​Ủy ban Kiểm tra cần làm rõ trách nhiệm của ông Võ Kim Cự

ĐBQH Nguyễn Ngọc Phương trả lời báo chí bên hành lang QH - Ảnh: Văn Duẩn

Trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội (QH) sáng 27-7, đại biểu QH Nguyễn Ngọc Phương, Phó trưởng Đoàn đại biểu QH tỉnh Quảng Bình, nói: Vụ Formosa đã kiểm tra, xác minh và Formosa đã thừa nhận. Bây giờ việc đã rõ ràng Formosa đã vi phạm. Để xử lý vi phạm như thế nào, đứng đằng sau đó là ai, liên quan, liên đới trách nhiệm mức độ nào, Chính phủ phải chỉ đạo các cơ quan thanh tra vào cuộc đề làm rõ từ tổ chức, cá nhân, chứ không phải riêng Bộ Tài nguyên và Môi trường.

- Phóng viên: Ông có đồng tình với phát ngôn của ông Võ Kim Cự, nguyên Bí thư tỉnh ủy Hà Tĩnh, liên quan tới dự án Formosa hay không?

+ Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương: Có những điều tôi đồng tình, có những điều tôi chia sẻ, có những điều cần phải cơ quan chức năng vào cuộc để làm rõ trách nhiệm.

- Điều gì cần cơ quan chức năng phải vào cuộc để làm rõ trong phát ngôn của ông Võ Kim Cự, thưa ông?

+ Cơ quan chức năng cần phải làm rõ việc cấp phép đầu tư 70 năm và 50 năm cho Formosa. Thứ hai, ngoài sự cố ô nhiễm môi trường biển, còn có những ô nhiễm môi trường khác, trách nhiệm của các cơ quan quản lý của tỉnh Hà Tĩnh đến đâu.

- Quan điểm khi kêu gọi đầu tư, lãnh đạo tỉnh quá kỳ vọng nhà đầu tư sẽ giúp thay đổi về kinh tế liệu có thiếu cơ sở không?

+ Không chỉ lãnh đạo Hà Tĩnh đâu! Cả lãnh đạo Chính phủ cũng mong muốn cải thiện môi trường, thu hút đầu tư để phát triển kinh tế, đó là nhu cầu chính đáng. Tất nhiên, hiện nay, trong khi thu hút đầu tư chú trọng về phát triển kinh tế mà chưa chú trọng bảo vệ môi trường, không chú ý đến hậu quả có thể xảy ra nên mới để xảy ra hậu quả nặng nề không chỉ ở Hà Tĩnh mà còn ở các tỉnh khác nữa.

- Theo ông, có phải ông Võ Kim Cự đã “vượt rào” khi ký cho Formosa thời gian 70 năm?

+ Ông Võ Kim Cự lý giải là luật cho phép thì không sao, nhưng luật không có quy định, không cho phép thì sai lầm đó hết sức nghiêm trọng.

- Theo ông, ông Võ Kim Cự có phải xin lỗi nhân dân trước sự cố ô nhiễm môi trường nghiêm trọng như thế không?

+ Hiện nay, ông Võ Kim Cự đã phát biểu có trách nhiệm cá nhân trong việc để cho Formosa vào đầu tư ở Hà Tĩnh. Trong đó, có nói đến các nguyên nhân, là mong muốn tạo ra cú hích phát triển cho Hà Tĩnh, thứ hai, là tạo công ăn việc làm. Ông Cự cũng ân hận khi không lường trước hết những tình huống có thể xảy ra. Còn cái gì trong vòng kiểm soát mà anh để xảy ra vi phạm thì anh phải chịu trách nhiệm.

Theo tôi nghĩ, vì ông Cự chưa lý giải được mình sai ở chỗ nào nên chưa xin lỗi. Nhưng sau này khi đã thanh tra kết luận có sai phạm thì nhất thiết ông Cự phải xin lỗi trước nhân dân cả nước

- Sự kiện này, Ủy ban Kiểm tra Trung ương có phải vào cuộc để làm rõ vi phạm không?

