Trong năm 2016 và đầu năm 2017, TP HCM đã triển khai những giải pháp quản lý thông minh bằng công nghệ thông tin (CNTT) như: hệ thống giám sát bằng camera an ninh phủ ngày càng rộng, ứng dụng CNTT quản lý nguồn gốc của thực phẩm… Tuy nhiên, không nên hiểu SC như một thành phố được điện toán hóa, mọi thứ được điều khiển tự động, bắt máy phục vụ con người, mà là một đô thị do con người vận hành dựa trên các nền tảng công nghệ một cách thông minh.
Người dân phải hưởng tiện ích
Thế giới, đặc biệt là những quốc gia lân cận, đang tăng xu thế xây dựng đô thị thông minh (ĐTTM). Theo dự báo, đến năm 2025, số ĐTTM trên thế giới sẽ tăng từ 21 lên ít nhất 88 thành phố.
Ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó Chủ tịch UBND TP HCM, nhấn mạnh TP HCM xây dựng SC khởi từ nền tảng xây dựng chính quyền điện tử, cải cách hành chính, áp dụng mô hình SC, hiện đại ở các lĩnh vực: an ninh, các hệ thống y tế, giao thông, giáo dục... Xây dựng SC phải dựa trên nền tảng CNTT-VT với kết nối mạng. Vì vậy, việc bảo đảm thông tin thông suốt và an toàn, yêu cầu bảo mật là ưu tiên hàng đầu. Vào trung tuần tháng 3-2017, UBND TP HCM đã có chỉ đạo thống nhất việc thành lập Trung tâm An ninh Thông tin TP HCM (SOC) và đây là một nhánh của đề án xây dựng ĐTTM.
Khi thành phố bị xem như một chiếc máy tính (Ảnh chỉ có tính minh họa)
Chúng ta có lợi thế là… đi sau (thừa hưởng kinh nghiệm của các nhà tiên phong) và vào thời điểm có nhiều công nghệ hỗ trợ. Singapore và Đài Loan là 2 điển hình tốt để tham khảo về diện mạo SC. Tất nhiên, muốn có hiệu quả, thành công và có giá trị lâu dài, ĐTTM phải được xây dựng dựa vào đặc thù của từng thành phố. TP HCM đã chọn hướng tiếp cận và đột phá đúng khi bắt đầu quá trình xây dựng ĐTTM dựa trên việc xây dựng chính quyền điện tử và dịch vụ hành chính công trực tuyến. Không thể thông minh khi các hoạt động quản lý và điều hành nó vẫn ở dạng thủ công. Khi các dịch vụ công được đưa lên mạng, cả cơ quan chức năng lẫn người dân đều hưởng nhiều lợi ích trực tiếp và gián tiếp. Người dân sẽ có thể chủ động thời gian, tránh những tầng nấc trung gian, hạn chế phải giao tiếp trực tiếp với nhiều công chức thừa hành... Tình trạng tắc nghẽn giao thông, người người đổ ra đường sẽ giảm đáng kể khi người dân có thể lên internet thực hiện các thủ tục hành chính và các dịch vụ, giao dịch.
Chuẩn hóa ngay từ đầu
Từ năm 2006, UBND TP HCM đã xây dựng mạng thông tin tích hợp trên internet (HCM CityWeb) và gần đây hình thành cổng dịch vụ hành chính công “Một cửa điện tử”, nơi người dân có thể vào internet để thực hiện nhiều thủ tục hành chính: nộp hồ sơ qua internet và nhận kết quả qua trang web, e-mail hay tin nhắn SMS. Với những thủ tục không cần phải trực tiếp đến cơ quan hữu trách, người dân có thể nhận được kết quả qua bưu điện. Còn với những thủ tục cần hồ sơ gốc, người dân chỉ cần đến cơ quan công quyền ở bước cuối cùng. Tất nhiên, qua những thử nghiệm của chúng tôi, những thủ tục hành chính online của TP HCM vẫn cần được hoàn thiện nhiều hơn.
Không thể đùng một cái là có thể tạo ngay một SC. Đó là một quá trình lâu dài và được hợp lại từ nhiều thành phần, thành tố thông minh riêng lẻ. Chúng ta phải xây dựng SC ngay từ những lĩnh vực, những bộ phận hợp thành mà không thể chờ đợi cùng một lúc. Chúng ta đã có vô số bài học đắt tiền về tình trạng mạnh ai nấy làm cuối cùng khi cần thì không tương thích, không thể liên thông với nhau. Vì thế, trong việc xây dựng ĐTTM, chính quyền thành phố cần xây dựng cho được cái khung sườn và chuẩn hóa các thành phần. Các bộ phận và các lĩnh vực có thể phát triển theo các mô-đun để có thể ráp vào và kết nối với nhau trong một tổng thể thống nhất.
