Diệt cái ác

Ngày 28-5-2022, do mâu thuẫn với gia đình bên vợ, Hải ra tay sát hại bố, mẹ vợ và vợ mình, đồng thời tìm giết em vợ mà không gặp, sau đó bỏ trốn vào TP HCM rồi bị bắt. Vụ án mạng này gây chấn động cả nước vì mức độ dã man, nhất là khi hung thủ được xác định là con rể của gia đình nạn nhân.

Án tử hình dành cho bị cáo là xác đáng, song vẫn khiến dư luận chưa thôi day dứt. Vì sao người ta máu lạnh đến vậy? Tại sao dễ dàng lấy nỗi căm tức của mình đổi lấy sinh mạng của những 3 người, không một chút cắn rứt lương tâm?

Đức Khổng Tử nói "Nhân chi sơ, tánh bổn thiện" (Con người lúc sinh ra đã có tính thiện), còn Tôn Tử luận rằng "Nhân chi sơ, tánh bổn ác" (Con người lúc sinh ra đã sẵn tính ác). Hai quan điểm này tưởng mâu thuẫn nhau nhưng thực ra bổ sung cho nhau. Thiện và ác là hai phạm trù của nhân cách, nó tồn tại song song trong con người, trong xã hội và luôn triệt tiêu lẫn nhau. Đó là sự đấu tranh của hai mặt đối lập. Trong xã hội hiện đại của chúng ta, dù văn minh đến mấy thì cái xấu, cái ác vẫn không biến mất hoàn toàn. Về cơ bản, nó bị cái thiện lấn át, bị các thiết chế pháp luật trói buộc, điều chỉnh nên ẩn mình và có thể nảy nòi bất cứ lúc nào. Cách thức thực hiện và mức độ tội ác có thể khác nhau nhưng tựu trung đều là bất lương và thường liên quan đến môi trường sống.

Thử phân tích vụ xin đểu vừa xảy ra ở Bình Dương: Nhóm thanh niên mang theo nhiều hung khí ập đến một điểm bán bánh trung thu và đập phá, vừa gom hàng vừa lớn tiếng đe dọa: "Nói chủ tiệm là cho anh Ty Thủ Dầu Một 5 hộp bánh trung thu về biếu người ta". "Anh Ty Thủ Dầu Một" sau đó đã bị công an địa phương bắt cùng một số đồng bọn về hành vi "Cưỡng đoạt tài sản". Theo cơ quan công an, những đối tượng này sống tại địa phương, không nghề nghiệp, thường xuyên tụ tập ăn nhậu và lúc bị bắt, tất cả đều dương tính với chất ma túy.

Giá trị 5 hộp bánh trung thu chẳng là mấy song các đối tượng này vẫn cưỡng đoạt; và dù biết hành vi này là phạm pháp nhưng chúng vẫn ra tay, tại sao? Vì một phần do "nhàn cư vi bất thiện", phần vì coi thường luật pháp. Có lẽ đã xưng hùng xưng bá trong thời gian dài mà không bị sờ gáy nên chẳng biết sợ. Việc cơ quan công an mạnh tay bắt giữ nhóm này không chỉ để xử lý những đối tượng trực tiếp vi phạm pháp luật mà còn có tác dụng ngăn đe cái xấu, cái ác đang chực chờ trỗi dậy, đồng thời truyền đi thông điệp cứng rắn về sống thượng tôn pháp luật.

Đừng bao giờ nghĩ rằng một khi xã hội thịnh vượng thì cái xấu, cái ác sẽ không còn; mà ngược lại, nó có thể biến tướng đa dạng hình thức hơn trước. Do vậy, cuộc sống sẽ văn minh, an toàn khi được xây đắp, bảo vệ bằng hệ thống pháp luật chặt chẽ, nhân đạo và được thực thi nghiêm minh; cùng với đó, nếp sống thiện lành phải là dòng chảy chủ lưu dẫn dắt xã hội.