Cù lao Chàm trước sức ép quá tải du lịch

TS Nguyễn Văn Long, Viện Hải dương học - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, khẳng định Cù lao Chàm có nguồn tài nguyên đa dạng sinh học với 125 ha rạn san hô, 30 ha thảm cỏ biển phân bố xung quanh các đảo. Nguồn lợi khai thác liên quan đến các hệ sinh thái bước đầu thống kê hơn 506 tấn trên rạn san hô và hơn 11.000 tấn ở vùng đáy mềm xung quanh các đảo.

Tuy nhiên, những tác động tiêu cực từ du lịch khiến các rạn san hô và thảm cỏ biển không còn duy trì tốt với độ phủ trung bình thấp. Nguồn lợi sinh vật trong hệ sinh thái khá nghèo nàn với những nhóm sinh vật chủ yếu thuộc loại có kích thước nhỏ và giá trị không cao. "Theo cách tính bình quân, một điểm đến du lịch không được vượt quá 2.400 lượt khách/năm. Cù lao Chàm chỉ có khoảng 5-6 điểm nhưng mỗi ngày đón gần 3.000 du khách. Chỉ cần một phép tính nhân đơn giản cũng đủ để thấy con số này quá lớn so với 15 km2 diện tích đảo" - TS Nguyễn Văn Long cho biết.

Cù lao Chàm đứng trước xung đột lớn giữa phát triển du lịch và bảo tồn thiên nhiên

Về bảo tồn tài nguyên rừng ở Cù lao Chàm, ThS Trần Hữu Vỹ, Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học Nước Việt Xanh, cho hay việc xây dựng các khu nghỉ dưỡng ở Bãi Hương, đường quốc phòng kết hợp dân sinh ven bờ đảo hòn Lao làm mất phần lớn diện tích rừng tự nhiên, phá vỡ tính liên tục của hệ sinh thái từ rừng xuống biển. Bên cạnh đó, các công trình còn ngăn trở sự di chuyển của động vật xuống biển, cụ thể là loài cua đá.

Trước bài toán khó về du lịch và bảo tồn, TS Chu Mạnh Trinh, Ban Quản lý Khu Bảo tồn biển Cù lao Chàm, đề xuất mô hình đồng quản lý như là công cụ hỗ trợ hài hòa các mối quan hệ giữa bảo tồn đa dạng sinh học nhưng vẫn cải thiện sinh kế và phát triển kinh tế - xã hội tại Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Cù lao Chàm - Hội An. Trong đó, lợi ích của người dân địa phương chính là động lực cho bảo vệ, bảo tồn và phát triển lâu bền theo cơ chế hợp tác chia sẻ lợi ích và trách nhiệm giữa các bên liên quan theo tổ chức ban quản lý.

"Thành công tại các mô hình du lịch sinh thái tại xã Cẩm Thanh (TP Hội An) hay mô hình đồng quản lý, phục hồi rạn san hô của cộng đồng và doanh nghiệp tại Khu Bảo tồn biển Cù lao Chàm sẽ mở ra cơ hội để Cù lao Chàm gia tăng kết nối các tuyến du lịch mà vẫn bảo đảm vai trò chủ thể của người dân địa phương trong khu bảo tồn sinh quyển" - TS Chu Mạnh Trinh phát biểu.