Vực dậy dự án cảng Cái Mép Hạ

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Văn phòng Chính phủ, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BR-VT) đã có báo cáo về dự án cảng tổng hợp và container Cái Mép Hạ (gọi tắt là cảng Cái Mép Hạ). Theo đó, UBND tỉnh đã giao trách nhiệm cho các cơ quan liên quan rà soát và khắc phục những tồn tại, thiếu sót của cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương trong quá trình cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và triển khai dự án.

Hàng loạt thiếu sót

Cảng Cái Mép Hạ tại phường Phước Hòa, thị xã Phú Mỹ (tỉnh BR-VT) thuộc nhóm cảng biển số 5 theo Quyết định 1037/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt điều chỉnh quy hoạch phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam đến năm 2020, định hướng đến năm 2030, với quy mô 86,6 ha, tổng vốn đầu tư hơn 10.000 tỉ đồng. Dự án cảng biển này vào năm 2006 được UBND tỉnh BR-VT chấp thuận cho Công ty Cổ phần Đóng tàu và Dịch vụ dầu khí Vũng Tàu (VTSC) làm nhà đầu tư và đến năm 2010 được cấp giấy chứng nhận đầu tư.

Tuy nhiên, sau hơn 5 năm kể từ ngày được giao đất thực địa, VTSC chưa triển khai đầu tư xây dựng công trình trên khu đất thuê; chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với diện tích hơn 865.000 m2. Trước thực trạng này, năm 2016, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh BR-VT đã ban hành quyết định thành lập đoàn thanh tra. Thường trực Tỉnh ủy BR-VT họp và thông báo kết luận với nội dung thống nhất chủ trương thu hồi dự án này. Theo đó, năm 2017, Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) tỉnh BR-VT đã ra quyết định chấm dứt hoạt động dự án, thu hồi giấy chứng nhận đầu tư.

Bí thư Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu Phạm Viết Thanh (thứ hai từ phải qua) khảo sát dự án cảng tổng hợp và container Cái Mép Hạ

Nguyên nhân của sự chậm trễ, theo tìm hiểu của phóng viên, phần nhiều xuất phát từ sự yếu kém của nhà đầu tư cũng như việc đánh giá chưa đúng của chính quyền. Cụ thể, tiền thân của VTSC là Xí nghiệp Sửa chữa tàu biển Vũng Tàu, được thành lập năm 1992 theo hình thức tổ chức doanh nghiệp nhà nước, chức năng nhiệm vụ là đóng mới và sửa chữa các phương tiện vận tải thủy. Sau đó, chuyển thành công ty cổ phần với vốn điều lệ 110 tỉ đồng, trong đó vốn nhà nước chiếm hơn 53 tỉ đồng (48,6%). Thế nhưng, trước thời điểm được cấp giấy chứng nhận đầu tư dự án, VTSC chưa từng hoạt động kinh doanh cảng biển. Tại thời điểm chấm dứt hoạt động dự án, trên cơ sở số liệu về tài chính và kinh nghiệm hoạt động cho thấy VTSC không thể tự mình thực hiện được dự án với vốn đầu tư hơn 10.000 tỉ đồng...

Đặc biệt, đánh giá về việc đầu tư dự án cảng Cái Mép Hạ, Bộ KH-ĐT nêu rõ nhà đầu tư VTSC không đủ năng lực để tự mình thực hiện dự án, không thực hiện chế độ báo cáo tình hình thực hiện dự án theo quy định. Kế đến, UBND tỉnh lựa chọn VTSC là nhà đầu tư không đủ năng lực nhưng chưa có hỗ trợ hiệu quả để VTSC có thể hợp tác đầu tư thành công với các đối tác có năng lực cùng thực hiện dự án. "Mặc dù biết rõ VTSC là một doanh nghiệp nhỏ, năng lực hạn chế, không đáp ứng yêu cầu nhưng với lý do phát triển kinh tế - xã hội của địa phương cũng như tạo điều kiện phát triển cho doanh nghiệp trên địa bàn, UBND tỉnh đã lựa chọn VTSC là nhà đầu tư thực hiện dự án là có phần chưa phù hợp" - Bộ KH-ĐT nhận xét.

Tân cảng Sài Gòn muốn làm nhà đầu tư

UBND tỉnh BR-VT khẳng định sau khi hoàn tất việc thu hồi dự án, địa phương cũng tiến hành thanh tra toàn diện VTSC từ thời điểm cổ phần hóa đến tháng 7-2017. "Song song với việc tổ chức kiểm tra, xác định những sai phạm của các nhân sự được giao nhiệm vụ đại diện phần vốn nhà nước tại VTSC để xem xét xử lý theo quy định, lãnh đạo tỉnh cũng xác định dự án cảng Cái Mép Hạ là dự án quan trọng nên đã gấp rút kêu gọi nhà đầu tư mới" - lãnh đạo UBND tỉnh BR-VT thông tin.

Theo UBND tỉnh BR-VT, hiện đã có nhiều nhà đầu tư quan tâm, nghiên cứu, tìm hiểu cơ hội đầu tư vào dự án cảng Cái Mép Hạ. Trong đó, đã có nhà đầu tư đủ năng lực tài chính và kinh nghiệm trong việc xây dựng và khai thác cảng, đó là Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn (thuộc Bộ Quốc phòng). Vì vậy, thời gian qua, Tỉnh ủy BR-VT đã có nhiều thông báo thể hiện việc ủng hộ Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn nghiên cứu khảo sát, lập phương án đầu tư thực hiện dự án. Điển hình, trong văn bản báo cáo Văn phòng Chính phủ, tỉnh BR-VT nêu rõ: "... Đề xuất của Tổng Công ty Tân cảng Sài Gòn đầu tư xây dựng cảng tổng hợp và container Cái Mép Hạ đã được Thường trực Tỉnh ủy và UBND tỉnh ủng hộ".

Đặc biệt, UBND tỉnh BR-VT đã có Công văn 8469/UBND-VP ủng hộ đề nghị của Bộ Quốc phòng về việc đầu tư dự án cảng Cái Mép Hạ để bảo đảm thực hiện các nhiệm vụ quân sự, quốc phòng gắn liền với bảo vệ chủ quyền biển đảo, kết hợp kinh doanh khai thác cảng và đã được UBND tỉnh BR-VT báo cáo kiến nghị Thủ tướng tại Báo cáo 148/BC-UBND ngày 29-5-2020. "Do đó, để rút ngắn thủ tục và đẩy nhanh tiến độ đầu tư, tranh thủ huy động nguồn lực tài chính, sớm khai thác hiệu quả và phát huy lợi thế so sánh của vùng, UBND tỉnh BR-VT kính đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét chấp thuận chủ trương chỉ định nhà đầu tư có năng lực thực hiện dự án trên" - lãnh đạo UBND tỉnh BR-VT thông tin.