TP HCM cần cơ chế đột phá, vượt trội

 Bây giờ, với TP HCM mới, cần phải sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung cho cả một siêu đô thị đặc biệt.

Chính phủ vừa có Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM. Phóng viên Báo Người Lao Động đã trao đổi với PGS-TS Trần Hoàng Ngân, đại biểu Quốc hội Đoàn TP HCM, xoay quanh những cơ chế đột phá TP HCM phát triển nhanh và bền vững, xứng đáng là cực tăng trưởng, "đầu tàu" kinh tế của cả nước.

. Phóng viên: Sau khi sáp nhập 3 địa phương, TP HCM chiếm 1/4 GDP và 1/3 tổng thu ngân sách quốc gia. Với vai trò "đầu tàu" kinh tế, động lực, dẫn dắt đối với toàn vùng Đông Nam Bộ nói riêng, cả nước nói chung, đâu là những nút thắt cần tháo gỡ, khung pháp lý vượt trội để TP HCM hiện thực hóa các mục tiêu tăng trưởng trong thời gian tới?

- PGS-TS TRẦN HOÀNG NGÂN: TP HCM hiện là một siêu đô thị với diện tích 6.773 km2, quy mô dân số trong top 20 thế giới với gần 14 triệu dân, quy mô kinh tế trên 120 tỉ USD - chiếm 23,5% GDP cả nước. TP HCM được xác định là "đầu tàu" quan trọng nhất của cả nước khi quyết định 1/4 GDP và 1/3 tổng thu ngân sách quốc gia. Với vai trò, vị thế đó, cần thiết có thể chế tương thích quy mô dân số, quy mô kinh tế và quy mô về phát triển của TP HCM.

TP HCM hiện nay có 3 cực tăng trưởng lớn của cả nước: Trung tâm tài chính quốc tế, du lịch và công nghiệp văn hóa, dịch vụ, y tế, văn hóa, giáo dục, khoa học - công nghệ (TP HCM cũ); trung tâm sản xuất công nghiệp (Bình Dương cũ); đầu ra logistics và vận tải biển (Bà Rịa - Vũng Tàu cũ). Vì vậy, rất cần thể chế đủ lớn, tương thích với các cực tăng trưởng đó để TP HCM tiếp tục là "đầu tàu" quan trọng của cả nước.

Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2045 trở thành nước phát triển có thu nhập cao và tốc độ tăng trưởng trên 10% mỗi năm. Để góp phần đạt được mục tiêu này, "đầu tàu" TP HCM phải có một thể chế phù hợp nhằm phát triển, đóng góp nhiều hơn cho cả nước. Do đó, chúng ta cần sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98/2023 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM.

. Vậy việc sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98/2023 cần được thực hiện như thế nào, tập trung vào những nội dung gì, thưa ông?

- Nghị quyết 98 chỉ đề cập các cơ chế đặc thù trong phạm vi TP HCM cũ trước khi sáp nhập. Bây giờ, với một TP HCM mới, cần phải bổ sung nhiều nội dung cho cả một siêu đô thị đặc biệt. Theo tôi, Nghị quyết 98 sửa đổi, bổ sung cần hướng đến giải quyết nhiều nội dung.

Thứ nhất, liên quan vấn đề về quản trị đô thị, quy hoạch, TOD (phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng), cần có cơ chế tạo thuận lợi hơn cho nhà đầu tư - đặc biệt là nhà đầu tư khu vực ngoài nhà nước, để tạo sức hấp dẫn, thu hút vốn xây dựng hạ tầng của thành phố. Bởi lẽ, nhu cầu đầu tư hạ tầng của TP HCM trong giai đoạn tới đây rất lớn, trong khi nguồn ngân sách có hạn.

Thứ hai, liên quan nhà đầu tư chiến lược, Nghị quyết 98 chỉ xoay quanh một số nội dung về cảng biển quốc tế Cần Giờ hay là những vấn đề về khoa học - công nghệ, trong khi còn rất nhiều lĩnh vực khác như văn hóa, y tế, giáo dục cũng rất quan trọng, cần cơ chế để thúc đẩy phát triển. Do đó, tôi cho rằng nghị quyết sửa đổi, bổ sung cần mở rộng quy định về các nhà đầu tư chiến lược cho toàn bộ các lĩnh vực.

Thứ ba, TP HCM hiện có đường biển dài và đẹp, thuận lợi cho phát triển kinh tế biển và dịch vụ logistics. Do vậy, cần có thể chế cho khu thương mại tự do thế hệ mới ở siêu đô thị này.

Thứ tư, TP HCM có nhiều phường, xã dân số rất đông, từ 100.000 - 200.000, thậm chí trên 200.000 người. Do đó, cần có những quy định đặc thù liên quan công tác tổ chức bộ máy, quản lý nhà nước tại các phường, xã cũng như công tác nhân sự tại các khu vực này, để vừa góp phần tinh gọn bộ máy vừa bảo đảm được hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả phục vụ nhân dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn.

. Về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 98/2023 và trước đó là Nghị quyết 54/2017. Theo ông, với nghị quyết sửa đổi, bổ sung lần này, cơ chế vượt trội nào đặc biệt quan trọng để thúc đẩy TP HCM phát triển nhanh, bền vững, xứng đáng là "đầu tàu" của cả nước?

- Như chúng ta đã biết, từ trước đến nay, TP HCM luôn là địa phương đóng góp nhiều nhất cho cả nước. Để có nguồn lực tăng trưởng, TP HCM phải có một cơ chế phù hợp nhằm có thể huy động được các nguồn lực, đặc biệt là các nguồn lực ngoài nhà nước.

Với một siêu đô thị như TP HCM thì việc phân cấp, phân quyền vô cùng quan trọng. Khi sửa đổi Nghị quyết 98, những nội dung về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho HĐND và UBND TP HCM là việc cần làm và phải được bổ sung một cách chi tiết.