Sinh con thứ 3, đảng viên còn bị kỷ luật?

"Nghị quyết của Đảng có nêu tiếp tục hoàn thiện chính sách, pháp luật về dân số gắn với xây dựng gia đình hạnh phúc; rà soát, điều chỉnh hoặc bãi bỏ một số quy định về xử lý vi phạm trong công tác dân số... Vậy đảng viên chúng tôi hiểu câu trên nghĩa là sắp tới sẽ bãi bỏ quy định kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3 có đúng không?". Ý kiến này được bạn đọc Nam Thanh (ngụ tỉnh Quảng Nam) đặt ra tại chương trình giao lưu trực tuyến với chủ đề: "Thách thức mới về y tế và dân số" do Báo Người Lao Động phối hợp Bộ Y tế tổ chức ngày 9-11.

Lộ trình bãi bỏ

Nghị quyết 21 về công tác dân số trong tình hình mới có 2 điểm mới. Thứ nhất, chuyển trọng tâm từ thực hiện chính sách kế hoạch hóa gia đình với mục tiêu giảm mức sinh sang giải quyết toàn diện vấn đề dân số, bao gồm: Duy trì mức sinh thay thế, đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên, khai thác tối đa cơ hội dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số, phân bổ dân số hợp lý và nâng cao chất lượng dân số, bảo đảm phát triển nhanh và bền vững. Thứ hai, ngừng thực hiện chính sách hạn chế sinh.

Ông Trần Văn Trị, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TP HCM (giữa), tại buổi giao lưu trực tuyến Ảnh: TẤN THẠNH

Xuyên suốt buổi giao lưu, phần lớn ý kiến tập trung xoáy vào vấn đề đảng viên sinh con thứ 3 có còn bị kỷ luật như lâu nay? Nếu có, hình thức phạt như thế nào? Những người đã bị kỷ luật vì sinh 3 con có được xóa kỷ luật?

Các chuyên gia đã chia sẻ thông tin nhiều điểm mới về chính sách, tuy nhiên lộ trình đến khi nào đảng viên được sinh con thứ 3 và nhiều hơn thì không ai dám chắc chắn mà chỉ tiết lộ còn ở "tương lai gần".

Ông Trần Văn Trị, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TP HCM, cho hay đến thời điểm này chưa có điều khoản nào quy định về việc xử phạt người sinh con thứ 3. Đối với đảng viên, nếu sinh con thứ 3 thì sẽ được áp dụng quy định 181 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Cụ thể là ở khoản 1 điều 26, kỷ luật bằng hình thức khiển trách.

Theo ông Nguyễn Văn Tân - Phó Tổng cục trưởng Cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã chốt phương án duy trì mức sinh thay thế trên phạm vi cả nước. Từ trước đến nay, pháp luật nhà nước không quy định số con mà mỗi cặp vợ chồng được sinh. Thực hiện mỗi cặp vợ chồng sinh 2 con chỉ là mục tiêu, khẩu hiệu vận động người dân tự nguyện thực hiện.

Để chính sách này đi vào cuộc sống, Đảng có quy định đảng viên phải gương mẫu thực hiện nên nếu đảng viên sinh con thứ 3 trở lên thì bị xử lý kỷ luật Đảng. "Thời gian qua, mức độ xử lý đã từng bước được giảm đi và tôi tin rằng sẽ tiếp tục giảm và tiến đến bãi bỏ những quy định này" - ông Tân nói.

GS-TS Nguyễn Đình Cử, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện Nghiên cứu Dân số, cho rằng Pháp lệnh dân số (sửa đổi năm 2008) có quy định 2 con nhưng không có chế tài. Với đảng viên hiện có quy định xử lý sinh 3 con trở lên. Với nhận thức, thực tế sinh đẻ hiện nay đã đúng như quy định. Do đó, nên gỡ bỏ các quy định về số con của các cặp vợ chồng. Vì có quy định cũng không có hiệu lực và không ảnh hưởng đến mức sinh.

Đâu là bước ngoặt của chính sách dân số?

So với các tỉnh, thành khác trên cả nước, mức sinh tại TP HCM khá thấp. Theo ông Trần Văn Trị, điều này xuất phát từ các nguyên nhân: Sự thay đổi quan niệm và nhận thức về vai trò của người phụ nữ trong gia đình và xã hội ngày càng nâng lên; áp lực công việc, học tập nên phụ nữ kết hôn và sinh muộn, ít con; việc nuôi dạy, chăm sóc con cái đòi hỏi rất nhiều chi phí nên nhu cầu sinh nhiều con giảm; tỉ lệ phá thai, vô sinh nguyên phát và thứ phát có xu hướng gia tăng.

GS-TS Nguyễn Đình Cử cho rằng bước ngoặt của chính sách dân số mới không phải là "không phạt người sinh con thứ 3, thứ 4" mà là chuyển trọng tâm từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển. "Để khắc phục tình trạng mức sinh quá thấp cần tuyên truyền giáo dục để mọi người sinh đủ 2 con. Phát triển dịch vụ gia đình làm nhẹ gánh nặng nuôi dạy con. Nếu có điều kiện, nhà nước nên có chính sách hỗ trợ khi các cặp vợ chồng sinh con như trợ cấp tiền, áp dụng chế độ vợ đẻ chồng được nghỉ phép để chăm sóc..." - ông Cử đề nghị.