Tiếp sức hộ kinh doanh

Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4-5-2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã nêu rõ cần hỗ trợ thực chất, hiệu quả cho doanh nghiệp (DN) nhỏ, siêu nhỏ và hộ kinh doanh. Trong đó, rà soát, hoàn thiện khung khổ pháp lý về kinh doanh cá thể; thu hẹp tối đa sự chênh lệch, tạo mọi điều kiện thuận lợi về tổ chức quản trị và chế độ tài chính, kế toán để khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành DN; xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh chậm nhất trong năm 2026.

Trong khi đó, theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP, từ ngày 1-6, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỉ đồng/năm thuộc 6 ngành nghề sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế, thay vì nộp thuế khoán như hiện nay. Quy định này được xem là một trong những chủ trương lớn trong việc hiện đại hóa công tác quản lý thuế, hướng đến sự công bằng và minh bạch trong nghĩa vụ nộp thuế của các đối tượng kinh doanh.

Thực tế, nhìn lại các năm trước, có tình trạng nhiều DN "không muốn lớn, chỉ muốn làm ăn nhỏ" - trong đó có nguyên nhân bắt nguồn từ vấn đề niềm tin vào thể chế, chính sách và việc thực thi pháp luật của cơ quan nhà nước. Trước đây, tư duy "không quản được thì cấm" cũng làm nản lòng không ít hộ kinh doanh muốn chuyển đổi thành DN. Hiện nay, các chính sách đột phá vừa qua sẽ giải quyết được vấn đề niềm tin cho hộ kinh doanh nói riêng và DN nhỏ, siêu nhỏ nói chung.

Thời gian qua, không ít hộ kinh doanh có quy mô rất lớn, thậm chí hơn cả DN, vẫn khai thuế khoán. Trong khi đó, ở nhiều nước, dù là hộ kinh doanh siêu nhỏ hay DN, dù là cá nhân hay thể nhân, đều phải tuân thủ chế độ thuế như nhau. Vì vậy, việc xóa bỏ thuế khoán là chính sách phù hợp để tránh thất thu thuế, giúp DN và hộ kinh doanh bình đẳng.

Việc xóa bỏ thuế khoán là biện pháp bắt buộc. Áp dụng hóa đơn điện tử với các thành phần kinh doanh là việc phải làm nếu chúng ta muốn xây dựng một nền kinh tế thị trường. Đi cùng với điều này, để các hộ kinh doanh mạnh dạn chuyển đổi mô hình thành DN, việc kê khai thuế cần đơn giản hóa nhờ công nghệ, ứng dụng AI và cần sự hỗ trợ từ các cơ quan thuế…

Hiệp hội Doanh nghiệp TP HCM cũng đã có nhiều chính sách đồng hành, hỗ trợ, tạo điều kiện cho các hộ tư nhân mạnh dạn chuyển đổi thành DN, thông qua các câu lạc bộ quản lý thuế, kê khai thuế, Nghị quyết 68 đã nêu rõ cần đẩy mạnh số hóa, minh bạch hóa, đơn giản hóa, dễ tuân thủ, dễ thực hiện đối với chế độ kế toán, thuế, bảo hiểm... để khuyến khích chuyển đổi hộ kinh doanh sang hoạt động theo mô hình DN.

Trong bối cảnh hiện nay, những người đầu tư, kinh doanh muốn làm ăn lớn, muốn vươn mình thì cần mạnh dạn chuyển đổi. Số liệu thống kê cho thấy nước ta có khoảng 5,2 triệu hộ kinh doanh nhưng chỉ khoảng 2,1 triệu hộ đăng ký và nộp thuế đầy đủ, còn lại là nộp thuế khoán. Vì vậy, cần khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành DN nhỏ, siêu nhỏ và hỗ trợ họ chuyển đổi.

Bên cạnh đó, đã đến lúc cần luật hóa quy định - bất cứ công dân nào muốn kinh doanh thì phải hoạt động theo Luật DN, như mô hình các nước đang triển khai.