Loay hoay kiểm định khí thải xe máy

Từ năm 2010, Thủ tướng Chính phủ đã chính thức phê duyệt đề án kiểm soát khí thải xe máy do Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) trình nhưng đến nay, các đơn vị thẩm quyền vẫn chưa ban hành lộ trình áp dụng cũng như quy chuẩn cụ thể.

Ba phương án kiểm tra

Theo đề xuất của Cục Đăng kiểm Việt Nam, bước đầu sẽ thực hiện kiểm tra đối với các loại xe từ 15 năm tuổi trở lên, sau đó giảm dần. Thời hạn kiểm tra 2 năm một lần tại các TP lớn như Hà Nội, TP HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ. Việc kiểm tra giao cho các trung tâm đăng kiểm ôtô.

Ô nhiễm khí thải do xe máy tại TP HCM ngày càng trầm trọng Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Việc kiểm tra đề xuất theo 3 phương án. Phương án 1: Từ ngày 1-7-2018 sẽ bắt buộc thực hiện kiểm soát khí thải đối với xe máy phân khối từ 175 cm3 trở lên. Phương án 2 (chia theo hai loại xe): Loại có phân khối từ 175 cm3 trở lên thực hiện từ ngày 1-7-2018; loại phân khối dưới 175 cm3 thực hiện từ ngày 1-7-2020 (đối với xe trên 15 năm sử dụng; đăng ký lần đầu trước ngày 1-7-2005) và từ ngày 1-7-2022 đối với xe trên 10 năm sử dụng. Từ ngày 1-7-2025, áp dụng chung đối với xe trên 5 năm sử dụng. Phương án 3: Kiểm tra khí thải với xe phân khối từ 175 cm3 trở lên từ ngày 1-7-2018 và xe phân khối 130 cm3 trở lên từ ngày 1-7-2020. Đối với xe phân khối từ 105 cm3 trở lên áp dụng từ ngày 1-7-2022 và từ ngày 1-7-2025 trở đi áp dụng chung tất cả môtô, xe máy (trừ xe máy của công an, quân đội, xe dùng cho người khuyết tật). Xe máy sau khi được kiểm tra đạt tiêu chuẩn khí thải sẽ được cấp giấy chứng nhận. Xe có kết quả kiểm tra không đạt phải được bảo dưỡng, sửa chữa hoặc nâng cấp, thay thế phụ tùng và được kiểm tra lại. Đối với xe không thực hiện kiểm tra khí thải sẽ bị xử lý vi phạm hành chính.

Theo số liệu của Phòng CSGT Đường bộ - Đường sắt (PC67) Công an TP HCM, tính tới đầu tháng 3-2018, toàn TP HCM có 7.493.592 xe máy và 677.309 ôtô. Đây là một trong những nguồn chính gây ô nhiễm không khí trong lĩnh vực GTVT. Do đó, việc kiểm tra khí thải xe máy là một trong những giải pháp cấp bách giải quyết ô nhiễm môi trường giao thông đô thị ở TP.

Vướng quy định

Lý giải nguyên nhân đến nay vẫn chưa kiểm tra khí thải xe máy, đại diện Sở GTVT TP HCM cho rằng hiện nay, việc kiểm tra khí thải thực hiện theo Thông tư số 70/2015/TT-BGTVT quy định về kiểm định kỹ thuật và bảo vệ môi trường phương tiện giao thông cơ giới đường bộ. Tuy nhiên, theo quy định tại thông tư này thì mức tiêu chuẩn khí thải rất thấp và chỉ áp dụng được với ôtô đang lưu hành, còn tiêu chuẩn đối với xe máy thì chưa có. Trong khi đó, quy định tiêu chuẩn khí thải theo Quyết định số 49/2011 lại chỉ áp dụng đối với xe sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới chứ không phải đối với xe lưu thông trên đường.

Để giải quyết vướng mắc này, Bộ GTVT đã xây dựng, trình Thủ tướng và được Thủ tướng phê duyệt đề án như nói trên để mở rộng đối tượng điều chỉnh là xe tham gia giao thông. Dù vậy, cho đến nay, lộ trình kiểm tra theo các phương án, cũng như hướng dẫn về tiêu chuẩn, quy chuẩn kiểm tra, phần mềm quản lý... vẫn chưa được các cấp thẩm quyền xây dựng, ban hành.

Để giải quyết vướng mắc trên, trong khi chờ văn bản pháp quy, TP HCM đề xuất Bộ GTVT hướng dẫn các thủ tục cần thiết để có thể thực hiện thí điểm riêng.

Theo chuyên gia ôtô Nguyễn Minh Đồng, việc kiểm tra khí thải xe máy là rất cần thiết và nếu có quy định cụ thể, TP HCM có thể kéo dài ô nhiễm môi trường trong lĩnh vực giao thông do xe máy gây ra từ mức 80% hiện nay xuống 50% trong 3 đến 4 năm tới. Trước mắt, ông Đồng đề xuất TP áp dụng chính sách hỗ trợ người dân lắp ống lọc khói xe máy (chỉ khoảng 100.000 đồng) trong thời gian 2 năm, sau đó nếu trường hợp nào không lắp thì thu phí khí thải.