Tranh cãi nam du khách nước ngoài mặc váy đồng bào Mông, quay video giải trí

Mới đây, anh Lồ A Lợi, một người dân tộc Mông tại Sa Pa, Lào Cai đăng tải bài viết, bày tỏ sự trăn trở về tình trạng một số hướng dẫn viên giới thiệu nam du khách nước ngoài mặc váy áo truyền thống của phụ nữ người Mông, như một cách để chụp hình giải trí, "câu view" hay "gây cười".

Theo anh Lợi, trên TikTok, không khó để bắt gặp những video ngắn, ghi lại hình ảnh nam du khách nước ngoài mặc váy truyền thống của phụ nữ người Mông. Có vị khách còn mặc váy lên cổ như chiếc khăn choàng rồi nhảy múa tại các địa điểm du lịch của Hà Giang (nay là Tuyên Quang).

Chia sẻ với PV VietNamNet , anh Lợi cho biết: "Là một người đồng bào Mông, tôi rất quan tâm và trân trọng văn hóa người Mông nói chung và người Mông ở Hà Giang nói riêng. Tôi đã suy nghĩ rất nhiều và quyết định lên tiếng với hy vọng những người làm du lịch chung tay gìn giữ và lan tỏa bản sắc văn hóa".

Theo anh Lợi, chiếc váy truyền thống của phụ nữ Mông không chỉ bắt mắt về hình thức mà còn thể hiện cho sự nữ tính, đảm đang, tình cảm và sự hy sinh của người phụ nữ. Bởi các cô, các chị có thể mất cả năm để hoàn thành một chiếc váy, rất nhẫn nại và công phu.

"Những trang phục này còn gắn liền với lễ cúng, cưới hỏi, tang ma, lễ hội… nên có giá trị rất thiêng liêng với người Mông chúng tôi.

Bởi vậy, khi thấy du khách không hiểu ý nghĩa của chiếc váy, quay video gây cười, bản thân tôi cảm thấy tổn thương. Du khách nước ngoài không thể hiểu hết ý nghĩa trang phục dân tộc nhưng các hướng dẫn viên, người làm du lịch cần có ý thức bảo vệ trang phục, văn hóa dân tộc", anh Lợi cho hay.

Họ càng bức xúc hơn khi có những người Việt Nam chứng kiến và cổ vũ hành động đó hoặc bình luận khen hài hước, vui nhộn.

"Trang phục của bà con dân tộc Mông rất đẹp. Họ có trang phục riêng cho nam giới và nữ giới. Sẽ tuyệt vời hơn khi họ được hướng dẫn mặc đúng, trải nghiệm đúng"; "Tôi đã xem những video như vậy trên TikTok. Đáng buồn là ở bình luận, hầu hết mọi người lại xem đó là hài hước, vui vẻ, mà không nhận ra vấn đề là họ sử dụng trang phục chưa hợp lý"...

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng, ở nhiều quốc gia, váy với màu sắc sặc sỡ cũng là trang phục của đàn ông nên du khách có thể nhầm lẫn.

Anh Hoàng Văn Hoàn, Giám đốc công ty du lịch lữ hành Gió Hà Giang, quản lý trang Ha Giang Review - Amazing Things in Ha Giang (hơn 100.000 thành viên) cho biết, trong quá trình dẫn khách khám phá Tuyên Quang, anh từng chứng kiến nam du khách nước ngoài mặc váy của phụ nữ Mông.

"Theo tôi, tình trạng này phần lớn tới từ việc người dẫn tour không giới thiệu, hướng dẫn cho du khách hiểu đúng về trang phục của bà con dân tộc. Có thể bởi tiếng Anh của hướng dẫn viên chưa đủ tốt hoặc nhận thức về văn hóa cũng chưa sâu sắc. Bản thân tôi rất không đồng tình với những hướng dẫn viên giới thiệu khách nam mặc váy để quay video giải trí", anh Hoàn nói.

Dưới góc nhìn du lịch bền vững, TS Trịnh Lê Anh - Trưởng bộ môn Quản trị sự kiện, khoa Du lịch học, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, cho rằng việc để du khách nam mặc trang phục truyền thống của phụ nữ Mông với mục đích gây cười, "câu view" là hành vi phản cảm, lệch chuẩn văn hoá.

"Trang phục dân tộc không đơn thuần là vải vóc. Đó là biểu tượng bản sắc, là tinh thần và niềm kiêu hãnh của cộng đồng. Khi bị sử dụng sai cách, những giá trị ấy dễ bị thương mại hóa, bị tầm thường hóa, thậm chí xúc phạm", ông Lê Anh nhận định.

Ông cho biết thêm, khi tới Nhật Bản, ông được người bản địa hướng dẫn mặc trang phục kimono truyền thống.

Họ dành thời gian giới thiệu rất kỹ về ý nghĩa từng lớp áo, từng loại hoạ tiết và cả quy tắc ứng xử khi mặc, ví dụ như cách đứng, cách cúi chào, thậm chí cả việc không được ngồi khoanh chân vì không phù hợp văn hoá.

Hay khi tới Bhutan, ông Lê Anh tham gia một lễ hội truyền thống, được mời mặc bộ Gho - quốc phục của nam giới. Trước khi phát trang phục, hướng dẫn viên kể chuyện về lịch sử của trang phục, về cách nhà vua vẫn mặc nó hằng ngày như một biểu tượng gắn bó với dân tộc.

"Du lịch bền vững đòi hỏi sự tôn trọng lẫn nhau giữa du khách, người làm du lịch và cộng đồng sở tại. Tôi cho rằng đã đến lúc các địa phương cần có hướng dẫn cụ thể về việc khai thác trang phục truyền thống trong tour trải nghiệm.

Trang phục truyền thống không phải để 'mặc thử cho vui', mà là một phần nghi lễ, một nhịp cầu để du khách bước vào thế giới tinh thần của cộng đồng bản địa, bằng sự tôn trọng.

Các hướng dẫn viên và đơn vị tổ chức tour cũng cần được đào tạo kỹ hơn để hiểu sâu sắc và lan tỏa đúng đắn giá trị văn hóa. Du lịch không chỉ để vui mà còn là để hiểu, để yêu, để cùng nhau giữ gìn", TS Trịnh Lê Anh nói.