Không được lái xe đêm quá 3 giờ liên tục

Theo quy định hiện hành tại điều 65 Luật Giao thông đường bộ 2008, thời gian làm việc của tài xế ô tô không được quá 10 giờ trong một ngày và không được lái xe liên tục quá 4 giờ. Khi lái xe sau mỗi 4 giờ, tài xế phải nghỉ ít nhất 15 phút.

Tai nạn chủ yếu xảy ra vào ban đêm

Tuy nhiên, tại điều 56, dự thảo Luật Đường bộ đang lấy ý kiến nhân dân, thời gian làm việc của tài xế ô tô kinh doanh vận tải và vận tải nội bộ, quy định thời gian làm việc của tài xế phải theo quy định của Bộ Luật Lao động.

Thời gian lái xe liên tục không quá 4 giờ; trong khoảng thời gian từ 22 giờ hôm trước đến 6 giờ hôm sau, thời gian lái xe liên tục không quá 3 giờ. Trong một ngày không lái xe quá 8 giờ. Ngoài ra, thời gian nghỉ giữa hai lần lái xe liên tục tối thiểu là 5 phút đối với lái taxi, xe buýt; tối thiểu là 15 phút đối với lái xe vận tải nội bộ, lái xe các loại hình kinh doanh vận tải khác. Thời gian nghỉ giữa hai lần lái xe liên tục trong khoảng thời gian từ 22 giờ hôm trước đến 6 giờ hôm sau tối thiểu 30 phút.

Theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) quốc gia, qua phân tích trên 11.043 vụ tai nạn giao thông (TNGT) xảy ra trong năm 2022, số vụ TNGT xảy ra vào ban đêm chiếm chủ yếu, trong đó có 40,33% số vụ xảy ra từ 16 giờ đến 22 giờ và 18,24% số vụ xảy ra từ 22 giờ hôm trước đến 4 giờ hôm sau. 

Theo một thành viên trong ban soạn thảo Luật Đường bộ, một trong những nguyên nhân khiến TNGT thường xuyên xảy ra vào ban đêm là do khung thời gian từ 22 giờ hôm trước tới 6 giờ hôm sau là thời gian nghỉ ngơi theo nhịp sinh học của con người khiến tài xế mệt mỏi, buồn ngủ. Bên cạnh đó, thời điểm này, công tác tuần tra kiểm soát, xử lý vi phạm của lực lượng chức năng thường ít hơn, các tuyến đường vắng, tạo tâm lý chủ quan cho tài xế. 

Vì vậy, tình trạng tài xế chạy quá tốc độ, vượt ẩu diễn ra phổ biến. Trong điều kiện mức độ chiếu sáng về đêm kém, tầm nhìn hạn chế khiến khả năng nhận diện tình huống và phản ứng của tài xế gặp khó khăn. Do đó, việc siết thời gian lái xe vào ban đêm sẽ hạn chế tình trạng mệt mỏi, làm việc quá sức của tài xế, từ đó ngăn ngừa TNGT.

Ủng hộ đề xuất này, ông Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT quốc gia, cho biết thực tế ở các quốc gia khác, những chuyến xe chạy ban đêm cứ 2 giờ sẽ đổi lái. Quy trình đổi lái tùy thuộc từng doanh nghiệp (DN), có nơi thay tài xế ngay trên xe, có nơi bố trí tại một điểm trung chuyển. Khi xe đến điểm trung chuyển, lái xe mới lên, lái xe cũ xuống nghỉ. Ông Tạo kiến nghị dự thảo luật cần quy định rõ lái xe phải được nghỉ ngơi đầy đủ và có đơn vị chịu trách nhiệm giám sát vấn đề này.

