Tính đúng, tính đủ khi định giá sách giáo khoa

Từ ngày 1-7-2024, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) định giá tối đa giá sách giáo khoa (SGK) nhằm ngăn các nhà xuất bản (NXB) đưa ra giá bất hợp lý.

Chi phí rất lớn

Theo đó, SGK sẽ được định giá theo nguyên tắc bảo đảm bù đắp chi phí sản xuất, kinh doanh hợp lý, hợp lệ, lợi nhuận (nếu có) phù hợp với mặt bằng thị trường, cung - cầu hàng hóa, dịch vụ, điều kiện thị trường tại thời điểm định giá và chủ trương, chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước trong từng thời kỳ.

Bộ GD-ĐT định giá tối đa, các tổ chức, cá nhân kinh doanh SGK định giá cụ thể nhưng không cao hơn mức giá do Bộ GD-ĐT quy định và phải bảo đảm phù hợp với căn cứ, nguyên tắc, phương pháp định giá hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, quy định tại Luật Giá 2023.

Bà Nguyễn Thị Mai Hoa - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội - cho rằng SGK là mặt hàng tác động đến đông đảo người học, phụ huynh, xã hội. Với 17,6 triệu học sinh phổ thông trên cả nước, rõ ràng việc điều chỉnh, điều tiết giá SGK là khoản kinh phí rất lớn và tác động diện rộng. Thay đổi giá một cuốn SGK không nhiều nhưng tổng chung của kinh phí toàn xã hội bỏ ra là con số rất lớn. Chính vì thế, giá SGK luôn là mối quan tâm chung của xã hội. Trước khi vào năm học mới, dư luận xã hội có rất nhiều ý kiến liên quan đến vấn đề giá SGK với mong muốn chung là có bộ sách ở mức giá phù hợp.

"Vấn đề giá SGK luôn làm các nhà giáo dục đau đầu, phải trả lời rất nhiều câu hỏi từ dư luận, phụ huynh, cơ quan thông tin đại chúng về việc giảm giá SGK. Vì vậy, việc trao quyền cho Bộ GD-ĐT phối hợp Bộ Tài chính định giá SGK là Bộ GD-ĐT đang được thực hiện quyền, trách nhiệm của mình đối với người học. Khi có giá SGK hợp lý, chắc chắn ngành giáo dục không phải đối mặt với tác động từ dư luận xã hội về giá SGK" - bà Hoa khẳng định.

Bảo đảm hài hòa lợi ích các bên

Về nguyên tắc định giá, GS Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, cho rằng định giá phải dựa trên 3 nguyên tắc khá phổ biến đó là: tính đúng, tính đủ và bảo đảm hài hòa lợi ích các bên như lợi ích của người học, lợi ích của ngành giáo dục và lợi ích của NXB.

Theo GS Hoàng Văn Cường, định giá cần dựa vào 3 căn cứ. Thứ nhất, căn cứ vào các yếu tố cấu thành nên giá sản phẩm, đây là căn cứ quan trọng nhất. Thứ hai, căn cứ vào quan hệ cung - cầu trên thị trường. Cần khảo sát thị trường, đánh giá xem bộ sách này có quy mô tiêu thụ lớn hay nhỏ… Nếu sử dụng một bộ SGK thì quy mô rất lớn nhưng có nhiều bộ sách thì thị phần sẽ bị chia sẻ. Vì thế, phải đánh giá kỹ thị trường và mối quan hệ cung - cầu để có thể định giá một cách chính xác, hợp lý. Thứ ba, khi định giá, cần thường xuyên đề cập giá cả của các sản phẩm tương đồng ở trên thị trường.

Ông Trần Thanh Đạm, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính, Bộ GD-ĐT, cho hay tuy Luật Giá chưa có hiệu lực nhưng đến thời điểm này, cơ bản các NXB đã gửi bảng kê khai giá năm 2024, 2025 cho Bộ Tài chính.

"Về phía Bộ GD-ĐT, chúng tôi đang thảo luận về câu chuyện phối hợp, rà soát kê khai giá của NXB. Chúng tôi xác định trách nhiệm của Bộ GD-ĐT trong việc quy định giá trần SGK là nhiệm vụ hết sức quan trọng. Tuy nhiên, chuyên môn về giá thì hiện nay đang thuộc về Bộ Tài chính. Bộ GD-ĐT đã tham khảo Bộ Tài chính từ rất sớm, ngay sau khi được Quốc hội giao quyền" - ông Đạm nói.

Hiện Bộ Tài chính đã hoàn thiện nghị định hướng dẫn thực hiện Luật Giá và dự thảo thông tư về phương pháp định giá. Theo ông Trần Thanh Đạm, trong phương pháp định giá, nội dung nào đặc thù, có tính cá biệt trong chi phí để biên soạn xuất bản, phát hành SGK thì Bộ Tài chính đã đề nghị Bộ GD-ĐT cho ý kiến và bộ lấy ý kiến của các NXB cũng như những kênh thông tin liên quan. Từ đó, làm rõ các vấn đề cần quy định một cách đặc thù đối với chi phí để biên soạn, xuất bản phát hành SGK nhằm đưa vào trong thông tư của Bộ Tài chính, tạo cơ sở cho các NXB xây dựng quy định giá đối với SGK của mình.

"Về phương pháp định giá trần, đây là công việc rất quan trọng nên chúng tôi đã triển khai thảo luận với những cơ quan liên quan, trao đổi với các NXB để xác định giá của SGK sẽ hình thành từ khoản chi phí nào. Tính đúng, tính đủ nhưng phải hài hòa" - ông Đạm thông tin.