Tạp chí học thuật Places Journal (Mỹ), chuyên về kiến trúc, phong cảnh và đô thị hóa, đã lưu ý khi xây dựng SC phải nhớ tới triết lý “Thành phố không phải là chiếc máy tính”. Người ta không thể điều hành thành phố chỉ dựa trên nền tảng dữ liệu và tất cả được kết nối internet. Các học giả Mỹ nhấn mạnh: không nên coi SC như một mạng lưới internet được mở rộng toàn thành phố. Cái quan trọng là xử lý mọi vấn đề đô thị một cách thông minh. Internet chỉ có chức năng kết nối, máy tính là công cụ xử lý. Con người là chủ thể để điều hành thành phố phục vụ cho chính người dân. Có như vậy, SC mới trở thành một đô thị đáng sống, là nơi các cư dân hưởng tiện ích và hạnh phúc trong môi trường đó.
TS NGUYỄN TUẤN HOA, chuyên gia tư vấn cao cấp công nghệ thông tin:
Xây dựng khu phố, làng nghề, doanh nghiệp... thông minh trước
Hãng công nghệ IBM đưa ra 8 điểm nền tảng để làm cho thành phố trở nên thông minh: Chính phủ, Quy hoạch đô thị, An toàn công cộng, Sức khỏe cộng đồng, Giáo dục, Giao thông, Năng lượng, Nước và Môi trường.
Như thế, SC là khái niệm về một đô thị phát triển ở cấp cao, năng lực quản lý của chính quyền đã đạt tới trình độ chính phủ điện tử, quy hoạch đô thị đã bao trùm mọi khía cạnh phát triển kinh tế - xã hội hài hòa, hợp lý trong tầm nhìn vài chục năm, hệ thống kỹ thuật hỗ trợ hiệu quả an toàn công cộng, con người được đào tạo trong môi trường số rất thuận lợi cho việc tiếp thu và chia sẻ tri thức.
Như thế, trong SC, mọi thứ đều phải thông minh hơn chứ không chỉ là hệ thống kỹ thuật. Đó là một hệ sinh thái thông minh mà con người là thành phần trung tâm.
Ở nước ta, nói đến việc xây dựng SC theo đúng nghĩa của nó là quá sớm, bởi vì xét cả 8 tiêu chuẩn nêu trên thì chỗ nào ta cũng còn khiếm khuyết. Theo tôi, tốt hơn và thực tế hơn, chúng ta nên sáng tạo những mô hình thông minh phù hợp với điều kiện riêng của mình và với cấp độ phát triển của mình, trong đó đề cao vai trò của người dân và doanh nghiệp. Vì chúng ta đang nghèo, đang tụt hậu về sáng tạo và ứng dụng khoa học công nghệ, hàng hóa của chúng ta làm ra đang thiếu sức cạnh tranh, quản lý đô thị của chúng ta còn nhiều bất cập. Vì vậy, chúng ta nên xây dựng “khu phố thông minh”, “làng thông minh” (đặc biệt là làng nghề), “cộng đồng doanh nghiệp thông minh”… nơi người dân và doanh nghiệp được sự hỗ trợ từ những yếu tố nền tảng (chính quyền, giáo dục, hạ tầng…) tìm ra những cách làm kinh tế thông minh hơn, hiệu quả hơn, được đào tạo những kỹ năng sống và làm việc tốt hơn, khởi nghiệp hiệu quả hơn.
TP HCM muốn thí điểm một mô hình SC thì không đâu tốt bằng Phú Mỹ Hưng (quận 7) bởi vì xét trên cả 8 nhóm tiêu chuẩn nêu trên thì Phú Mỹ Hưng có khá nhiều điểm ưu, đặc biệt là về hạ tầng và dân cư. Cá nhân tôi rất mong muốn đóng góp xây dựng mô hình “làng thông minh” ở nơi sản xuất nông nghiệp bởi nếu phát triển nông nghiệp theo mô hình hệ sinh thái hữu cơ khép kín thì nông dân sẽ có cơ hội làm giàu khá nhanh từ việc ứng dụng những tiến bộ khoa học công nghệ tiên tiến - đó là nền tảng đầu tiên cho việc xây dựng một ĐTTM trong tương lai.
M.Trí
và quét mã QR
Bình luận (0)