TỌA ĐÀM GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÂN: Nhiều ý kiến thiết thực, xác đáng

GS-TS VŨ MINH KHƯƠNG, giảng viên Trường Chính sách công Lý Quang Diệu - Đại học Quốc gia Singapore:

Tham khảo mô hình Singapore

Bất cập của Việt Nam hiện nay nằm ở thể chế, chưa thực sự chú trọng phát triển khoa học - công nghệ. Nếu có thể khắc phục và biến những bất cập này thành lợi thế, Việt Nam hoàn toàn có thể tạo ra bước đột phá trong phát triển kinh tế.

Để thực hiện điều này, các bộ, ngành cần có chỉ tiêu (KPI) cụ thể cho cán bộ về việc đóng góp cho sự phát triển của kinh tế tư nhân. Cần xác định rõ: Làm gì để hỗ trợ kinh tế tư nhân; có sáng kiến gì để tạo ra đột phá cho kinh tế tư nhân?

Những quy định hoặc quá trình thực thi gây cản trở phát triển kinh tế cần được loại bỏ khỏi hệ thống để tạo ra môi trường sản xuất - kinh doanh thuận lợi và minh bạch, không để tình trạng "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược".

Với TP HCM, tôi đề nghị nên cử một tổ công tác, phối hợp với các cơ quan trung ương, sang Singapore tham khảo mô hình quản lý của họ trong vòng một tuần. Nếu học tập mô hình Singapore, TP HCM chỉ cần đầu tư vài triệu USD để hỗ trợ doanh nghiệp (DN) tư nhân nhưng có thể thu về hàng tỉ USD từ sự phát triển của khu vực này.

PGS-TS TRẦN ĐÌNH THIÊN, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam:

Cần thay đổi triệt để

Tinh thần đổi mới là phải thay đổi triệt để, chứ không chỉ dừng lại ở việc cải tiến cái cũ. Cần mở ra một cách nhìn mới, tạo ra một hệ thống DN Việt Nam mới. Cần tạo điều kiện để DN tư nhân có thể tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp và sáng tạo.

Để thúc đẩy kinh tế tư nhân, cộng đồng DN tiên phong cần có thêm nhiều ý kiến đóng góp vào nghị quyết phát triển DN dân tộc. Đã đến lúc khu vực DN tư nhân phải tạo ra áp lực thay đổi chính sách, chứ không chỉ dừng lại ở việc "xin - cho". Qua đó, tạo động lực phát triển cho kinh tế tư nhân.

Điều không kém phần quan trọng là xây dựng một hệ thống thể chế mới. Bộ Luật Lao động hiện nay chủ yếu điều chỉnh lao động chân tay, lần này cần bổ sung, điều chỉnh để phù hợp với bối cảnh mới. Các luật như Luật Khoa học và Công nghệ, Luật Sở hữu trí tuệ… cũng cần được sửa đổi để tạo hành lang pháp lý thuận lợi hơn cho DN tư nhân phát triển.

Ông PHAN ĐÌNH TUỆ - Phó Chủ tịch Hiệp hội DN TP HCM (HUBA), Chủ tịch HĐQT Bamboo Airways:

Sòng phẳng, bình đẳng

Theo quan điểm của chúng tôi, mối quan hệ giữa nhà nước và DN tư nhân cần được xem như mối quan hệ giữa DN và khách hàng. DN muốn bán được hàng thì phải tư duy theo hướng khách hàng cần gì, thích gì và phải tìm cách đáp ứng nhu cầu đó.

Tương tự, nhà nước - đặc biệt là Ban Chiến lược Chính sách Trung ương - cần định hướng rõ ràng về những gì DN cần, mong đợi và sẽ thực hiện.

Đối với những lĩnh vực nhà nước muốn ưu tiên và thúc đẩy, cần có cơ chế, chính sách và lãi suất hỗ trợ phù hợp. Ngược lại, nếu cứ chờ đến khi phát sinh vướng mắc rồi mới tháo gỡ thì sẽ rất khó khăn và tốn kém.

