Băn khoăn trước đề xuất bổ sung trách nhiệm cho công an xã

Ngày 25-10, các đại biểu Quốc hội thảo luận trực tuyến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng Hình sự. Theo chương trình, dự án Luật do Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao trình sẽ được Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 2.

Lực lượng Công an xã được đề xuất bổ sung trách nhiệm - Ảnh: Hoàng Phúc

Đáng chú ý, Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự sửa đổi, được đề xuất bổ sung khoản 3 điều 146, trong đó "Công an xã, phường, thị trấn, đồn công an có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, lập biên bản tiếp nhận, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan cho cơ quan điều tra có thẩm quyền".

VKSND Tối cao đánh giá điều này là cần thiết để tăng cường vai trò của Công an xã. Cùng với đó, kịp thời giảm tải khối lượng công việc hiện đang rất lớn cho Cơ quan điều tra Công an cấp huyện.

Tại buổi thảo luận trực tuyến tại Quốc hội, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam) đề nghị Bộ Công an giải trình, tính toán về số lượng con người, khả năng chuyên môn của công an xã và các điều kiện cần thiết khác. Vì số lượng công an xã chỉ khoảng 3-5 người, trong khi công an phường có hàng chục nhân lực mới có thể đảm nhận được nhiệm vụ này.

"Chúng ta có hàng chục ngàn xã, nhưng chỉ cần vài xã, vài người thực hiện không tốt thì dư luận sẽ quan tâm ngay và có thể gây ảnh hưởng rất lớn"- ông Thịnh đồng tình chủ trương nhưng đề nghị chuẩn bị thêm các điều kiện khác.

Tương tự, trao đổi với Báo Người Lao Động, luật sư Bùi Phan Anh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, lo ngại trình độ, năng lực của lực lượng công xã chưa được trải qua đào tạo bài bản về điều tra, xác minh theo quy định của luật. Do đó, việc giao thẩm quyền như vậy cho lực lượng này sẽ "đặt câu hỏi rất lớn".

"Nhà nước cần chuẩn hoá về đào tạo nghiệp vụ cho lực lượng công an xã về điều tra, xác minh. Cùng với đó, phải tổ chức thi sát hạch đối với những người được giao nhiệm vụ kiểm tra, xác minh sơ bộ tin báo, tố giác tội phạm để họ có đủ điều kiện để thực hiện nhiệm vụ này. Lực lượng công an xã cần phải có trình độ, năng lực phù hợp đúng và đủ để thực hiện các trình tự, quy trình nghiệp vụ theo luật định, nếu không rất dễ dẫn tới tình trạng lỗi nghiệp vụ hoặc lạm quyền, không đáp ứng được nhu cầu"- luật sư Phan Anh nói.

Trước đó, cho ý kiến về dự án Luật này khi họp tổ Quốc hội, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho rằng hiện nay nước ta có hệ thống công an xã khá hoàn chỉnh, có vị thế trong hệ thống công an cả nước và có chức năng, nhiệm vụ theo quy định của Chính phủ. Việc trao trách nhiệm xử lý ban đầu tố giác, tin báo tội phạm cho công an xã là cần thiết và đáp ứng kịp thời theo quy định của luật. "Tỉ lệ xử lý tin báo tố giác tội phạm là chỉ tiêu rất quan trọng mà Quốc hội đưa ra"- Chủ tịch nước nhấn mạnh và cho rằng sắp tới nếu Luật Công an xã, chúng ta sẽ có những quy định rõ ràng hơn, cụ thể hơn, chế tài ràng buộc hơn với lực lượng này.

Khẳng định đây là nhiệm vụ và cũng là yêu cầu đặt ra đối với lực lượng công an xã, Chủ tịch nước cũng cho rằng nếu không ràng buộc trách nhiệm này, việc nắm tình hình sẽ không đến nơi đến chốn. Do đó, cần phải yêu cầu cao hơn, rõ ràng hơn về độ chính xác cũng như trách nhiệm công an xã, từ đó để lực lượng này sát dân, sát cơ sở tốt hơn.

Nhấn mạnh tình hình an ninh trật tự trong bối cảnh mới có quá nhiều vấn đề phức tạp, không những thành phố mà ở cả nông thôn, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho biết vấn đề trộm cắp, tội phạm, kể cả tội phạm công nghệ cao, ở nông thôn cũng gia tăng. "Vì thế, nhiệm vụ xử lý tin báo tố giác tội phạm thành nhiệm vụ chính trị của công an xã, rất cần thiết. Chúng ta yêu cầu công an xã nâng cao trách nhiệm phục vụ nhân dân, gắn với dân, lo cho dân chứ không phải cấp gây trở ngại, khó khăn"- Chủ tịch nước nhấn mạnh.