Nhiều sai phạm đất đai ở TP HCM

Thanh tra Chính phủ vừa ban hành kết luận thanh tra về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai, môi trường đối với khu công nghiệp (KCN), khu đô thị; việc chuyển đổi nhà, đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác tại TP HCM.

Lãng phí tài nguyên, thất thu ngân sách

Đối với công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý, xây dựng, đất đai, môi trường với KCN, Thanh tra Chính phủ phát hiện nhiều doanh nghiệp (DN) thuê đất trong KCN nhưng không đưa vào khai thác sử dụng, dẫn đến lãng phí tài nguyên đất.

Tại KCN Tây Bắc Củ Chi, Công ty Thương mại Củ Chi và Công ty CP Bia - Rượu - Nước giải khát (Sabeco) đã ký hợp đồng số 04/HĐCT ngày 1-6-2004 thuê 50 ha để xây dựng và vận hành nhà máy sản xuất bia thời hạn 43 năm. Sabeco đã thanh toán toàn bộ số tiền thuê là 188,39 tỉ đồng. Tuy nhiên, Sabeco mới đầu tư và sử dụng khoảng 26 ha, còn 24 ha chưa đưa vào sử dụng trong suốt 9 năm. Hơn nữa, Sabeco không xin gia hạn thời gian sử dụng đất, vi phạm điều 15, Nghị định số 36/CP ngày 24-4-1997 của Chính phủ, gây lãng phí đất và tiền thuê đất đã thanh toán khoảng 18 tỉ đồng.

Tại KCN Tân Tạo hiện hữu (huyện Bình Chánh), Công ty Đầu tư Xây dựng kinh doanh cơ sở hạ tầng KCN Tân Tạo là chủ đầu tư, đã ký hợp đồng cho các DN, ngân hàng thuê đất không đúng quy định được duyệt. Ban quản lý KCN đồng ý điều chỉnh quy hoạch cho hơn 95.000 m2 đất không đúng thẩm quyền tại các khu đất được quy hoạch làm cây xanh, bến bãi. 

Tại KCN Tân Tạo mở rộng, 93 nhà đầu tư thuê lại đất đã thu về hơn 1.041 tỉ đồng và hơn 5,8 triệu USD trong giai đoạn trước ngày 1-7-2014 nhưng đến nay chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính, gây thiệt hại cho NSNN. Tại KCN này cũng đã cho 5 nhà đầu tư thuê lại đất trong giai đoạn từ tháng 7-2014 đến tháng 9-2017 với hình thức thu tiền một lần là hơn 142 tỉ đồng, vi phạm quy định pháp luật.

Tại KCN Tân Bình, UBND TP HCM phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/2.000 không phù hợp với quy hoạch được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, không tiến hành phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, không lấy ý kiến nhân dân và chính quyền địa phương. Cơ quan thanh tra cũng phát hiện một số vi phạm tại KCN Vĩnh Lộc (huyện Bình Chánh), KCN Tân Bình mở rộng. 

"Trách nhiệm để xảy ra những tồn tại, khuyết điểm, sai phạm tại các KCN nêu trên thuộc trách nhiệm của các chủ đầu tư KCN, các sở ngành của TP HCM, UBND các quận, huyện…" - kết luận thanh tra nêu rõ.

KCN Tân Tạo bị Thanh tra Chính phủ kết luận mắc sai phạm về quản lý đất đai. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Buộc khắc phục hậu quả, xử lý trách nhiệm

Quá trình thanh tra, Thanh tra Chính phủ cũng phát hiện hàng loạt sai phạm tại các dự án trên địa bàn TP HCM. Tại dự án khu dân cư Lacasa (phường Phú Thuận, quận 7) do Công ty Vạn Phát Hưng làm chủ đầu tư, trước thời điểm Hội đồng Thẩm định giá đất TP HCM phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất, UBND quận 7 đã điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500 qua đó làm giảm giá trị quyền sử dụng đất của toàn bộ dự án. 

