Vụ án Vũ "nhôm": Khởi tố hai cựu chủ tịch TP Đà Nẵng

Ngày 17-4, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Bộ Công an đã khởi tố bị can, bắt tạm giam hoặc cấm đi khỏi nơi cư trú đối với 7 cựu cán bộ do có liên quan đến vụ án "Cố ý làm lộ bí mật nhà nước", "Trốn thuế", "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" của Phan Văn Anh Vũ (SN 1975, còn gọi Vũ "nhôm"; Chủ tịch HĐQT Công ty CP Xây dựng Bắc Nam 79; cựu Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nova Bắc Nam 79). Các quyết định và lệnh trên đã được VKSND cùng cấp phê chuẩn.

Bắt giam cựu phó tổng cục trưởng Tổng cục Tình báo

Cụ thể, Cơ quan CSĐT Bộ Công an ra quyết định khởi tố bị can và lệnh bắt tạm giam đối với Phan Hữu Tuấn (SN 1955; trú tại quận Tây Hồ, Hà Nội), cựu Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tình báo Bộ Công an đã nghỉ hưu, về hành vi "Cố ý làm lộ bí mật nhà nước".

Cùng hành vi với ông Tuấn, Cơ quan CSĐT cũng khởi tố bị can và lệnh bắt bị can để tạm giam đối với Nguyễn Hữu Bách, cán bộ Bộ Công an (SN 1963; trú tại quận Hoàng Mai, Hà Nội).

Cùng ngày, Chủ tịch nước đã ký quyết định tước danh hiệu Công an Nhân dân đối với Phan Hữu Tuấn; Bộ trưởng Bộ Công an ký quyết định tước danh hiệu Công an Nhân dân đối với Nguyễn Hữu Bách.

Lực lượng công an đang khám xét nhà cựu trung tướng Phan Hữu Tuấn Ảnh: HUY THANH

Khoảng 20 giờ cùng ngày, lực lượng công an cùng VKSND bắt đầu khám nhà ông Phan Hữu Tuấn tại số 105b Yên Phụ (quận Tây Hồ, TP Hà Nội). Khoảng 1 giờ sau, lực lượng này rời đi với một thùng bằng bìa carton đựng tài liệu.

Cơ quan CSĐT Bộ Công an cũng khởi tố và lệnh bắt tạm giam đối với Trần Văn Minh (SN 1955; trú quận Hải Châu, TP Đà Nẵng, cựu Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng trong thời gian năm 2006-2011); khởi tố bị can, cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Văn Hữu Chiến (SN 1954, trú quận Hải Châu, cựu Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng trong thời gian năm 2011-2014), cùng về các hành vi "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí" và "Vi phạm các quy định của nhà nước về quản lý đất đai".

Khởi tố bị can và cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Nguyễn Điểu - cựu Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Đà Nẵng (SN 1958; trú quận Thanh Khê, TP Đà Nẵng) và cựu Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Đà Nẵng Trần Văn Toán (SN 1957, trú quận Hải Châu) cùng về hành vi "Vi phạm các quy định của nhà nước về quản lý đất đai".

Cùng đó, cơ quan CSĐT khởi tố bị can và cấm đi khỏi nơi cư trú đối với Lê Cảnh Dương (SN 1975, trú quận Hải Châu), Giám đốc Ban Xúc tiến và Hỗ trợ đầu tư TP Đà Nẵng, về hành vi "Vi phạm các quy định của nhà nước về quản lý đất đai".

Ngoài ra, Bộ Công an cũng tập trung điều tra việc mua bán 31 nhà, đất công sản và 9 dự án tại Đà Nẵng, phần lớn các dự án dính líu đến Vũ "nhôm" như: nhà, đất tại số 36-38 Bạch Đằng; đất tại số 16, 20 Bạch Đằng; một số ngôi nhà diện công sản trên đường Nguyễn Thái Học...

Không tuân thủ luật đất đai

Trước đó, tháng 1-2013, Thanh tra Chính phủ (TTCP) công bố kết luận thanh tra trách nhiệm của Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng trong việc chấp hành pháp luật về thanh tra, khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng; đặc biệt là một số dự án đầu tư có liên quan đến việc quản lý, sử dụng đất trong thời kỳ năm 2003 - 2011. Đây là giai đoạn ông Trần Văn Minh giữ chức Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng (2003-2006), sau đó là chủ tịch (2006-2011).

Theo TTCP, từ năm 2003-2011, TP Đà Nẵng đã thu hồi, giao đất, cho thuê đất đối với 1.061 công trình, dự án với diện tích hơn 17.000 ha. Tổng số tiền sử dụng đất thu được là hơn 25.000 tỉ đồng. Kiểm tra 46 trong tổng số 1.061 công trình, TTCP kết luận Đà Nẵng đã giao cho các ban quản lý dự án và một số công ty thực hiện chức năng quản lý quỹ đất, ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho các tổ chức, cá nhân để đầu tư xây dựng cơ sở sản xuất kinh doanh và xây dựng nhà bán và cho thuê không tuân thủ về các quy định của pháp luật về đất đai, vi phạm các quy định về Luật Đất đai năm 2003. Việc làm này gây thất thu ngân sách nhà nước, gây thiệt hại lớn về kinh tế.

Việc ban hành đấu giá đất tại Đà Nẵng giai đoạn này cũng có nhiều sai phạm. Ngoài ra, tình trạng giao đất không thông qua đấu giá còn phổ biến dẫn đến việc xác định giá thu tiền sử dụng đất chưa sát với giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất trên thị trường, tạo điều kiện để một số nhà đầu tư đầu cơ, thu lợi.

TTCP chỉ rõ một số vụ việc điển hình có liên quan đến Vũ "nhôm" là khu đất phía Nam đường Phạm Văn Đồng. Năm 2006, UBND TP Đà Nẵng chuyển nhượng cho ông Hoàng Hải và bà Trung Thị Lâm Ngọc giá 84 tỉ đồng. Đến năm 2008, ông Hải và bà Ngọc không triển khai dự án, ủy quyền cho Vũ "nhôm" chuyển nhượng cho ông Phạm Đăng Quan thu chênh lệch hơn 495 tỉ đồng. Ngoài ra, Đà Nẵng cũng giao khu đất 29 ha thuộc dự án Sân golf Đa Phước cho Công ty CP 79 của Vũ "nhôm" thấp hơn giá TP quy định, làm lợi cho công ty này hơn 570 tỉ đồng.

TTCP đã xác minh tổng cộng 22 dự án như vậy, kết luận số tiền vi phạm lên tới 2.120 tỉ đồng, trong đó có những vụ việc có dấu hiệu cố ý làm trái về Luật Đất đai và đầu tư xây dựng. Ngoài ra, một số vi phạm khác cũng được chỉ ra như giảm giá tiền sử dụng đất phải nộp nếu nộp tiền sớm, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và gia hạn nộp tiền sử dụng đất sai quy định. Tổng cộng tất cả sai phạm ở Đà Nẵng thời điểm đó được xác định lên tới 3.434 tỉ đồng.

Từ các sai phạm nghiêm trọng nêu trên, năm 2013, TTCP kiến nghị Thủ tướng kiểm điểm chủ tịch, các phó chủ tịch UBND TP Đà Nẵng và các tổ chức, cá nhân liên quan trong thời kỳ năm 2003-2011. Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng phải kiểm điểm và có hình thức xử lý kỷ luật giám đốc 4 sở: Tài chính, Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Nội vụ. Tuy nhiên, nhiều năm sau đó, kết quả thực hiện kết luận thanh tra vẫn "chây ì", trong đó có việc kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các cá nhân liên quan.