Lấy ví dụ về ngành hàng không, để phát triển bền vững và hiệu quả, cần xây dựng một hệ sinh thái dịch vụ đi kèm, bao gồm bảo trì, bảo dưỡng, suất ăn, khai thác mặt đất…

Để làm được điều này, DN nhà nước và DN tư nhân cần ngồi ngang hàng với nhau, được tiếp cận chính sách một cách sòng phẳng và bình đẳng.

Ông ĐỖ HÀ NAM, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Intimex:

Tạo động lực cho DN phát triển

Chúng tôi phát triển từ chi nhánh một DN nhà nước được cổ phần hóa, đến năm 2024 kim ngạch xuất khẩu 1,5 tỉ USD, doanh thu 78.000 tỉ đồng. Kinh nghiệm của chúng tôi là phải xây dựng nhà máy để được vay vốn và phát triển. Chúng tôi hiện có gần 30 nhà máy thuộc các lĩnh vực: cà phê, gạo, tiêu, hạt điều. Vấn đề khó khăn của DN xuất khẩu là hoàn thuế GTGT. Mỗi lần kẹt tiền hoàn thuế, DN rất vất vả.

Ở Singapore, DN có lợi nhuận cao được hưởng mức thuế suất thấp hơn, tạo điều kiện cho DN tái đầu tư, phát triển. Trong khi đó, chính sách của Việt Nam là DN lợi nhuận cao thì đóng thuế càng nhiều nên DN sẽ có tâm lý làm ở mức vừa phải. Tiếp theo là thuế thu nhập cá nhân, hiện có tình trạng người lao động mong muốn DN trả lương sau thuế vì thu nhập càng cao thì đóng thuế càng nhiều, thiếu động lực.

Ông NGUYỄN PHI LÂN, Vụ trưởng Vụ Dự báo thống kê - Ổn định tiền tệ, tài chính Ngân hàng Nhà nước Việt Nam:

Nguồn dữ liệu quan trọng

Nhiều quốc gia có sự phân lớp rõ ràng trong hệ thống DN. Theo đó, DN lớn được giao các nhiệm vụ trọng yếu, DN nhỏ đảm nhận các công việc phù hợp với quy mô, trong khi DN siêu nhỏ sẽ được DN lớn hỗ trợ tiếp cận khoa học - công nghệ và thị trường.

Các giải pháp đưa ra tại tọa đàm của Báo Người Lao Động vừa mang tính thực tiễn, khoa học vừa kế thừa kinh nghiệm quốc tế, là nguồn dữ liệu quan trọng để ngành ngân hàng tổng hợp, tham khảo và ứng dụng vào các chính sách, xây dựng đề án phát triển kinh tế tư nhân.

Ngân hàng Nhà nước đang hoàn thiện hành lang pháp lý, xem xét tháo gỡ các vướng mắc về thể chế để khơi thông nguồn lực, đồng hành hỗ trợ các DN phát triển.

Bà HUỲNH PHAN PHƯƠNG HOÀNG, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Du lịch và Tiếp thị Giao thông Vận tải Việt Nam (Vietravel):

Tập trung vào các giải pháp chuyên sâu

TP HCM sẽ trở thành trung tâm du lịch hàng đầu khu vực nếu biết tận dụng tốt lợi thế, phát huy vai trò của khu vực kinh tế tư nhân và xây dựng các chính sách hỗ trợ phù hợp. Việc tập trung vào hạ tầng, nguồn nhân lực, sản phẩm du lịch và chiến lược quảng bá sẽ giúp thành phố bứt phá mạnh mẽ trong lĩnh vực du lịch và kinh tế tư nhân. Cụ thể, TP HCM cần tăng cường cơ sở hạ tầng và dịch vụ du lịch, đầu tư nhanh hệ thống giao thông công cộng (tàu điện ngầm, xe buýt du lịch) để kết nối các điểm đến. Ngay trong năm 2025, cần hoàn thiện hệ thống giao thông kết nối với các cụm du lịch tại Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu...

