TP HCM cấp bách kiểm soát khí thải xe máy

Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP HCM đang đề xuất UBND TP xem xét xây dựng đề án kiểm soát khí thải đối với môtô, xe máy trên địa bàn với những bộ tiêu chuẩn của địa phương trước thực trạng ô nhiễm môi trường do các loại xe này gây ra ngày càng gia tăng.

Không thể chậm hơn

Theo Sở GTVT TP HCM, đến giữa năm 2018, trên địa bàn TP có hơn 7,6 triệu môtô, xe máy - chiếm 95% số lượng các loại xe lưu hành. Xe máy chỉ tiêu thụ 56% xăng nhưng lại thải ra khoảng 94% khí HC, 87% khí CO… trong tổng lượng khí thải của các loại xe cơ giới sử dụng cả xăng và dầu diesel. Trong đó, khí thải từ xe máy gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng và gây nguy hiểm hơn nhiều so với khí thải từ ôtô đối với sức khỏe con người.

Mặt khác, Sở GTVT TP HCM đánh giá với lượng môtô, xe máy có tốc độ tăng trưởng nhanh, cộng với những xe đã qua nhiều năm sử dụng, cũ nát, có chất lượng khí thải kém dần..., tình trạng ô nhiễm môi trường trên địa bàn TP tiếp tục gia tăng.

Theo Sở GTVT TP HCM, các loại xe sản xuất, lắp ráp trong nước hoặc nhập khẩu hiện đều được kiểm soát khí thải nhưng riêng môtô, xe máy trong quá trình sử dụng, tham gia giao thông thì chưa được kiểm soát.

Theo Sở GTVT TP HCM, ô nhiễm khí thải do xe máy ở TP đang ngày càng gia tăng, cần phải cấp bách kiểm soát

Tám năm trước, Chính phủ phê duyệt đề án kiểm soát khí thải môtô, xe máy, qua biện pháp chính là thực hiện kiểm tra khí thải tại các cơ sở kiểm định cùng với việc tuần tra, kiểm soát trên đường. Lộ trình thực hiện chia thành các giai đoạn cụ thể, trong đó triển khai trước ở Hà Nội và TP HCM từ năm 2010 đến 2013. Sau đó, giai đoạn 2013-2015 sẽ mở rộng phạm vi thực hiện ở các TP loại 1 và loại 2. Tuy nhiên, cho đến nay, đề án này vẫn chưa được thực hiện bởi gặp nhiều vướng mắc liên quan đến đời sống người dân và cả cơ sở pháp lý để triển khai.

"Với yêu cầu cấp bách để cải thiện chất lượng không khí và trong lúc chờ sửa đổi Luật Giao thông đường bộ, Sở GTVT đang đề xuất UBND TP HCM xem xét, chấp thuận chủ trương thuê đơn vị tư vấn có đủ năng lực, kinh nghiệm xây dựng đề án kiểm soát khí thải môtô, xe máy với kinh phí khoảng 2,4 tỉ đồng" - Sở GTVT TP HCM cho biết.

Nhiều dự định "táo bạo"

Theo ông Trần Quang Lâm, Phó Giám đốc Sở GTVT TP HCM, trong việc thực hiện chương trình đột phá giảm ô nhiễm môi trường, sở được giao tiến hành các biện pháp giảm thiểu 70% khí thải trong hoạt động giao thông vận tải. Bên cạnh đó, với chương trình giảm ùn tắc, tai nạn giao thông giai đoạn 2016-2020, Sở GTVT TP HCM có nhiệm vụ xây dựng các phương án, lộ trình cụ thể, khả thi và tổ chức thực hiện thông qua các giải pháp trực tiếp hoặc gián tiếp. Trên cơ sở này, UBND TP HCM đã yêu cầu xây dựng lộ trình kiểm soát, quản lý khí thải của các phương tiện để phù hợp với các mục tiêu giảm ô nhiễm môi trường.

Theo ông Lâm, Sở GTVT TP HCM đang phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường đề xuất xây dựng đề án nêu trên. Nếu được UBND TP thông qua thì sẽ thuê tư vấn làm các lộ trình để triển khai trong năm 2019. Đồng thời, Sở GTVT TP sẽ phối hợp với các cơ quan đăng kiểm xây dựng mạng lưới kiểm soát khí thải.

Sở GTVT TP HCM nêu rõ đề án sẽ có nhiều nội dung, như xây dựng, ban hành bộ tiêu chuẩn địa phương về khí thải môtô, xe máy cũng như các cơ chế, chính sách và lộ trình thực hiện. Đáng chú ý, với những xe máy cũ gây ô nhiễm sẽ có các biện pháp như thu hồi, phân vùng những xe đạt chuẩn khí thải lưu thông... Mặt khác, trong việc kiểm soát, Sở GTVT cho biết sẽ xây dựng, ban hành các chính sách về thuế, giá dịch vụ để phục vụ việc xã hội hóa hoạt động kiểm định, đáp ứng nhu cầu kiểm soát khí thải.

Nhận xét về kế hoạch nêu trên của Sở GTVT TP HCM, nhiều chuyên gia trong lĩnh vực giao thông cho rằng tương đối táo bạo bởi thực tế, vấn đề "nhân thân" xe máy vốn rất phức tạp. Ông Trần Hồng Ninh, Giám đốc Công ty Bệnh viện Ôtô, nhìn nhận việc kiểm soát khí thải đối với môtô, xe máy là cần thiết. Tuy nhiên, lộ trình thực hiện sẽ rất khó khăn.

Theo đó, để kiểm soát khí thải của xe máy, đầu tiên phải nắm được thông tin cụ thể về số lượng xe trên đường. Vấn đề này là rất khó bởi thực tế tại TP HCM, lượng xe cũ hiện rất nhiều, thông tin không còn rõ ràng. Nhiều trường hợp mua bán xe không sang tên đổi chủ, dẫn đến công tác quản lý chủ xe nộp phạt cũng rất khó.

Việc kiểm định khí thải đối với ôtô hiện nay thực hiện theo định kỳ và dán tem cho những xe đạt chuẩn. Tuy nhiên, đối với xe máy thì khó hơn hẳn bởi có rất nhiều chủng loại, tem dán như thế nào để đồng bộ và dễ nhận biết cũng không đơn giản. Chưa kể, những xe máy có thời gian sử dụng cả chục năm, chỉ còn trơ khung sắt và động cơ thì việc kiểm định, xác minh lại càng khó hơn.

Bên cạnh đó, ông Ninh cho rằng nhiều người lao động thuê nhà ở tạm, địa chỉ không rõ ràng… cũng là vấn đề gây khó khăn trong việc yêu cầu kiểm định khí thải môtô, xe máy.