Báo Người Lao Động vừa có loạt bài điều tra gây chú ý về hiện tượng mê tín hóa từ búp bê Kumanthong. Về việc này, tôi cho rằng đầu tiên chúng ta cần tìm hiểu lý do tại sao một số hiện tượng mang tính chất mê tín dị đoan giống như vậy xuất hiện khá nhiều trong thời gian vừa qua. Tìm được nguyên nhân thì chúng ta mới có thể có giải pháp phù hợp!
Xuất phát từ bất ổn trong cuộc sống
Theo tôi, có 3 nguyên nhân quan trọng. Thứ nhất là sự bất ổn trong cuộc sống của mỗi cá nhân khiến cho việc tìm kiếm niềm tin hư ảo trở thành một xu hướng có thật. Xã hội chúng ta dù rất phát triển nhưng những bất trắc trong cuộc sống đến từ dịch bệnh, thiên tai hay bấp bênh của kinh tế… đã khiến cho những bất ổn của cuộc sống gia tăng. Đây chính là cơ hội để các hiện tượng mê tín dị đoan xuất hiện.
PGS-TS Bùi Hoài Sơn, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật quốc gia Việt Nam, cho rằng cần loại bỏ mê tín dị đoan ra khỏi đời sống xã hội
Thứ hai là quá trình hội nhập quốc tế khiến cho những hiện tượng văn hóa ngoại lai dễ lan truyền đến Việt Nam. Trong số các hiện tượng văn hóa này, có những hiện tượng không phù hợp, thậm chí ảnh hưởng tiêu cực đến văn hóa dân tộc. Tâm lý sùng ngoại khiến giới trẻ Việt Nam tiếp thu văn hóa nước ngoài một cách dễ dãi. Mê tín hóa búp bê Kumanthong là một trong số những ví dụ như vậy. Từ một hiện tượng văn hóa của Thái Lan (mà ngay đến người Thái Lan cũng lên án), nhiều người trẻ Việt Nam tiếp nhận một cách không chọn lọc.
Thứ ba là sự phát triển và phổ biến của các phương tiện truyền thông, đặc biệt là mạng xã hội đã làm cho những hiện tượng như Kumanthong được lan truyền nhanh chóng mà không bị kiểm soát, kích thích và thu hút sự tò mò của giới trẻ.
Chính vì những nguyên nhân trên, Kumanthong và những hiện tượng tương tự đã phổ biến ở Việt Nam. Đầu tiên từ sự hiếu kỳ, cộng với việc một số người lợi dụng, tìm cách trục lợi, đã khiến sự việc bị đẩy lên quá xa. Nếu chúng ta không có giải pháp phù hợp, không chỉ những hiện tượng như Kumanthong mà còn có thêm những trường hợp khác gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển nhân cách của giới trẻ.
Càng bấp bênh, càng mê tín
Những người sập bẫy mua búp bê Kumanthong "tiền mất tật mang", mỗi năm phải tiêu tốn hàng chục triệu cho búp bê này, song không dám bỏ đi vì sợ bị xui xẻo, làm hại. Chúng ta có thể thống nhất việc sử dụng búp bê Kumanthong như báo chí phản ánh là mê tín dị đoan và cần phải thay đổi nhận thức sai lầm này. Tôi cũng tin rằng, rất nhiều người sử dụng Kumanthong cũng đã nhận ra điều đó nhưng không dám thay đổi chính mình.
Có nhiều điều chúng ta không thể giải thích, không chỉ ở câu chuyện bệnh tật, thiên tai mà cả ở việc làm ăn suôn sẻ hay kể cả thăng quan tiến chức. Càng có nhiều điều như vậy xảy ra, càng khiến con người tin vào số phận, may rủi. Người nào, lĩnh vực xã hội nào càng bị chi phối bởi sự bấp bênh đó thì càng mê tín.
Tôi lấy ví dụ, ai cũng thấy các hộ buôn bán nhà nào cũng có một bát hương. Họ không chỉ cầu cúng vào những hôm rằm, mùng một như lễ nghi truyền thống, mà cầu cúng hằng ngày. Kết luận mối quan hệ ở đây kinh tế là lĩnh vực có nhiều may rủi dẫn đến mê tín phổ biến!
Tư tưởng có thờ có thiêng, có kiêng có lành là một nhận thức có thật của người Việt. Chúng ta thường bị hiệu ứng tâm lý đám đông chi phối. Nhiều khi, chúng ta bắt chước, hiếu kỳ, đua đòi nhưng tư tưởng có thờ có thiêng, có kiêng có lành lại khiến cho chúng ta không dám hoặc không muốn thay đổi những điều mà kể cả chúng ta đã biết không mang lại lợi ích thực sự gì.
Đây là lý do tại sao Kumanthong vẫn tồn tại cho đến khi chúng ta có được hoạt động tuyên truyền tốt, một áp lực dư luận xã hội đủ lớn để người ta từ bỏ thói quen mê tín dị đoan này.
Cần những giải pháp căn cơ
Nâng cao nhận thức của mỗi người chính là giải pháp quan trọng nhất để chúng ta loại bỏ hoàn toàn tình trạng mê tín dị đoan trên. Chỉ khi chúng ta có nhận thức đầy đủ, chính xác về những hiện tượng mê tín dị đoan, không có lợi cho cuộc sống của chúng ta thì chúng ta mới thực sự từ bỏ được việc sử dụng búp bê Kumanthong cũng như các hiện tượng tương tự.
Tuy nhiên, để có được nhận thức tốt, các hoạt động hỗ trợ là hết sức cần thiết. Việc tuyên truyền một cách hiệu quả, qua nhiều cách, với nội dung phong phú và hấp dẫn, như thông qua những người nổi tiếng, qua các kênh truyền thông gần gũi với giới trẻ,… chính là những phương thức hiệu quả và cần thiết.
Không chỉ tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông, trong các sinh hoạt đoàn thể, xã hội, việc nâng cao nhận thức về tác hại của sử dụng búp bê Kumanthong như một hình thức mê tín dị đoan cũng sẽ phát huy tác dụng.
Bên cạnh đó, chúng ta cần có những biện pháp mang tính căn cơ hơn để đẩy lùi toàn bộ hiện tượng mê tín dị đoan trong xã hội, như lành mạnh và minh bạch hóa các hoạt động trong đời sống kinh tế - chính trị - xã hội; hoàn thiện hệ thống luật pháp, xử phạt, chế tài nghiêm minh, đủ để những người trục lợi không thể, không muốn, không dám làm những hoạt động mê tín dị đoan. Đồng thời tổ chức nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật bổ ích cho sự phát triển toàn diện nhân cách con người.
và quét mã QR
Bình luận (0)