Các quốc gia lúng túng khi Trung Quốc ngừng nhập rác thải nhựa

Trung Quốc ngừng nhập rác thải nhựa

Trong Đối thoại biển lần thứ tư với chủ đề "Hợp tác quốc tế giải quyết vấn nạn rác thải nhựa ở Biển Đông" tổ chức ngày 16-1 ở Hà Nội, diễn giả đến từ các quốc gia trong khu vực cảnh báo tỷ lệ ô nhiễm chất thải nhựa ở khu vực ASEAN ngày càng gia tăng, cùng với đó là báo động đỏ về sức khỏe người dân nơi đây.

TS Julyus Melvin Mobilik (Bộ Biển Malaysia, thứ hai từ trái qua) mang một chai nhựa mà ông nhận được ở sân bay đến diễn đàn để nói về sự cần thiết nâng cao ý thức người dân đối với vấn đề rác thải nhựa - Ảnh: Dương Ngọc

GS Carmen Ablan Lagman (Đại học De La Salle, Philippines) cho biết chất thải nhựa tồn tại ít nhất 100 năm. Các chất hóa dẻo, chất chống cháy có trong chất thải nhựa, khi phân rã có thể hòa tan vào không khí, nước, xuất hiện trong cơ thể con người và tạo ra các hoóc-môn vô cùng độc hại cho con người. Nghiên cứu cho thấy 94% nguồn nước được xử lý trên thế giới vẫn còn sợi nhựa.

Nghiên cứu khoa học gần đây cho thấy rác thải nhựa khi phân hủy sẽ phân tách ra thành những phân tử nhựa rất nhỏ, mắt thường không thể nhìn thấy được, hòa lẫn trong nước. Các loài sinh vật ở biển thay vì ăn thức ăn hữu cơ lại ăn phải phân tử nhựa này, bị nhiễm độc và sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của con người khi ăn những loại hải sản đó.

Tỷ lệ ô nhiễm chất thải nhựa ở khu vực ASEAN ngày càng gia tăng. Cùng với đó là báo động đỏ về sức khỏe người dân nơi đây khi tỷ lệ tiêu thụ hải sản ở khu vực này cao gấp ba lần so với các quốc gia phương tây khác.

Ông Gilang Kembara (Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và quốc tế, Indonesia) cho biết có thể thấy rác thải nhựa thải ra môi trường gia tăng sau quyết định của Trung Quốc gần đây. Trước đây, Trung Quốc thường nhập rác thải nhựa để tái chế, hiện nay sau khi Trung Quốc ngừng nhập, nhiều quốc gia đã hết sức lúng túng trong việc xử lý rác thải nhựa.

Nhiều quốc gia phát triển nhanh song không chú ý đến vấn đề xử lý rác thải. Sau khi Trung Quốc ngừng nhập rác thải nhựa, nhiều DN không đủ khả năng lưu kho, Chính phủ phải vào cuộc cùng giải quyết. Tuy nhiên, đây có thể là cơ hội cho một số quốc gia khác khi nhiều DN đang tìm kiếm khách hàng tiềm năng mua lại sản phẩm rác thải nhựa mà họ thải ra.

Cần có phương án thay thế

Theo các chuyên gia, các quốc gia trong khu vực cần có hành động cụ thể nhằm xử lý việc sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần. Các ngành công nghiệp, tập đoàn, doanh nghiệp sản sinh nhiều vi nhựa gây ô nhiễm môi trường cần hợp tác với chính phủ cùng giải quyết vấn đề rác thải nhựa.

Philippines đã phải đóng cửa bãi biển Boracay, một trong những bãi biển đẹp nhất thế giới; đồng thời, một vài địa phương có chính sách cấm sử dụng túi nilon khi đi siêu thị. Người nào muốn sử dụng phải trả thêm 2 peso...

Ông Gilang Kembara (Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và quốc tế, Indonesia) cho biết ông từng "rất xấu hổ" khi đọc thông tin vào năm 2010, Indonesia đứng thứ 7 trên thế giới về lượng rác thải nhựa với 3 triệu tấn mỗi năm, trong đó có 1 triệu tấn thải trực tiếp ra biển. Ông nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc nâng cao ý thức người dân đối với vấn đề rác thải nhựa đại dương, việc sử dụng các sản phẩm nhựa hàng ngày... Khẳng định rác thải nhựa đại dương là một vấn đề toàn cầu, TS Julyus Melvin Mobilik (Bộ Biển Malaysia) cho rằng, không một quốc gia nào có thể đơn phương xử lý vấn đề này mà cần được phối hợp, thực hiện các biện pháp chung. Tuy nhiên, biện pháp ngắn hạn là cần phải có phương án thay thế các sản phẩm nhựa dùng một lần như túi nilon, cốc, ống hút... Các công nghệ tái chế, xử lý rác thải nhựa tiên tiến, hiện đại có thể giúp rút ngắn thời gian tồn tại của rác thải nhựa, các quốc gia cần có những chính sách cụ thể nhằm khuyến khích các doanh nghiệp phát triển những công nghệ này.