Lãnh đạo tỉnh An Giang nói về khai thác mỏ cát và sạt lở bờ sông

Ông Trần Anh Thư, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, cho biết trong năm 2020, UBND tỉnh đã cấp 2 giấy phép thăm dò khoáng sản cát sông với tổng diện tích 51,25 ha và 2 giấy phép khai thác khoáng sản cát sông với tổng diện tích 59,89 ha, tổng công suất 1,4 triệu m3/năm. Trong số này có 1 giấy phép thuộc dự án "Chỉnh trị dòng chảy nhằm hạn chế sạt lở bờ sông Hậu, bảo vệ đô thị TP Long Xuyên thích ứng với biến đổi khí hậu".

Nếu tính trong vòng 6 năm qua, tỉnh An Giang đã phê duyệt tiền cấp quyền khai thác khoáng sản hơn 236 tỉ đồng. Tổng số tiền các đơn vị hoạt động khai thác khoáng sản đã nộp là hơn 157 tỉ đồng. Riêng số tiền thực hiện nộp trong năm 2020 là hơn 24 tỉ đồng.

Đa phần các doanh nghiệp đều thực hiện tốt các quy định về khai thác mỏ cát

Phần lớn các đơn vị hoạt động khai thác khoáng sản cơ bản thực hiện đúng theo các quy định như khai thác trong khu vực được cấp phép, cắm biển báo, cắm mốc và thả phao giới hạn khu vực khai thác, đo đạc địa hình đáy sông khu vực mỏ định kỳ theo quy định. Đồng thời, công tác bảo vệ môi trường trong hoạt động khai thác khoáng sản được các đơn vị thực hiện theo báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt.

Cũng có những vụ sạt lở do chính người dân ở ven bờ tác động như xây dựng các công trình, nhà xưởng tạo áp lực gây trượt đất tự nhiên

"Ngành chức năng ở An Giang chúng tôi đã tăng cường công tác thanh, kiểm tra, kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Thậm chí, lập điểm giám sát tại các mỏ nên tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn tỉnh có khuynh hướng giảm so với các năm trước. Qua đó, đã phát hiện 68 trường hợp vi phạm (trong đó 45 trường hợp khai thác cát trái phép và 23 trường hợp vận chuyển không hóa đơn nguồn gốc hợp pháp), xử phạt với số tiền 684 triệu đồng, tịch thu 7 phương tiện", ông Thư khẳng định.

"Cát tặc" vẫn lén lút hoạt động gây bức xúc trong dân do tình trạng sạt lở bờ sông liên tục xảy ra

Ông Thư cho rằng do đặc thù các mỏ cát sông có mặt nước che phủ nên việc thực hiện khai thác chưa đúng theo thiết kế mỏ được duyệt. Chưa có cơ chế, quy định riêng trong việc quản lý, giám sát chặt sản lượng khai thác thực tế đối với khoáng sản cát sông. Do đó, còn tình trạng sản lượng khai thác thực tế tại các khu mỏ được cấp giấy phép chưa phù hợp với sản lượng theo báo cáo, gây khó khăn trong việc thống kê trữ lượng.

Các tổ chức, cá nhân tham gia khai thác khoáng sản đã nộp tổng số tiền gần 190 tỉ đồng về thuế tài nguyên, thu nhập doanh nghiệp, phí bảo vệ môi trường và tiền ký quỹ phục hồi môi trường. Các doanh nghiệp đã tạo công ăn việc làm cho khoảng 765 lao động với thu nhập bình quân 90 triệu đồng/người/năm.

Nhiều vụ sạt lở nghiêm trọng mà nhà nước phải xuất ngân sách hàng chục, thậm chí hàng trăm tỉ đồng để khắc phục hậu quả

Các doanh nghiệp cũng đã hỗ trợ vật liệu để nâng cấp duy tu đường tỉnh lộ, đường nông thôn và xây nhà tình nghĩa, trường học... tương đương với số tiền gần 15 tỉ đồng...

Sạt lở đang gia tăng trên các tuyến sông Tiền và sông Hậu gây thiệt hại về tài sản nhà nước và của người dân

Tuy nhiên, từ năm 2010 đến nay, tình hình sạt lở đất bờ sông trên địa bàn tỉnh An Giang đã gia tăng về tốc độ, số lượng, ảnh hưởng đến nhiều công trình của tỉnh và trung ương đã đầu tư, đời sống của bộ phận không nhỏ người dân bị xáo trộn cùng nhiều hệ lụy khác. An Giang đã đầu tư kinh phí đánh giá nguyên nhân nhưng chỉ dừng lại ở mức độ điều tra hiện trạng, khảo sát sơ bộ, nhận định các nguyên nhân và đề xuất một số giải pháp khắc phục.

Để đánh giá chi tiết hơn việc khai thác cát trong thời gian qua có ảnh hưởng như thế nào đến diễn biến dòng chảy, yếu tố chủ quan và khách quan dẫn đến sạt lở gia tăng, biện pháp khai thác hài hòa các yếu tố có lợi và giải pháp hạn chế các điều kiện bất lợi. Đồng thời, đề nghị Chính phủ quan tâm đầu tư kinh phí và có dự án đánh giá tổng thể tuyến sông trên toàn khu vực ĐBSCL.