TP HCM phân vùng hạn chế xe máy chạy xăng

Việc phân vùng hạn chế phương tiện chạy bằng xăng nằm trong lộ trình thực hiện Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông trên địa bàn TP HCM (Đề án) nhằm giảm ô nhiễm không khí, nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Triển khai từng bước

Sáng 8-8, Sở Xây dựng TP HCM nghe đơn vị Tư vấn báo cáo Đề án và giải pháp chuyển đổi giao thông xanh tại đặc khu Côn Đảo và xã Cần Giờ. Đề án được tư vấn bởi liên doanh Công ty Cổ phần Đô thị bền vững - Viện Khoa học Công nghệ Năng lượng Môi trường thực hiện.

Theo đó, Đề án sẽ chia thành 2 khu vực: trung tâm gồm các quận 1, 3, 5, 6, 8, 10, 11, Bình Thạnh, Tân Bình, Tân Phú và Phú Nhuận (trước đây) với các tuyến đường ranh giới như cầu Điện Biên Phủ, cầu Bùi Hữu Nghĩa, cầu Bông, cầu Hoàng Hoa Thám, cầu Kiệu, cầu Công Lý, cầu Lê Văn Sỹ; đường Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Phúc Nguyên, Cách Mạng Tháng Tám, Cao Thắng, Lê Hồng Phong, 3 Tháng 2, Lý Thái Tổ, Ngô Gia Tự, Lê Hồng Phong, Hồ Thị Kỷ, Trần Phú, Nguyễn Trãi, Phan Văn Trị, Nguyễn Văn Cừ… và khu vực liền kề gồm TP Thủ Đức cũ.

Đề án chia 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 lập vành đai thu phí thuộc khu vực trung tâm thành phố, nơi có mật độ giao thông cao và mức độ ô nhiễm lớn; đồng thời thí điểm tại Cần Giờ để xây dựng mô hình du lịch xanh. Giai đoạn 2 mở rộng ra Vành đai 1 sau khi đánh giá hiệu quả giai đoạn 1, tăng cường phạm vi tác động của chính sách. Về tiêu chuẩn khí thải, ô tô từ Euro 4 trở lên, xe máy từ Euro 2 trở lên, cấm hoàn toàn xe tải nặng. Lộ trình thực hiện được đơn vị tư vấn đề xuất triển khai từng bước từ năm 2026 đến 2032, bắt đầu với nhóm phương tiện dễ quản lý (xe tải, xe thương mại) để nâng cao nhận thức và xây dựng lòng tin của người dân.

Cùng với lộ trình, đơn vị tư vấn đề xuất nhiều chính sách hỗ trợ tài chính cho đối tượng chuyển đổi. Cụ thể là miễn 100% lệ phí trước bạ cho xe điện hoạt động kinh doanh, miễn 50% phí bảo trì đường bộ cho ô tô điện; miễn 50% lệ phí cấp đổi biển số xe điện; tăng trợ giá cho xe buýt điện; hỗ trợ 50% lãi vay hệ thống trạm sạc; hỗ trợ tiền mặt đối với hộ gia đình mua sắm xe máy mới (không quá 5 triệu đồng); hỗ trợ 10% lãi suất vay mua phương tiện trong năm đầu tiên…

Ngoài ra, TP HCM sẽ xây dựng 750 - 1.338 trạm sạc công cộng giai đoạn 2025 - 2030, mở mới 72 tuyến xe buýt, đầu tư hơn 1.100 xe buýt điện mới. Lắp đặt hệ thống công nghệ giám sát và thực thi như camera nhận diện biển số tự động tại lối ra vào của vùng LEZ (khu vực hạn chế phương tiện gây ô nhiễm cao lưu thông); hệ thống dữ liệu tự động đối chiếu biển số xe với dữ liệu đăng kiểm quốc gia để xác định tiêu chuẩn khí thải; xử phạt tự động các trường hợp vi phạm qua camera…

Cần chính sách hỗ trợ đa dạng

Theo ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP HCM, phát thải từ hoạt động giao thông gây ô nhiễm không khí, ảnh hưởng đến sức khỏe con người không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn là vấn đề xã hội, đòi hỏi cơ quan chức năng sớm có giải pháp chuyển đổi năng lượng xanh cho TP HCM.

Thông qua đơn vị tư vấn, Sở Xây dựng nghiên cứu, lấy ý kiến các chuyên gia, người dân, địa phương để hoàn thiện chính sách, trình thành phố và trung ương trong thời gian tới. Theo ông An, chính sách đưa ra phải hài hòa, đối với người dân không để ai bị ảnh hưởng kinh tế trong quá trình chuyển đổi. Vì vậy, cần có các giải pháp chính sách phù hợp dành cho người nghèo, cận nghèo, người trung lưu... Cũng như doanh nghiệp tham gia quá trình chuyển đổi như đầu tư trạm sạc, phương tiện, pin… 

"Có những chính sách đưa ra chưa đạt được sự đồng thuận của người dân, xã hội thì cần tuyên truyền, vận động lâu dài. Ngoài các chính sách trên, TP HCM sẽ có chế tài với những phương tiện không chấp hành các quy định của Đề án. Trước tiên TP HCM sẽ thí điểm tại Côn Đảo và Cần Giờ, dự kiến tháng 6 hoặc tháng 7-2026 chuẩn bị chính sách, điều kiện chuyển đổi" - ông An nhấn mạnh.

Theo Chánh Văn phòng Hiệp hội Vận tải hàng hóa TP HCM Lê Nguyễn Anh Thư, hiệp hội thống nhất với nội dung Đề án vì nhu cầu sống xanh hơn nhưng đề xuất hệ thống trạm sạc cần phân bố đều, sạc được đa dạng các phương tiện để tiện lợi cho người dân. 

Lo ngại ảnh hưởng hàng ngàn phương tiện trong các bến xe, đại diện Tổng Công ty Cơ khí Giao thông Vận tải Sài Gòn - TNHH MTV (SAMCO) cho biết đơn vị đang quản lý 5 bến xe lớn liên tỉnh với nhiều xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch; đặc tính xe chạy liên tỉnh không thể sử dụng xe điện vì không thuận tiện. "Đơn vị tư vấn cần nghiên cứu để có giải pháp cho việc chuyển đổi để tạo thuận tiện các phương tiện trong bến xe" - đại diện SAMCO đề nghị.

Đại diện UBND xã An Thới Đông cho rằng xã có khoảng 1.000 hộ cận nghèo, do đó việc chuyển đổi phương tiện từ xe xăng sang xe điện sẽ ảnh hưởng đến sinh kế người dân. Do đó, ngoài tuyên truyền, chính sách hỗ trợ thì chính quyền cần giới thiệu nguồn cung xe điện uy tín để người dân an tâm chuyển đổi.