TP HCM cần khuyến khích DN tư nhân phát triển các khu du lịch đặc thù như khu sinh thái Cần Giờ, du lịch văn hóa ở khu Chợ Lớn và du lịch MICE (hội nghị, triển lãm) tại trung tâm thành phố. Thành phố cũng cần có các chính sách hỗ trợ tài chính và ưu đãi phù hợp; thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm chuyên biệt cho ngành du lịch; tập trung phát triển nguồn nhân lực chuyên sâu về du lịch…

Bà LÝ KIM CHI - Chủ tịch Tập đoàn Tân Đông Hiệp, Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP HCM:

Cần sự hỗ trợ thực tế

Để chính sách thực sự phát huy hiệu quả, DN cần cảm nhận rõ ràng sự hỗ trợ thực tế từ các cấp chính quyền, chứ không chỉ dừng lại trên giấy tờ. Vừa qua, Thủ tướng đã chỉ đạo cắt giảm 30% thủ tục hành chính nhưng thực tế, các dự thảo của một số bộ, ngành vẫn xuất hiện những quy định làm tăng chi phí, gia tăng thủ tục cho DN. Nếu bộ, ngành vẫn giữ tư duy "quản không được thì cấm" thì sẽ không thể tháo gỡ những rào cản đối với sự phát triển của nền kinh tế.

Chính sách đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển. Việc thực thi chính sách cần được thực hiện một cách đồng bộ, đi vào thực tế sản xuất - kinh doanh và đời sống của DN. 

Nhà báo - TS TÔ ĐÌNH TUÂN, Tổng Biên tập Báo Người Lao Động:

10 nhóm giải pháp phát triển kinh tế tư nhân

Qua tọa đàm, tôi xin tóm lược và đề xuất 10 nhóm giải pháp quan trọng, khả thi nhất nhằm phát triển kinh tế tư nhân một cách mạnh mẽ và bền vững trong thời gian tới.

Thứ nhất, tập trung cải cách thủ tục hành chính, đẩy mạnh số hóa; đơn giản hóa thủ tục cấp phép kinh doanh, đất đai, thuế, hải quan; cắt giảm các quy định chồng chéo. Thứ hai, cải thiện khả năng tiếp cận vốn và tài chính, mở rộng các kênh huy động vốn như thị trường chứng khoán, quỹ đầu tư mạo hiểm, quỹ tín dụng cho DN nhỏ và vừa. Thứ ba, giảm gánh nặng thuế và chi phí DN, rà soát giảm thuế thu nhập DN cho DN nhỏ và vừa.

Thứ tư, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, kết nối DN với các trường đại học, cơ sở đào tạo; có chính sách thu hút nhân tài, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ cao. Thứ năm, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Thứ sáu, mở rộng thị trường, thúc đẩy thương mại và đầu tư, hỗ trợ DN xuất khẩu, đẩy mạnh phát triển thương mại điện tử.

Thứ bảy, cải thiện môi trường pháp lý; bảo đảm bình đẳng trong tiếp cận thị trường giữa DN nhà nước và tư nhân; xử lý nghiêm các hành vi cạnh tranh không lành mạnh, thao túng thị trường. Thứ tám, phát triển hạ tầng kinh tế, đặc biệt là hạ tầng số; khuyến khích hợp tác công tư trong phát triển hạ tầng.

Thứ chín, xây dựng hệ sinh thái, hỗ trợ DN tư nhân thành lập các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp, tạo ra mạng lưới kết nối giữa DN tư nhân, DN nhà nước và cả DN FDI. Cuối cùng là nâng cao nhận thức, thay đổi tư duy về kinh tế tư nhân.

Báo Người Lao Động sẽ tiếp tục đẩy mạnh truyền thông về vai trò, đóng góp của kinh tế tư nhân vào nền kinh tế.