Hóa giải lùm xùm quanh gói thầu 307 triệu USD

Ngày 13-11, Phó Chủ tịch UBND TP HCM Võ Văn Hoan đã có thông tin xung quanh khiếu nại của liên doanh nước ngoài tại gói thầu thiết kế, xây dựng, vận hành nhà máy xử lý nước thải Nhiêu Lộc, Thị Nghè (XL-02) thuộc dự án Vệ sinh môi trường TP HCM giai đoạn 2 với tổng mức đầu tư 524 triệu USD, thời gian thực hiện 2015-2020. Mở đầu phần trao đổi, ông Võ Văn Hoan khẳng định đây cũng là lần đầu tiên lãnh đạo UBND TP HCM phát ngôn chính thức về sự việc này.

Bên khiếu kiện có vi phạm trong đấu thầu

Gói thầu XL-02 có giá trị là 307 triệu USD, trong đó vốn vay Ngân hàng Thế giới (WB) là 278 triệu USD, ngân sách TP HCM hơn 616 tỉ đồng (tương đương 29 triệu USD). Để chọn nhà thầu thực hiện hạng mục XL-02, tháng 3-2017, Ban Quản lý Đầu tư dự án Vệ sinh môi trường TP (nay đã sáp nhập vào Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TP - đại diện chủ đầu tư) đã chọn 7 hồ sơ đạt yêu cầu. Sau đó, chỉ còn 5 liên danh vượt qua vòng sơ tuyển là: Samsung (Hàn Quốc) - Kolon (Hàn Quốc) - TSK (Nhật Bản), Wabag (Ấn Độ) - WTE (Đức), OTV (Pháp) - Dealim (Hàn Quốc), Acciona (Tây Ban Nha) - Vinci (Pháp), Dregremont (Hàn Quốc) - Posco (Pháp) đạt tiêu chuẩn tham gia dự thầu. Sau 2 năm xem xét, ngày 7-3-2019, liên danh Acciona - Vinci được duyệt trúng thầu với 240 triệu USD. Một ngày sau, hợp đồng nói trên được ký kết.

Dự án Vệ sinh môi trường TP HCM giai đoạn 2 với tổng mức đầu tư 524 triệu USD, thời gian thực hiện 2015-2020 Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Tuy nhiên, liên danh Samsung - Kolon - TSK không đồng ý với kết quả trên và nhiều lần gửi kiến nghị đến Bộ Công an và nhiều cơ quan khác. Liên danh này cho rằng có dấu hiệu không minh bạch khi tổ chức đấu thầu, bởi họ bỏ thầu thấp hơn 14,7 triệu USD so với liên danh Acciona - Vinci nhưng vẫn bị loại. Ngoài ra, một liên danh khác là Suez - Posco cũng kiến nghị Chính phủ vì cho rằng hồ sơ dự thầu của họ không được đánh giá khách quan dựa trên các yếu tố kỹ thuật, kinh tế.

Giải đáp về việc này, Phó Chủ tịch UBND TP HCM Võ Văn Hoan cho biết khi xem xét lại toàn bộ việc khiếu kiện của 2 liên danh, UBND TP nhận thấy quá trình thắc mắc, khiếu nại gắn liền với quá trình đấu thầu, từ khi làm hồ sơ mời thầu cho đến tổ chức chấm thầu, công bố, kết luận nhà thầu. "Toàn bộ quá trình này được sự giám sát chặt chẽ của WB, không có gì tiêu cực ở đây" - ông Võ Văn Hoan khẳng định.

Theo ông Võ Văn Hoan, những nội dung thắc mắc, khiếu nại của các liên doanh đã được WB trả lời. WB cho rằng những đề xuất của các liên doanh đó là không có cơ sở và bản thân họ đã có vi phạm trong quá trình đấu thầu. "Có những vi phạm bên trong, có sự móc nối giữa đơn vị tư vấn và doanh nghiệp" - ông Võ Văn Hoan cho biết và bày tỏ rất tiếc khi các liên danh khiếu kiện không quay trở lại TP, ngồi nói chuyện với UBND TP, chỉ gửi đơn khiếu kiện đi khắp nơi để làm khó.

Phó Chủ tịch UBND TP HCM lý giải: "Khi có đơn khiếu kiện, các cơ quan nhận đơn nhận thấy "có vẻ như có vấn đề" bởi tại sao anh bỏ thầu thấp mà TP không chọn, lại chọn người bỏ thầu cao. Chúng ta hay có cảm giác hễ bỏ thầu thấp là được nhưng đối với dự án này, có sự giám sát chặt chẽ của WB thì chưa hẳn bỏ thầu thấp là đạt yêu cầu mà phải xét nhiều yếu tố khác".

WB: UBND TP HCM làm đúng!

Liên quan đến sự việc trên, ông Ousman Dione, Giám đốc WB tại Việt Nam, cho biết giám đốc mua sắm đấu thầu của WB cũng như quản lý mua sắm đấu thầu khu vực và một số chuyên gia khác của ngân hàng đã có buổi làm việc để trả lời chất vấn của đại diện liên danh nhà thầu Samsung - Kolon - TSK tại trụ sở WB ở Mỹ. Các vấn đề liên danh nhà thầu Samsung - Kolon - TSK nêu ra đã được thảo luận và giải quyết triệt để. Tại buổi làm việc, WB hài lòng khi bên vay (UBND TP HCM) loại bỏ hồ sơ dự thầu của liên danh này là thực hiện đúng theo quy định của hướng dẫn mua sắm đấu thầu được áp dụng. Về lý do loại liên danh Samsung - Kolon - TSK, WB cho biết đơn vị này đã vi phạm quy định đấu thầu khi nắm trên 5% cổ phần của đơn vị tư vấn đấu thầu.

Mới đây, ông Ousman Dione cũng có văn bản gửi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nói rõ quan điểm của WB đối với gói thầu trên. Ông Ousman Dione một lần nữa nhấn mạnh quá trình đấu thầu gói thầu XL-02 đã tuân thủ theo hướng dẫn mua sắm đấu thầu được áp dụng theo các thỏa thuận pháp lý giữa Việt Nam và Ngân hàng Tái thiết phát triển (IBRD) và đã nhận được sự thông qua (ở từng bước) theo yêu cầu từ phía WB.

Ông Ousman Dione cũng khẳng định các vấn đề khiếu nại, khiếu kiện của 2 liên danh dự thầu đã được giải quyết trong quá trình lựa chọn sơ tuyển và quá trình đánh giá hồ sơ dự thầu bởi cơ quan thực hiện dự án, trên hệ thống của WB giám sát mua sắm đấu thầu các dự án WB tài trợ. Quá trình giải quyết các khiếu nại này được xem là đã khép lại, theo quan điểm của WB.

Trong văn bản gửi Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, đại diện WB lưu ý gói thầu XL-02 đã được ký với đơn vị trúng thầu là liên danh Acciona - Vinci vào tháng 3-2019 nhưng chưa được kích hoạt hiệu lực bởi vì sự chậm trễ thanh toán tạm ứng hợp đồng do các khiếu nại trên. "Mục tiêu thành công của dự án Vệ sinh môi trường TP giai đoạn 2 phụ thuộc rất lớn vào gói thầu quan trọng này. Vì vậy, tôi thúc giục TP HCM nhanh chóng khởi công và triển khai hợp đồng song song với việc giải quyết các khiếu nại đang tiếp diễn để không bị chậm trễ, ảnh hưởng đến lợi ích của TP và người dân" - văn bản nêu.