+ Thời điểm đó, ông Cự là đối tượng quản lý của Bộ Chính trị nên dứt khoát Ủy ban Kiểm tra Trung ương phải vào cuộc để làm rõ.

- Có ý kiến cho rằng, tai sao “trăm dâu đổ đầu ông Cự”, các bộ, ngành cũng phải có trách nhiệm trong việc này?

+ Quy trách nhiệm “trăm dâu đổ đầu ông Cự” là một số báo nêu thôi. Quan điểm của tôi, liên quan đến cả một hệ thống từ Chính phủ đến các bộ, ngành, chứ không phải chỉ cá nhân ông Cự vì một mình ông Cự không thể quyết định được.

Vấn đề ở chỗ, quyết định đó thì đúng, nhưng những vấn đề liên quan đến môi trường anh không kiểm soát được, không đánh giá được tác động để xảy ra hậu quả, và khi lập dự án anh không lường hết được.

Nguyên nhân, một là do năng lực, hai nữa là do nóng vội, thứ ba là lơ đi một số việc để nhà máy vi phạm như việc ống xả thải cho chôn xuống sâu mà không kiểm tra, kiểm soát. Thì ở đây, không phải là trách nhiệm của ông Cự mà là trách nhiệm của người khác.

- Trong việc quy trách nhiệm như hiện nay, ông có bình luận gì việc phân cấp, phân quyền giữa các bộ, ngành, địa phương?

+ Phân cấp, phân quyền luật pháp quy định rất rõ. Trong quá trình tổ chức thực hiện là do chưa làm hết trách nhiệm nên để xảy ra hậu quả thôi. Để có một dự án đâu phải đơn giản. Formosa đâu phải tự đến để ký với ông Cự, với Hà Tĩnh, bao nhiêu cấp phải xin tới, xin lui, rồi báo chí cũng vào cuộc.

- Cuối tháng 7 rồi mà chưa có công bố biển miền Trung có an toàn không, khiến người dân đang lo ngại?

+ Việc chậm đưa công bố có lẽ là do việc xác minh biển hiện nay chưa hoàn thiện thôi. Nếu chưa hoàn thiện thì phải tập trung làm rõ để công bố. Còn công bố muộn thì sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống của ngư dân, kéo theo là việc phát triển du lịch biển và các dịch vụ khác.

- Nhiều người dân vẫn băn khoăn khi chưa thấy có công bố phương án bồi thường, hỗ trợ ngư dân?

+ Công tác cứu trợ, hỗ trự cho người dân, đền bù cho người dân đang còn chậm.

- Việc chuyển đổi sinh kế cho người dân cũng đang gây nhiều lo lắng?

+ Chuyển đổi sinh kế, chuyển đổi nghề chỉ là cách nói để an lòng dân thôi. Trong thực tế, chuyển đổi rất khó. Ngư dân thì chỉ bám biển, chứ lấy đất đâu ra. Và có những người chỉ có điều kiện đánh bắt gần bờ thôi, sao đánh bắt xa bờ được vì phải liên quan đến sức khỏe, kinh nghiệm.

Thứ hai, rời khỏi nghề đánh bắt thì ngư dân phải li hương, phải đi nơi khác thì rất khó như xuất khẩu lao động thì cũng chỉ một số đối tượng thôi, đủ điều kiện mới xuất khẩu lao động được.

Chuyển đổi được thì cũng chỉ một bộ phận rất ít. Cho nên cái cốt vẫn là làm sạch môi trường biển, trả lại điều kiện sống cho người dân ven biển.

Đến vùng biển rất xót xa. Ngư dân còn kéo từng đoàn đến đoàn ĐBQH để đề xuất kiến nghị rất nhiều vấn đề như hỗ trợ, cải thiện môi trường, làm thế nào để giúp họ cho việc khám bệnh vì trước và sau đó có ăn cá mà không biết cá đó có nhiễm độc hay không.