Cải cách mạnh mẽ nền tư pháp

Sáng 17-1, tại Đà Nẵng, Ban Chỉ đạo (BCĐ) xây dựng Đề án "Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045" tổ chức hội thảo quốc gia với chủ đề: "Tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả cải cách tư pháp đáp ứng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045".

Đạt nhiều kết quả quan trọng

Tham dự hội thảo có các Ủy viên Bộ Chính trị: Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng BCĐ; Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Phó Trưởng BCĐ; Chủ tịch Quốc hội (QH) Vương Đình Huệ, Phó Trưởng BCĐ; Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc, Phó trưởng Ban Thường trực BCĐ; Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình…

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch QH Vương Đình Huệ nêu rõ, tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 cho thấy công tác cải cách tư pháp đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nền tư pháp nước ta đã có một bước tiến dài trong việc bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước và lợi ích hợp pháp của các tổ chức.

Công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật cơ bản đã thể chế hóa được các chủ trương của Đảng về cải cách tư pháp, các nguyên tắc đặc thù về tổ chức và hoạt động tư pháp với tư cách là giá trị văn minh trong Nhà nước pháp quyền hiện đại được ghi nhận thể chế hóa và thực hiện. Tổ chức bộ máy chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của các cơ quan tư pháp được kiện toàn đổi mới chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động tư pháp đã được nâng cao hơn…

Chủ tịch QH cũng chỉ rõ bên cạnh kết quả đã đạt được, công tác cải cách tư pháp, thời gian qua vẫn còn không ít những hạn chế và bất cập. Về nhận thức, vẫn tồn tại cách hiểu chưa thống nhất về nội hàm tư pháp, quyền tư pháp, cơ quan tư pháp, độc lập tư pháp, kiểm soát quyền lực tư pháp… Về hoạt động thực tiễn, một số nhiệm vụ giải pháp cải cách tư pháp đề ra trong Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị đến nay vẫn được cho là đúng đắn nhưng chưa được thực hiện hoặc thực hiện nhưng chưa thực sự hiệu quả, nhất là trong cải cách tổ chức bộ máy các cơ quan tư pháp…

"Bên cạnh đó, sự tác động mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, xu thế hội nhập quốc tế sâu rộng và toàn diện của đất nước đòi hỏi công tác cải cách tư pháp cần phải tiếp tục được đẩy mạnh để đáp ứng tốt hơn yêu cầu của tình hình mới" - Chủ tịch QH nói.

Tại hội thảo, nhiều ý kiến đề nghị trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, kinh tế số, xã hội số và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, tác động sâu rộng đến mọi mặt đời sống xã hội, đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc tiếp tục cải cách mạnh mẽ nền tư pháp Việt Nam. Do vậy, cải cách tư pháp cần phải được tiếp tục đẩy mạnh và phải được nâng lên một tầm cao mới.

Thủ tướng Phạm Minh Chính, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cùng các đại biểu dự hội thảo Ảnh: TTXVN

Hướng tới bảo đảm độc lập của tư pháp

Phát biểu tóm lược những nội dung chủ đạo của hội thảo, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho rằng nhóm nội dung về trọng tâm cải cách tư pháp, các ý kiến đều thống nhất nhận thức rằng, cải cách tư pháp là một trong những trọng tâm của Đề án xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam. Tuy nhiên, đây cũng là vấn đề còn có những nhận thức, quan điểm, ý kiến khác nhau.

Đối với nhóm nội dung về mục tiêu, quan điểm, định hướng cải cách tư pháp, Chủ tịch nước đánh giá cao các ý kiến của nhiều đại biểu đề nghị tiếp tục nghiên cứu kỹ lưỡng, kế thừa một cách khoa học các mục tiêu, quan điểm, định hướng cải cách tư pháp của Nghị quyết số 49, kết hợp vận dụng sáng tạo những tiến bộ của nền tư pháp trên thế giới vào điều kiện cụ thể của Việt Nam để thực hiện thành công chủ trương, đường lối cải cách tư pháp nêu trong Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Đây là những ý kiến rất tâm huyết, rất đáng trân trọng.

Từ đó, Chủ tịch nước, Trưởng BCĐ kết luận, cải cách tư pháp phải được tiến hành đồng bộ với đổi mới công tác lập pháp và cải cách hành chính để bảo đảm nguyên tắc quyền lực Nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan Nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp.

Cải cách tư pháp hướng tới bảo đảm độc lập của tư pháp để bảo vệ và bảo đảm tốt hơn dân chủ, công bằng, công lý, quyền con người, quyền công dân, quyền và lợi ích chính đáng của tổ chức, cá nhân, thượng tôn pháp luật, ngăn ngừa những tác động không đúng đắn vào hoạt động tư pháp.

"Cải cách tư pháp phải được tiến hành khẩn trương, đồng bộ, toàn diện; xác định rõ những nội dung trọng tâm, trọng điểm; có chương trình, kế hoạch, lộ trình cải cách phù hợp; xác định rõ thẩm quyền và trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức, cá nhân trong thực hiện cải cách tư pháp" - Chủ tịch nước nhấn mạnh.