Nhiều sai phạm tại Tổng Công ty SAMCO

Ngày 26-9, theo nguồn tin của phóng viên, Công ty TNHH MTV Bến xe Miền Đông (Công ty BXMĐ - thuộc Tổng Công ty Cơ khí Giao thông Vận tải Sài Gòn - Tổng Công ty SAMCO) đang rà soát, đánh giá và phân tích từ nhiều hướng để giải trình cụ thể từng vấn đề liên quan đến những sai phạm mà Thanh tra TP HCM đã kết luận khi tiến hành thanh tra toàn diện Tổng Công ty SAMCO. Trong những sai phạm ở Tổng Công ty SAMCO theo kết luận thanh tra thì sai phạm ở 2 công ty con là Công ty BXMĐ và Công ty TNHH MTV Cảng Bến Nghé (Công ty Cảng Bến Nghé) là nhiều nhất.

Bến xe Miền Đông gây nhiều thất thoát

Theo Thanh tra TP, doanh thu hoạt động chính của tại Công ty BXMĐ là doanh thu qua bến, bốc xếp. Công ty BXMĐ thực hiện việc thu tiền qua bến đối với các loại xe tham gia vận chuyển hành khách theo giá của UBND TP ban hành. Tuy nhiên, việc quản lý hoạt động xe ra vào bến cũng có nhiều sai phạm, gây thất thoát ngân sách nặng nề.

Việc quản lý hoạt động xe ra vào Bến xe Miền Đông có nhiều sai phạm gây thất thoát ngân sách Ảnh: GIA MINH

Cụ thể, Công ty BXMĐ ký hợp đồng khai thác dịch vụ tại BXMĐ với 199 đơn vị vận tải, với nhiều loại xe từ 16-50 chỗ ngồi. Các đơn vị vận tải đăng ký tuyến với Sở Giao thông Vận tải TP và khi ra vào bến phải nộp phí dịch vụ, mức phí dịch vụ tùy theo số ghế của mỗi xe và cự ly vận tải hành khách. Thế nhưng, khi Thanh tra TP chọn ngẫu nhiên 58 ngày trong các năm 2015, 2016, 2017 và nhận thấy số lượt xe xuất bến trong ngày nhiều hơn số lượt xe xuất bến được thu phí dịch vụ xuất bến. Chênh lệch số lượt xuất bến và số lượt thu phí dịch vụ xuất bến dao động từ 97-206 lượt/ngày. Tổng số lượt xe không thu phí dịch vụ khi xuất bến trong 58 ngày là 10.072 lượt. Theo đơn giá thấp nhất là 3.100 đồng/ghế và đối với xe ít chỗ nhất là 16 chỗ thì phí dịch vụ của mỗi lần xe xuất bến là 49.600 đồng/lượt. Bình quân mỗi ngày có 174 lượt xe xuất bến không thu phí dịch vụ thì BXMĐ đã để "thất thoát" hơn 8,6 triệu đồng/ngày. Như vậy, trong 58 ngày kiểm tra ngẫu nhiên thì BXMĐ đã để "lọt" khoảng 0,5 tỉ đồng. Nếu kiểm tra hết 1.095 ngày của 3 năm nói trên thì số tiền thất thoát có thể sẽ rất lớn. Thanh tra TP nêu rõ: Công ty BXMĐ cho rằng việc cho xe xuất bến về đơn vị nhằm bảo đảm các điều kiện xuất bến chờ chuyến kế tiếp nên công ty này không thu phí dịch vụ xe xuất bến. Tuy nhiên, Thanh tra TP nhận định việc này là không có cơ sở vì thực tế công ty không chứng minh xe về đơn vị hay thực hiện chuyến đi.

Đặc biệt, kết luận thanh tra còn nêu: Từ năm 2008 đến thời điểm thanh tra, Công ty BXMĐ cho Tổng Công ty SAMCO vay vốn với tổng số tiền 34 tỉ đồng là không đúng quy định theo thông tư của Bộ Tài chính. Ngoài ra, Công ty BXMĐ đang sử dụng diện tích đất hơn 62.000 m2 làm bến xe, mặt bằng nhà đất được sử dụng làm văn phòng làm việc, quầy vé, siêu thị, quán ăn, nhà thuốc, trụ ATM… Thế nhưng, kể từ năm 2005, khi chuyển đổi thành loại hình doanh nghiệp trách nhiệm hữu hạn, Công ty BXMĐ cũng không đăng ký sử dụng đất và ký hợp đồng thuê đất với Sở Tài nguyên và Môi trường là không đúng quy định của Luật Đất đai. Việc Công ty BXMĐ cho các siêu thị, dịch vụ ăn uống, quầy vé thuê mặt bằng trong khu vực tòa nhà văn phòng là không đúng quy định. Việc định giá tài sản tại Công ty BXMĐ do Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng Đông Á thực hiện cũng chưa chính xác và chưa đúng với giá trị thực tế.

