Băn khoăn các trường hợp thu hồi đất

Ngày 3-11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Nhiều đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đã tham gia góp ý vào dự thảo luật này.

ĐBQH Lê Thanh Vân phát biểu

Phát biểu thảo luận, ĐB Lê Thanh Vân (Cà Mau) cho rằng cần phải quán triệt một nguyên tắc nhất quán trong việc xác định bồi thường giá đất theo 2 cách sau: Một là chỉ bồi thường những giá trị đất theo mục đích ghi trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để không lẫn lộn giữa các loại đất khi xác định việc bồi thường; hai là tất cả thành viên trong xã hội đều được hưởng lợi từ giá trị gia tăng ở trên mảnh đất mà Nhà nước đầu tư và thực hiện quy hoạch, không ai được hưởng quyền lợi riêng.

ĐB Lê Thanh Vân cho rằng nếu như xác định được hai nguyên tắc này thì sẽ khắc phục được sự nhầm lẫn trong bồi thường đất vì cứ có quy hoạch, cứ có đầu tư là tự động tăng giá đất và đòi giá bất kỳ không có giới hạn.

Khẳng định đây là một đạo luật hết sức quan trọng, ĐB Lê Thanh Vân khẳng định cần phải hết sức cẩn trọng. "Nếu như chúng ta thảo luận ngày hôm nay chưa thống nhất nhiều vấn đề phức tạp thì cân nhắc để tiếp tục nghiên cứu ở kỳ họp sau" - ĐB Lê Thanh Vân đề nghị.

Cũng phát biểu thảo luận, ĐB Trần Văn Tuấn (Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang) cho biết Ban Soạn thảo đã thể hiện tinh thần cầu thị, nghiên cứu, tiếp thu khá đầy đủ các ý kiến tham gia để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) trình kỳ họp lần này.

"Đề nghị QH tiếp tục thảo luận, xem xét thông qua dự thảo luật một cách thận trọng, song cũng phải hết sức khẩn trương để giải quyết càng sớm càng tốt những khó khăn, vướng mắc đang đặt ra bởi những bất cập của Luật Đất đai hiện hành. Đồng thời, tránh những khó khăn phát sinh do tâm lý chờ đợi Luật Đất đai (sửa đổi) ban hành bảo đảm đồng bộ với Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản và các luật liên quan"- ĐB Trần Văn Tuấn nói.

ĐBQH Trần Văn Tuấn băn khoăn nhiều vấn đề trong dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Theo ĐB Trần Văn Tuấn, tại Điều 79 dự thảo luật quy định về các trường hợp nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia đã liệt kê 31 trường hợp cụ thể. Tuy nhiên, vị ĐBQH còn băn khoăn vì việc liệt kê các trường hợp cụ thể như vậy có thể vẫn chưa bao quát hết.

ĐB cho rằng băn khoăn như vậy vì quy định vẫn chưa thể giải quyết triệt để một trong những bất cập lớn nhất đang đặt ra là khi nhà nước thu hồi đất, người có đất được bồi thường theo bảng giá đất do nhà nước ban hành, trong khi các doanh nghiệp và người có đất thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án thì giá đất thường cao hơn.

"Đây chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng người dân luôn cảm thấy thiệt thòi, thiếu sự đồng thuận khi nhà nước thu hồi lại đất. Mặt khác, đối với doanh nghiệp khi triển khai dự án phải thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất cũng gặp không ít khó khăn.

Nhiều trường hợp doanh nghiệp phải mất nhiều năm để thỏa thuận, có trường hợp phải đi đêm để thỏa thuận với giá cao hơn, thiếu công bằng với số còn lại. Tuy nhiên, doanh nghiệp vẫn rơi vào tình trạng dở khóc, dở cười khi đã thỏa thuận chuyển nhượng được trên 90% diện tích, thậm chí còn cao hơn mà vẫn không thể triển khai dự án vì chỉ còn số ít không đồng thuận. Nhiều trường hợp khiến doanh nghiệp phải tăng chi phí, lãng phí nguồn lực, mất cơ hội đầu tư" - ĐBQH Trần Văn Tuấn nêu.

Theo vị ĐBQH, đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng khiếu kiện đơn thư phức tạp về đất đai ở các địa phương hiện nay (chiếm đến khoảng 75%). ĐB Trần Văn Tuấn đề xuất với QH xem xét, chỉnh sửa, bổ sung Điều 79 và các điều khoản liên quan trong dự thảo luật theo hướng nhà nước thu hồi đất đối với các trường hợp thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội, nhất là thu hồi để chuyển đổi mục đích sử dụng thực hiện dự án.

Cùng đó, ĐB Trần Văn Tuấn đề nghị cần cụ thể hóa nguyên tắc giá đất do nhà nước bồi thường khi thu hồi đất phải sát với giá thị trường và cơ chế điều tiết địa tô chênh lệch để tạo sự công bằng, người có đất thu hồi không bị thiệt thòi.

"Nếu Luật Đất đai (sửa đổi) lần này theo hướng trên, tôi tin sẽ tháo gỡ được nhiều vướng mắc, bất cập đang đặt ra, tạo sự đồng thuận của nhân dân, khơi thông các nguồn lực cho tăng trưởng mạnh mẽ hơn" - ĐB Trần Văn Tuấn nhận định.