Theo dự thảo Luật Đường bộ, trong khoảng thời gian từ 22 giờ hôm trước đến 6 giờ hôm sau, thời gian lái xe liên tục không được quá 3 giờẢnh: Thu Hồng

Cần căn cứ khoa học, đánh giá tác động

Đánh giá quy định thời gian làm việc của tài xế ô tô là rất cần thiết để bảo đảm ATGT và tính mạng người dân, tuy nhiên trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, cho rằng cần cân nhắc đề xuất quy định thời gian lái xe liên tục không được quá 3 giờ trong thời gian từ 22 giờ hôm trước đến 6 giờ hôm sau, bởi đây là khoảng thời gian xe tải hoạt động nhiều do đường vắng, giảm tiêu thụ nhiên liệu, giảm độ hao mòn lốp. 

Theo ông Quyền, nếu quy định như đề xuất của dự thảo luật không hợp lý sẽ khiến một lượng lớn xe chuyển sang chạy vào khung thời gian từ 6 giờ đến 22 giờ, làm gia tăng áp lực ùn tắc giao thông và tăng thêm nguy cơ TNGT. Vì vậy, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam đề nghị chỉ nên quy định thời gian lái xe liên tục không được quá 3 giờ trong khung thời gian từ 0 giờ (thay vì 22 giờ như dự thảo) đến 6 giờ. "Ban soạn thảo cần cân nhắc và nghiên cứu thấu đáo, tiến hành thí điểm để đánh giá tác động trước khi đưa vào luật" - ông Quyền nói.

Ông Đỗ Văn Bằng, Giám đốc Công ty TNHH Minh Thành Phát (hãng xe Sao Việt), đồng ý với quan điểm cần đưa ra các phương thức quản lý tốt để lái xe an toàn, hạn chế TNGT. Tuy nhiên, ông Bằng băn khoăn quy định như dự thảo sẽ gây không ít khó khăn cho DN kinh doanh vận tải. Đơn cử, xe chở khách du lịch 9 hay 16, 24 chỗ ngồi thường chỉ có 1 tài xế. Nếu chạy gần đến 3 giờ liên tục, tài xế buộc phải tắt máy hoàn toàn để ngắt thiết bị giám sát hành trình khi dừng nghỉ.

"Tài xế chạy đêm khuya như vậy thì dừng nghỉ đêm ở đâu? Khách xuống xe sẽ nghỉ ở đâu? Không xuống xe thì phải chịu nóng khi xe tắt máy, máy lạnh không hoạt động. Bố trí 2 tài xế để đổi lái thì tăng chi phí của DN, chưa kể liên quan đến vấn đề tuyển dụng nhân sự" - ông Bằng nêu vấn đề. 

Ông Bằng đề nghị cơ quan quản lý cần nghiên cứu thấu đáo, thận trọng dựa trên căn cứ khoa học, đánh giá tác động, lấy ý kiến rộng rãi để đưa ra phương án hợp lý nhất, có xem xét đến tác động tiêu cực tới DN.

Chuyên gia giao thông Thân Văn Thanh cho rằng những quy định của Luật Giao thông đường bộ 2008 quy định về thời gian làm việc của người lái ô tô đã tương đối đầy đủ, hợp lý. Ông Thanh đánh giá việc cơ quan chủ trì soạn thảo đưa ra quy định nêu trên có thể sẽ tạo ra những khó khăn không cần thiết về chi phí cũng như việc bố trí nhân lực của DN kinh doanh vận tải, không tạo cho DN thế chủ động để thực hiện các biện pháp an toàn khác. 

"Thời gian làm việc của lái xe chỉ là một trong tổ hợp các biện pháp, chứ không phải là biện pháp duy nhất để bảo đảm ATGT nên cần giữ nguyên quy định hiện hành" - ông Thanh đề nghị.

Theo ông Thanh, việc giảm thời gian lái xe tối đa từ không quá 10 giờ/ngày như hiện nay xuống không quá 8 giờ/ngày hay quy định không lái xe quá 3 giờ liên tục vào ban đêm cần được cơ quan quản lý giải trình dựa trên chứng minh qua thực tiễn, thông qua thí điểm, thử nghiệm. "Đúng là ban đêm dễ gây buồn ngủ, mệt mỏi nhưng có nhiều tài xế ban ngày họ nghỉ, ngủ và họ chuyên chạy đêm nên không ảnh hưởng gì đến an toàn giao thông" - ông Thanh nói.