Đôi giày của ông Đặng Lê Nguyên Vũ

Ông Vũ rất giàu, sở hữu tài sản hàng ngàn tỉ đồng và đang gây ồn ào bởi vụ ly hôn, phân chia gia sản với vợ. Câu tự vấn của ông tại tòa hôm trước: "Tiền nhiều để làm gì?" lập tức trở thành "hot trend" suốt 2 tuần nay. Mới đây, thiên hạ xôn xao khi xem trên mạng bức ảnh "vua cà phê" ngồi trong khoang máy bay, dưới chân là đôi giày vải hàng Việt, màu trắng, hiệu Asia, được cho là có giá không tới 100.000 đồng. Ủa, sao đại gia mà mang giày lười giá "hạt dẻ" vậy? Ngạc nhiên quá! Vậy thì "tiền nhiều để làm gì" nhỉ?...

Có gì đâu mà bất ngờ! Xưa nay, nhiều người đã quen nghĩ đã giàu thì phải chưng diện; phải ăn rất ngon, mặc thật đẹp; toàn đồ xa xỉ mới xứng tầm. Thậm chí không ít người chẳng giàu có gì nhưng thích khoe mẽ hoặc đang có ý đồ nào đó nên vay mượn để chăm chút cho vẻ ngoài thật hào nhoáng. Họ làm thế là bởi trong xã hội vẫn tồn tại tâm lý trọng hình thức; là vì "thế gian lắm kẻ mơ màng, thấy hòn son đỏ ngỡ ngàng mới tô".

Trên thực tế, những người giàu đúng nghĩa, làm ra của cải vật chất từ bàn tay khối óc thật sự của mình thì chẳng mấy ai ăn xài phung phí. Ngược lại, càng giàu có, họ càng giản dị. Ở Việt Nam, ông chủ Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai cũng giàu, cũng có chuyên cơ nhưng hầu như chỉ diện quần jeans, áo sơ-mi (hay áo thun) bình thường... quanh năm. Tỉ phú Phạm Nhật Vượng hôm kỷ niệm 25 năm ngày thành lập Vingroup (tổ chức ở Nha Trang) chia sẻ với báo giới rằng "chưa bao giờ tôi hỏi hay kiểm đếm mình đang có bao nhiêu tiền, vì nhu cầu (chi dùng) của tôi không nhiều". Nhìn ra thế giới, ông chủ trẻ của "gã khổng lồ" Facebook là Mark Zuckerberg đi đâu cũng quần jeans - áo thun mộc mạc. Tỉ phú Bill Gates (đồng sáng lập Microsoft trứ danh) có lúc còn đi lựa giày giảm giá và mới đây người ta bắt gặp ông đứng xếp hàng để chờ mua thức ăn nhanh ở Seattle (Mỹ). Siêu tỉ phú Warren Buffett thì dùng ôtô bình dân và ở trong căn nhà cũ đã hơn nửa thế kỷ, trong khi hiến tới 99% tổng tài sản cho hoạt động từ thiện...

Rõ ràng, với những người giàu đích thực, tiền chỉ là phương tiện chứ nào phải mục đích. Họ làm ra tiền để thực hiện nhiều mục tiêu khác, có ý nghĩa hơn nhiều, chẳng phải nhăm nhăm tiêu xài xa hoa, hưởng thụ. Warren Buffett bảo rằng: "Tôi đo lường sự thành công theo cách: Có bao nhiêu người yêu quý tôi" (I measure success by how many people love me). Đó là một lý tưởng sống đáng để học hỏi.

Trở lại chuyện đôi giày giá rẻ của ông chủ Tập đoàn Cà phê Trung Nguyên, nếu nghĩ giản đơn, đó chỉ là một sự lựa chọn; nghĩ rộng hơn chút, là tinh thần người Việt yêu hàng Việt; và xa hơn nữa, có thể làm thay đổi cách nghĩ, lối sống của nhiều người khác. Trong thời buổi kim tiền này, rất cần những hình ảnh như vậy để thức tỉnh, trở về với giá trị cốt lõi mà ông cha ta đã đúc kết bao đời: "Rượu ngon bất luận be sành, áo rách khéo vá hơn lành vụng may".