Phải duy trì lương tối thiểu

Hội đồng Tiền lương quốc gia (TLQG) vừa tổ chức cuộc họp giữa các thành viên để đánh giá về tình hình hoạt động năm 2017 và định hướng hoạt động năm 2018.

Bảo vệ lao động yếu thế

Theo ông Doãn Mậu Diệp - Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH), Chủ tịch Hội đồng Tiền lương quốc gia - thời gian qua, có ý kiến đặt vấn đề có cần thiết quy định mức lương tối thiểu (LTT) tại Việt Nam hay để người lao động (NLĐ) và chủ sử dụng thỏa thuận hoặc có ý kiến cho rằng mức tăng LTT cao hơn mức tăng năng suất lao động làm mòn sức cạnh tranh của doanh nghiệp (DN) và nền kinh tế. Tuy nhiên, Hội đồng TLQG khẳng định LTT vẫn rất cần thiết và cần tiếp tục thực hiện.

Dù năm nào cũng tăng lương nhưng nhiều lao động vẫn sống dưới mức tối thiểu, sống kham khổ. Trong ảnh: Một bữa ăn đạm bạc của công nhân tại huyện Đông Anh (Hà Nội)

Dẫn số liệu thống kê của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), Hội đồng TLQG cho biết đến nay đã có 193 quốc gia, vùng lãnh thổ duy trì hệ thống LTT và sử dụng như những công cụ quan trọng để điều tiết thị trường lao động, bảo vệ những NLĐ dễ bị tổn thương, yếu thế.

Đối với nước ta, tại điều 91 Bộ Luật Lao động quy định cần có LTT. "LTT chỉ là sàn thấp nhất do nhà nước công bố để bảo vệ lao động yếu thế có được một mức sống tối thiểu và được căn cứ vào nhiều yếu tố. Trong đó, năng suất lao động chỉ là một yếu tố cần lưu ý khi xác định mức LTT hằng năm" - Hội đồng TLQG nhấn mạnh.

Theo diễn giải của Hội đồng TLQG, thực tế có những năm do CPI tăng cao (thậm chí 11,75% năm 2010; 18,13% năm 2011) nên để bảo đảm tiền lương thực tế của LTT, Chính phủ đã phải điều chỉnh LTT cao hơn, trong khi năng suất lao động chỉ tăng 3,5%-4%.

Ngoài ra, trong một phạm vi nhất định của DN, mức LTT còn là sự sẻ chia giữa những người có lương cao bù đắp cho những người có mức lương thấp. Vấn đề đặt ra là cần có các giải pháp để nâng cao năng suất lao động, từ đó mới có điều kiện để tăng tiền lương, thu nhập thực tế cho NLĐ.

Theo bà Tống Thị Minh, Cục trưởng Cục Quan hệ lao động và Tiền lương - Bộ LĐ-TB-XH, tại cuộc họp này, hội đồng đã đi tới kiến nghị duy trì mức LTT, hệ thống chính sách LTT ở Việt Nam là cần thiết. Đến năm 2018 sẽ nghiên cứu chức năng liên quan LTT và hệ thống thang bảng lương để bảo đảm khả năng chi trả của DN.

Cần có chuyên gia độc lập

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng TLQG, ông Mai Đức Chính, nhấn mạnh tầm quan trọng của LTT vùng bởi nó chống đói nghèo, bảo đảm an sinh xã hội… Việc duy trì LTT là cần thiết. Tuy nhiên, ông Mai Đức Chính đề nghị nên có một cơ quan độc lập nghiên cứu, khảo sát và công bố mức sống tối thiểu. Ngoài ra, cần bổ sung thêm thành phần là các nhà khoa học, để bảo đảm độ tin cậy cao trong khi xác định mức sống tối thiểu làm cơ sở thương lượng LTT vùng.

Cơ cấu thành viên hiện nay trong Hội đồng TLQG gồm 3 bên: Nhà nước, đại diện NLĐ, đại diện người sử dụng lao động. Hội đồng TLQG thừa nhận hiện nay đại diện phía nhà nước chỉ gồm các thành viên đại diện của Bộ LĐ-TB-XH là chưa mang tính đại diện. Do đó, cần nghiên cứu mở rộng, bổ sung số lượng thành viên đại diện đến từ các bộ, ngành khác; bổ sung các chuyên gia độc lập có chuyên môn, am hiểu lĩnh vực tiền lương.

Về số lượng thành viên, hiện có 15 thành viên chia đều cho ba bên. Trong thời gian tới cần nghiên cứu tăng thêm số lượng thành viên trung gian, không đại diện cho bên nào để mang tính khách quan.