"Lách" quy định khi cho thuê cảng Phú Hữu

Theo kết luận thanh tra, Công ty Cảng Bến Nghé đang quản lý sử dụng 2 mặt bằng nhà đất gồm: khu đất tại số 9 đường Bến Nghé, phường Tân Thuận Đông, quận 7 có diện tích 230.500 m2 (cảng Bến Nghé) và khu đất tại khu phố 4, phường Phú Hữu, quận 9 có diện tích hơn 240.000 m2 (cảng Phú Hữu). Qua thanh tra, cơ quan chức năng phát hiện Công ty Cảng Bến Nghé hợp tác với Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn và các cổ đông khác góp vốn thành lập Công ty CP Tân Cảng - Phú Hữu với hình thức cho Công ty CP Tân Cảng - Phú Hữu thuê lại toàn bộ cảng Phú Hữu.

Việc làm trên thực chất là hợp tác thành lập pháp nhân mới và Công ty Cảng Bến Nghé cho thuê lại cơ sở hạ tầng nêu trên là không đúng ý kiến của UBND TP HCM. Bởi UBND TP chỉ cho phép Công ty Cảng Bến Nghé hợp tác với Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn, không phải hợp tác với Công ty CP Tân Cảng - Phú Hữu. Do đó, việc Công ty Cảng Bến Nghé cho Công ty CP Tân Cảng - Phú Hữu thuê toàn bộ cơ sở hạ tầng của cảng Phú Hữu là không đúng đối tượng. Ngoài ra, căn cứ vào Luật Đất đai năm 2013 thì tổ chức thuê đất, ký hợp đồng trả tiền thuê đất hẰ̀ng năm không có quyền cho thuê tài sản trên đất. Vì vậy, việc Công ty Cảng Bến Nghé cho thuê toàn bộ cơ sở hạ tầng của cảng Phú Hữu là không đúng quy định.

Ngoài ra, khi thực hiện cổ phần hóa, Công ty Cảng Bến Nghé đã thực hiện chỉ định thầu gói thầu tư vấn đo vẽ hiện trạng và xác định giá trị % còn lại công trình tại cảng Bến Nghé là không đúng quy định; quá trình định giá tài sản, xác định diện tích công trình nhà, đất liên quan việc xác định tài sản giá trị doanh nghiệp (DN) do Công ty UHY thực hiện đối với Công ty Cảng Bến Nghé chưa chính xác và chưa đúng với thực tế.

Yêu cầu làm rõ trách nhiệm

Đồng ý với những nội dung mà Thanh tra TP chỉ ra, Chủ tịch UBND TP yêu cầu Tổng Công ty SAMCO kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm các cá nhân có liên quan việc xác định giá trị DN để cổ phần hóa không đúng quy định tại Công ty BXMĐ và Công ty Cảng Bến Nghé. Kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với những cá nhân, tập thể có khuyết điểm, sai phạm tại tổng công ty; chủ trì tổ chức kiểm điểm đối với các chức danh lãnh đạo, quản lý của các DN có khuyết điểm theo phân cấp quản lý cán bộ.

Theo đó, đối với chủ tịch Hội đồng Thành viên và tổng giám đốc Công ty BXMĐ phải tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân thời kỳ có liên quan các sai sót trong công tác tham mưu, đề xuất: liên quan công tác sử dụng, cho thuê lại mặt bằng; việc không thực hiện thủ tục ký hợp đồng thuê đất, không thực hiện thủ tục xin miễn, giảm tiền thuê đất theo quy định và quá trình thực hiện cổ phần hóa DN. Chấm dứt việc cho vay đối với các DN khác theo quy định pháp luật.

Chủ tịch Hội đồng Thành viên và tổng giám đốc Công ty Cảng Bến Nghé tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân thời kỳ có liên quan đối với các sai sót trong công tác tham mưu, đề xuất: liên quan công tác sử dụng, cho thuê lại mặt bằng; việc ký kết hợp tác với Công ty CP Tân Cảng - Phú Hữu và quá trình thực hiện cổ phần hóa DN. Kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với những cá nhân, tập thể có liên quan đến những sai phạm nêu tại kết luận thanh tra.

Đối với các sở, ngành chuyên môn, Chủ tịch UBND TP giao giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra, rà soát việc quản lý, sử dụng nhà đất của Tổng Công ty SAMCO, Công ty BXMĐ và Công ty Cảng Bến Nghé; chấn chỉnh công tác kiểm tra, rà soát việc khai thác sử dụng các mặt bằng nhà, đất của tổng công ty và các đơn vị để báo cáo, đề xuất UBND TP xử lý theo quy định.

Giám đốc Sở Giao thông Vận tải TP được Chủ tịch UBND TP giao làm rõ việc thẩm định, báo cáo đề xuất UBND TP ban hành văn bản 5736/2014 về chủ trương cho phép hợp tác khai thác cảng Phú Hữu giữa Công ty Cảng Bến Nghé với Tổng Công ty Tân Cảng Sài Gòn có bao gồm việc cho thuê toàn bộ cơ sở hạ tầng của cảng Phú Hữu hay không? Kiểm tra quy trình xuất bến và thu tiền xuất bến đối với vận tải hành khách tại BXMĐ.