Bộ TN-MT lên tiếng về quy định làm tăng chi phí về môi trường cho doanh nghiệp

Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) cho biết vừa qua một số tổ chức, hiệp hội doanh nghiệp đã có ý kiến đối với dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường (gọi tắt là Dự thảo Nghị định) và cho rằng "sẽ làm tăng gánh nặng, chi phí về môi trường cho doanh nghiệp".

Theo Bộ TN-MT, các ý kiến phản ánh nêu trên đã dựa trên bản dự thảo Nghị định được đưa ra tại buổi làm việc ngày 30-8, chưa phải là bản dự thảo mới nhất (ngày 16-9) mà Bộ đã tiếp thu, hoàn thiện và gửi tới Bộ Tư pháp thẩm định.

Một doanh nghiệp xả khí thải ra môi trường

Giảm 18 thủ tục hành chính, tích hợp 7 giấy phép trong 1

Về cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực môi trường, dự thảo Nghị định đã giảm 18 thủ tục hành chính so với quy định hiện hành (giảm 34%); tích hợp 7 loại giấy phép, xác nhận gồm: Giấy xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường, Giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất, Giấy phép xả khí thải công nghiệp, Giấy phép xử lý chất thải nguy hại, Giấy phép xả nước thải vào nguồn nước, Giấy phép xả nước thải vào công trình thủy lợi, Sổ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại vào 1 giấy phép môi trường (GPMT).

"Như vậy, nếu như trước đây thay vì phải thực hiện nhiều giấy phép đơn lẻ thì theo Dự thảo Nghị định, doanh nghiệp chỉ cần thực hiện 1 thủ tục là đề nghị cấp GPMT"- Bộ TN-MT khẳng định.

Về đối tượng đánh giá tác động môi trường (ĐTM), cấp GPMT, một số hiệp hội cho rằng trước đây chỉ có các dự án gây ô nhiễm đến môi trường (nhóm I) mới phải làm ĐTM và xin GPMT, nhưng với quy định mới thì các dự án và nhà máy nhóm I và nhóm II kể cả đã hoạt động cũng phải làm ĐTM và xin GPMT là không có cơ sở.

Về vấn đề này, Bộ TN-MT cho biết khoản 1 Điều 30 Luật Bảo vệ môi trường quy định đối tượng phải thực hiện ĐTM là dự án nhóm I và nhóm II có yếu tố nhạy cảm về môi trường như xả thải vào nguồn nước cấp sinh hoạt, đầu tư trong khu bảo tồn thiên nhiên, rừng, di tích lịch sử văn hóa…; Điều 39 Luật Bảo vệ môi trường quy định đối tượng phải có GPMT rất cụ thể

"Như vậy, quy định về đối tượng phải thực hiện ĐTM và GPMT trong Dự thảo Nghị định là có cơ sở và đúng quy định của pháp luật"- Bộ TN-MT cho hay.

Bộ trưởng Bộ TN-MT Trần Hồng Hà (bìa phải) cùng các đại biểu trồng cây để bảo vệ môi trường

Đại diện Bộ TN-MT cũng cho biết về trình tự, thủ tục cấp GPMT, Dự thảo Nghị định mới nhất (bản cập nhật đến ngày 16-9-2021 và gửi Bộ Tư pháp thẩm định) đã tiếp thu nhiều ý kiến của các hiệp hội, doanh nghiệp tại buổi làm việc ngày 30-8 theo hướng đơn giản hóa nhiều quy định về hồ sơ, trình tự đề nghị cấp GPMT như: Chỉnh sửa nội dung báo cáo đề xuất cấp GPMT đơn giản hơn, phù hợp với từng đối tượng được cấp GPMT, trong đó chỉ yêu cầu các thông tin liên quan đến các công trình bảo vệ môi trường đã hoàn thành, kết quả thanh tra, kiểm tra, quan trắc môi trường, ...; bỏ trình tự về thông báo việc nộp phí thẩm định cấp GPMT; đơn giản hóa quy trình rà soát tính hợp lệ của hồ sơ theo hướng chỉ thực hiện 1 lần (theo Dự thảo cũ thì thực hiện 2 lần khi tiếp nhận hồ sơ và khi thành lập đoàn kiểm tra).