Trong khi đó, vào năm 2016, Sở Xây dựng cấp giấy phép xây dựng giai đoạn 1 của khối nhà 3A-3B, 4A-4B, 6A-6B và tầng hầm khối thương mại, dịch vụ, văn phòng có lưu trú, nhà trẻ của dự án được phép xây dựng 2 tầng hầm là không đúng với quy hoạch được duyệt. UBND TP HCM cũng không thực hiện việc đánh giá năng lực về tài chính, kinh nghiệm, kỹ thuật của nhà đầu tư. Chủ đầu tư còn khởi công dự án nêu trên khi chưa được chấp thuận đầu tư, chưa được cấp phép xây dựng, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính. 

UBND TP HCM và các sở ngành chức năng chưa thực hiện việc kiểm tra, tính toán và truy thu tiền sử dụng đất do việc điều chỉnh quy hoạch 1/500, theo đó làm thay đổi công năng.

Tại khu dân cư Tầm Nhìn thuộc phường Tân Tạo A (quận Bình Tân), chủ đầu tư là Công ty TNHH Đầu tư Địa ốc Khang An mắc một số vi phạm. Trong đó, chủ đầu tư được chuyển mục đích sử dụng toàn bộ 59.236 m2 đất để đầu tư xây dựng khu dân cư khi dự án không có trong kế hoạch sử dụng đất, chuyển đất nông nghiệp để xây dựng khu dân cư; không có tên trong danh mục các dự án có nhu cầu sử dụng đất trong kế hoạch sử dụng đất 5 năm của TP HCM giai đoạn 2001-2005 được Thủ tướng phê duyệt.

Thanh tra Chính phủ cũng phát hiện UBND quận Bình Tân phê duyệt quy hoạch 1/500 với chiều cao khu chung cư là 25 tầng, vượt 10 tầng so với quy hoạch 1/200 đã ban hành trước đó. Đến thời điểm thanh tra, dự án đã đầu tư xây dựng hoàn thành và đưa vào sử dụng.

Kết luận của Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ, UBND TP HCM chấp thuận cho chuyển mục đích sử dụng đất và giao cho Công ty Phát triển Địa ốc Sài Gòn 5 làm chủ đầu tư xây dựng chung cư thương mại tại số 38 đường Kim Biên và 88 đường Gò Công, nhưng không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất là vi phạm quy định pháp luật. Bên cạnh đó, kết luận thanh tra cũng chỉ rõ một số dự án có vi phạm như dự án khu nhà ở Phước Long B (quận 9), dự án đầu tư xây dựng khách sạn cao cấp tại 458 Nguyễn Tất Thành (quận 4)…

Qua rà soát, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị xử lý kinh tế hơn 2.054 tỉ đồng, trên 6 triệu USD và 464.000 m2 đất. Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP HCM chỉ đạo và tổ chức kiểm điểm, xác định trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền đối với tập thể, cá nhân có liên quan các khuyết điểm, vi phạm. Trường hợp vượt thẩm quyền hoặc có dấu hiệu hình sự cần báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định.

Đối với các khu đô thị, Thanh tra Chính phủ kiến nghị xử lý khắc phục hậu quả, thu hồi triệt để về kinh tế, thu hồi khoản thu không hợp pháp, xử lý nghiêm về trách nhiệm theo quy định liên quan đến quản lý quy hoạch, đầu tư xây dựng. Đồng thời, kiến nghị UBND TP HCM kiểm tra rà soát việc xác định giá đất, việc thực hiện nghĩa vụ tài chính và nộp tiền sử dụng đất của chủ đầu tư, việc điều chỉnh quy hoạch không đúng quy định, khởi công công trình khi chưa được chấp thuận đầu tư, chưa có giấy phép xây dựng, chưa thực hiện nghĩa vụ với nhà nước tại từng dự án như dự án khu đô thị Lacasa do Công ty Vạn Phát Hưng làm chủ đầu tư.