổn định. Riêng năm 2014, cơ quan BHXH đã giải quyết cho 118.091 người hưởng chế độ hằng tháng, 642.239 lượt người hưởng trợ cấp một lần. Nói cách khác, nhu cầu nhận BHXH một lần là phổ biến, có thực và là nguyện vọng của đông đảo NLĐ, nhất là những người xuất thân từ nông thôn và làm việc trong khu vực sản xuất - kinh doanh.

Đó là nói về chính sách BHXH. Còn về chính sách BHYT, theo BHXH Việt Nam, sau 4 tháng triển khai sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật BHYT, số người tham gia BHYT tự nguyện đã sụt giảm 1,2 triệu người. Nguyên nhân sụt giảm là do thủ tục phức tạp và gánh nặng tài chính đè lên vai người nghèo khi luật bắt buộc phải mua BHYT theo hộ gia đình.

Ai cũng biết mua BHYT là tốt và cần thiết nhưng một khi người nghèo không có tiền để mua thì chính sách bị vô hiệu, thậm chí là bước lùi về an sinh xã hội.

Đến nay, các cơ quan chức năng đã ban hành hơn 220 văn bản chỉ đạo, lãnh đạo, tổ chức thực hiện chính sách BHXH, BHYT. Luật BHYT và Luật BHXH sửa đổi, thông qua năm 2014 kỳ vọng góp phần thực hiện mục tiêu đến năm 2020 có trên 80% dân số tham gia BHYT, khoảng 50% lực lượng lao động tham gia BHXH. Tuy nhiên, khi triển khai Luật BHYT sửa đổi thì số người tham gia sụt giảm nghiêm trọng; còn Luật BHXH chưa kịp có hiệu lực đã bị một bộ phận NLĐ phản đối gay gắt. Điều đó phản ánh một thực tế là dù mục tiêu của chính sách là tốt, là ưu việt nhưng thời điểm triển khai thực hiện không phù hợp thì sẽ không nhận được sự đồng thuận của xã hội.

Nền kinh tế thị trường đòi hỏi đa dạng hóa cơ cấu và giá cả sản phẩm để linh hoạt đáp ứng các nhu cầu đa dạng của khách hàng. Quá trình hoàn thiện luật pháp, nhất là chính sách BHXH, BHYT trong bối cảnh dân chủ hóa và hội nhập đòi hỏi tính cẩn trọng và cầu thị cao; hướng đến xu hướng chung nhưng vẫn bảo lưu những nội dung hợp lý, hợp tình đã được thực tiễn kiểm nghiệm, tránh áp đặt duy ý chí hoặc không cần thiết. Có như vậy, chính sách mới có hiệu quả cao nhất, dài hạn, tăng tính đồng thuận xã hội và triệt để vì lợi ích người dân.

Thực tế cho thấy đa dạng hóa sự lựa chọn luôn là cách thức tốt cho sự đồng thuận cao.