GIAN NAN CUỘC CHIẾN CHỐNG LAO (*): Bệnh không từ một ai

Trong lần đi xe buýt, ngồi cạnh tôi là một thanh niên khoảng 30 tuổi, vóc dáng tiều tụy, ho liên tục trong cái nhìn ái ngại của mọi người. Trong lúc trao đổi, tôi biết anh ấy tên Nam, làm thợ hồ, quê Thừa Thiên - Huế. Cuộc sống khó khăn, anh khăn gói rời quê vào TP HCM lập nghiệp. Nam kể về cuộc sống khổ cực, phải nghỉ học từ nhỏ, đi làm kiếm tiền lo cho cha mẹ và các em. Gánh nặng cơm áo, gạo tiền khiến anh làm việc quá sức, chưa một lần đi khám bệnh vì sợ ra… bệnh.

Sau những lời bộc bạch, Nam lại ho, từng cơn ho như hút kiệt sức lực của anh. Ái ngại, trước khi rời đi, tôi cũng kịp cho Nam số điện thoại và khuyên Nam đi khám.

Nghèo đói vì lao

Hai ngày sau, Nam gọi điện và khẩn khoản nhờ tôi dẫn đi khám bệnh. Nam nói như mếu: "Em đã xài đến đồng tiền cuối cùng và những cơn ho cứ hành hạ em suốt. Em không thể bước chân ra khỏi phòng trọ để đi làm vì quá kiệt sức".

Tôi đưa Nam đến Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch. Tại đây, bác sĩ cho biết Nam đang mắc bệnh lao và yêu cầu Nam trở về địa phương để chữa bệnh. Tuy nhiên, Nam xin được ở lại thành phố để vừa đi làm kiếm tiền vừa chữa bệnh. Nhưng ở thành phố được 2 tháng, Nam đành bỏ lại những ước mơ dang dở để trở về quê vì sức khỏe gần như suy kiệt.

Bác sĩ Trương Văn Vĩnh - Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, người trực tiếp thăm khám cho Nam - không khỏi trăn trở khi nhắc về anh. Ông nói không chỉ Nam mà có rất nhiều người khác mắc lao nhưng vì cơm áo, gạo tiền không đi khám sớm để điều trị và vô tình lây nhiễm rộng hơn trong cộng đồng. "Nói đâu xa, trên chuyến xe về quê, Nam đã lây nhiễm cho biết bao người…" - bác sĩ Vĩnh thở dài và cho biết đó là chưa kể nhiều trường hợp dùng thuốc không đúng phác đồ, bỏ điều trị giữa chừng dẫn đến kháng thuốc.

Như trường hợp anh N.V.H (ngụ tỉnh Ninh Thuận) mắc bệnh lao, đã bị kháng thuốc vì nhiều nguyên nhân. Trong đó có yếu tố chủ quan là anh không chữa trị theo phác đồ của bệnh viện. Mặt khác, do hoàn cảnh khó khăn, anh H. vừa đi làm vừa chữa bệnh nên bệnh không thuyên giảm mà có dấu hiệu nặng hơn.

Căn nhà của anh N.V.H ở Ninh Thuận đã được cầm cố và ít khi có người ở vì gia đình ly tán tìm kế sinh nhai. Ảnh: TRỊNH THIỆP

Vợ của anh H. cho biết anh là trụ cột chính trong gia đình. Nhưng từ khi anh mắc bệnh, gia đình đã khó càng khó khăn hơn. Hiện tại, vợ anh H. phải cầm cố ngôi nhà đang ở để lấy tiền chữa bệnh cho anh và lo cho 2 con ăn học. Đến nay, căn nhà có khả năng mất luôn vì không có tiền để trả nợ.

Bác sĩ Trương Văn Vĩnh cho biết hầu hết các gia đình có người bị bệnh lao đều lâm vào hoàn cảnh nghèo đói vì phải cầm cố, bán nhà. Do vậy, muốn thoát nghèo thì phải thắng được bệnh lao. Vì chi phí gián tiếp, thiệt hại kinh tế do bệnh lao gây ra rất cao.

Bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh

Hơn 2 tháng kể từ khi được chẩn đoán mắc bệnh lao, N.H.M (25 tuổi, ngụ Quảng Ninh) vẫn không hiểu tại sao mình có thể mắc căn bệnh này. M. kể cách đây gần 1 năm, cô học xong và về công tác tại một trường mầm non ở địa phương. Ba năm công tác, M. đi khám sức khỏe định kỳ nhưng không phát hiện bệnh gì. Cách đây gần 2 tháng, cô cảm thấy người hơi mệt, sút cân nhanh chóng, từ gần 50 kg chỉ còn 37 kg. Đặc biệt về đêm, cô bị sốt từng cơn, người mệt mỏi.

"Uống thuốc hạ sốt rồi thuốc ho nhưng bệnh không đỡ. Tôi được chồng đưa đến bệnh viện địa phương thăm khám. Tại đây, bác sĩ làm các xét nghiệm và chẩn đoán tôi mắc bệnh lao. Khi nghe bác sĩ nói, tôi choáng váng, ngã khuỵu xuống đất, không tin đó là sự thật. Tôi tự hỏi tại sao mình làm việc trong môi trường sư phạm, tiếp xúc chủ yếu với các cháu nhỏ lại có thể mắc căn bệnh này" - M. chia sẻ và cho biết vì căn bệnh này mà vợ chồng cô phải hoãn lại kế hoạch sinh con.

Cô giáo mầm non ngã quỵ khi hay tin mình mắc bệnh lao Ảnh: NGỌC DUNG

Theo bác sĩ Trương Văn Vĩnh, chuyện một người mắc lao không có gì bất ngờ, nhất là khi công tác phòng chống lao ở nước ta chưa đủ mạnh. Ông kể có một bác sĩ của một bệnh viện lớn ở TP HCM cũng trở thành bệnh nhân lao lúc nào không rõ. Vị bác sĩ này mỗi ngày khám rất nhiều bệnh nhân và không ít người mà ông tiếp xúc có thể đã mắc bệnh lao. Do chủ quan, ham công tiếc việc, đến khi cơ thể có dấu hiệu như ho, khạc ra đờm, đau ngực và người gầy đi… thì ông mới đi khám và biết mình đã mắc bệnh.

Do vậy, bác sĩ Vĩnh khẳng định vi trùng lao không chừa bất cứ ai, từ người giàu cho đến người nghèo đều có thể mắc bệnh. Nhiều người thường mắc tình trạng ủ bệnh lao, gọi là bệnh lao tiềm tàng. Sau một thời gian tùy vào sức khỏe, có thể trong vài tuần cho tới vài năm, vi khuẩn lao bắt đầu hoạt động. Sau đó, bệnh lao xuất hiện và hủy hoại cơ thể. 

(*) Xem Báo Người Lao Động từ số ra ngày 13-6

Kỳ tới: Bệnh nhân trẻ hóa từng ngày