Thước đo nhà giáo

Về hình thức, thông tư này vừa tích hợp vừa thay thế cho 2 văn bản trước đó là Quyết định 14/2007/QĐ-BGDĐT (chuẩn nghề nghiệp GV tiểu học) và Thông tư 30/2009/TT-BGDĐT (chuẩn nghề nghiệp GV THCS, GV THPT). Về nội dung Thông tư 20 quy định rõ hơn so với Quyết định 14/2007/QĐ-BGDĐT nhưng lại gọn hơn khi số tiêu chuẩn (5) và tiêu chí (15) ít hơn so với Thông tư 30/2009/TT-BGDĐT (6 tiêu chuẩn và 25 tiêu chí).

Việc ban hành Thông tư 20 mang tính "hợp nhất" là điều cần thiết, đón đầu Luật Giáo dục sửa đổi sẽ được Quốc hội thảo luận trong những kỳ họp sắp tới, trong đó quy định rất rõ (điều 61 dự thảo Luật Giáo dục sửa đổi) là "Nhà giáo phải đạt chuẩn nghề nghiệp theo quy định".

Đặc biệt, chuẩn nghề nghiệp GV theo Thông tư 20 còn quy định về kỹ năng ngoại ngữ và tin học (tiêu chuẩn 5 gồm tiêu chí 14 và 15), đây là nội dung mới so với chuẩn nghề nghiệp GV trước đây. Ở khía cạnh nghiệp vụ chuyên môn và kỹ năng, chuẩn nghề nghiệp GV cơ sở giáo dục phổ thông (yêu cầu là tốt nghiệp ĐH sư phạm) về cơ bản là đoạn tiếp nối từ chuẩn đầu ra của các trường đào tạo sư phạm. Do vậy, các GV mới tốt nghiệp ĐH sư phạm và về giảng dạy ở các trường phổ thông xem ra không khó khăn gì trong xác nhận minh chứng cho tiêu chí 14, 15 vì chuẩn đầu ra của các trường ĐH sư phạm đều yêu cầu sinh viên phải đạt trình độ ngoại ngữ (thường là bậc 3 theo khung ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam hoặc tương đương) và tin học (thường là trình độ A). Tuy nhiên, đối với các GV đã giảng dạy lâu năm, minh chứng cho tiêu chuẩn 5 và mức độ yêu cầu đạt các tiêu chí 14, 15 cũng cần được nêu cụ thể.

Chuẩn nghề nghiệp GV còn được bổ sung khái niệm "GV cơ sở giáo dục phổ thông cốt cán". Dù được định nghĩa khá chi tiết, có tiêu chuẩn và quy trình lựa chọn, có giao nhiệm vụ cho GV cốt cán nhưng chưa rõ đây là một danh hiệu được bình chọn hằng năm thông qua đánh giá GV hay là nhằm mục tiêu tạo một đội ngũ GV nòng cốt thường xuyên của nhà trường?

Mục đích của quy định chuẩn nghề nghiệp GV còn là đánh giá GV. Theo quy trình, việc đánh giá GV ở cấp trường phải qua 3 bước: GV tự đánh giá, tổ bộ môn đánh giá và hiệu trưởng đánh giá. Chuẩn nghề nghiệp GV mới được bổ sung nội dung và thay đổi khá nhiều, đặc biệt đối với khối GV tiểu học. Do vậy, rất cần sớm có hướng dẫn triển khai chi tiết quy định này để việc đánh giá GV đi vào thực chất ,không hình thức, để đạt được mục tiêu lớn hơn của quy định chuẩn nghề nghiệp là nâng cao phẩm chất, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của GV, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.