Về thành phần hồ sơ chỉ yêu cầu báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc tài liệu tương đương đối với dự án đầu tư không thuộc đối tượng thực hiện ĐTM (đối với dự án đã có báo cáo ĐTM hoặc cơ sở đang hoạt động thì không phải nộp bất cứ tài liệu gì ngoài văn bản đề nghị và báo cáo đề xuất cấp GPMT; đối với trường hợp điều chỉnh GPMT thì chỉ phải nộp văn bản đề xuất điều chỉnh).

Quy trình cấp giấy phép môi trường được đơn giản hóa

Quy trình cấp GPMT cũng được quy định đơn giản hóa theo tính chất của dự án, như trường hợp các dự án không có công trình xử lý chất thải phải vận hành thử nghiệm và trường hợp điều chỉnh GPMT thì được thực hiện trên môi trường điện tử thông qua hệ thống dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 trong thời gian không quá 15 ngày (rút ngắn 30 ngày đối với trường hợp thuộc thẩm quyền cấp GPMT của cấp bộ và 15 ngày đối với trường hợp thuộc thẩm quyền cấp GPMT của cấp tỉnh, cấp huyện so với thời hạn theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020); tăng cường thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường điện tử theo quy định của Chính phủ.

Về ý kiến cho rằng phần lớn doanh nghiệp phải trải qua 2 lần thẩm định và 2 lần kiểm tra thực địa (khi thẩm định ĐTM và khi thẩm định, cấp GPMT), Bộ TN-MT khẳng định đây là nội dung không phản ánh đúng nội dung của Luật Bảo vệ môi trường 2020 cũng như quy định chi tiết nội dung này trong Dự thảo Nghị định.

Theo quy định tại khoản 4 Điều 34 Luật Bảo vệ môi trường 2020, trong trường hợp cần thiết cơ quan thẩm định báo cáo ĐTM mới tổ chức khảo sát thực tế khu vực dự kiến triển khai dự án để phục vụ công tác thẩm định ĐTM, đây không phải là hoạt động kiểm tra. Đối với việc cấp GPMT, Dự thảo Nghị định cũng chỉ quy định trong trường hợp cần thiết đối với các dự án thuộc nhóm I, nhóm II, cơ quan cấp GPMT mới thành lập đoàn kiểm tra.

Theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường và Dự thảo Nghị định, các dự án xây dựng cầu, đường không thuộc đối tượng phải có GPMT, do đó ý kiến cho rằng "các dự án này không thể cấp được GPMT vì không có công trình xử lý chất thải" là chưa đúng.

Về quan trắc chất thải, đến ngày 16-9, Dự thảo Nghị đã không quy định mức xả thải càng lớn thì phải thực hiện tần suất quan trắc định kỳ càng nhiều (6 hoặc 12 lần/năm); thay vào đó, quy định tần suất quan trắc thực hiện như quy định hiện hành nhưng chỉ áp dụng đối với nguồn nước thải có lưu lượng xả thải lớn (trên 200 m³/ngày đối với loại hình gây ô nhiễm và trên 500 m³/ngày đối với loại hình khác) và nguồn khí thải có lưu lượng xả thải lớn (trên 50.000 m³/giờ…).

Đặc biệt, đối với các dự án, cơ sở thực hiện tốt công tác bảo vệ môi trường trong 3 năm liên tiếp với kết quả quan trắc chất thải đạt Quy chuẩn Việt Nam và kết quả thanh tra, kiểm tra không vi phạm hành vi xả thải vượt Quy chuẩn Việt Nam thì được miễn thực hiện quan trắc định kỳ trong thời hạn của GPMT.

Về đóng góp tài chính để hỗ trợ tái chế, Bộ TN-MT cho rằng đây là nội dung được quy định tại Điều 54 Luật Bảo vệ môi trường, không phải là khoản thuế, phí hay lệ phí theo quy định của pháp luật về thuế, phí và lệ phí. Về bản chất đây là quy định trách nhiệm của nhà sản xuất, nhập khẩu trong trường hợp không trực tiếp thực hiện tái chế, đây không phải là khoản đóng góp bắt buộc, do đó không thể được coi là một nguồn thu thuế, phí. Việc đóng khoản tiền này sẽ được sử dụng để hỗ trợ cho các hoạt động tái chế liên quan đến các sản phẩm, bao bì của nhà sản xuất, nhập khẩu.