Tre vào công trình lớn

Với mục tiêu tồn tại hơn một thế kỷ, công trình trị giá 18,8 tỉ USD này được Trung Quốc khánh thành vào năm 2018, gồm 3 cây cầu dây văng, 1 đường hầm dưới biển và 4 đảo nhân tạo.

Một trong những điều gây chú ý trên toàn cầu là việc sử dụng 20.000 m2 tấm ốp tre làm sàn ngắm cảnh trên các đảo nhân tạo. Những tấm ốp này đã chống chịu mọi thử thách môi trường trong vòng 6 năm qua, từ cái nắng gay gắt, sự ăn mòn khắc nghiệt của nước biển và những cơn bão dữ dội ở Trung Quốc - báo Technology Daily đưa tin hồi tháng 2 vừa qua.

Ngoài HZMB, các nhà nghiên cứu cũng hợp tác với công ty Dasuo Technology (Hàng Châu) để tạo ra trần tre cong rộng 240.000 m² tại sân bay quốc tế Madrid-Barajas (Tây Ban Nha) - trần tre lớn nhất thế giới - cùng nhiều dự án quốc tế lớn khác.

Theo báo South China Morning Post (SCMP), với tỉ lệ độ bền trên trọng lượng vượt qua cả một số hợp kim thép, tre có thể thay thế gỗ, nhựa và thậm chí cả thép trong nhiều ứng dụng. Tre cũng vượt trội trong khả năng hấp thụ carbon, thu nhận CO2 nhiều hơn khoảng 50% so với các loài cây khác, đồng thời là một trong những thực vật phát triển nhanh nhất thế giới - có thể cao thêm 60 cm/ngày và đạt tới 40 m chiều cao.

Một ứng dụng dễ thấy của tre trong xây dựng là dùng làm giàn giáo, nhờ vào cấu trúc chịu nén tốt. So với thép, giàn giáo tre nhẹ hơn nhiều, lắp đặt nhanh hơn gấp 6 lần và tháo dỡ nhanh hơn 12 lần, theo SCMP. Chi phí cũng rẻ hơn đáng kể, một phần do không cần máy móc tinh vi hay công cụ phức tạp, chỉ cần thợ lành nghề và dây ni-lông để cố định. Nếu được dựng đúng cách, giàn giáo tre có thể chắc hơn cả thép và linh hoạt hơn nhiều.

Ông Lou Zhichao, nhà khoa học của Viện Nghiên cứu tre thuộc Trường ĐH Lâm nghiệp Nam Kinh, cho biết phần lớn tre trên thế giới được trồng ở các nước đang phát triển. Trung Quốc có những cánh rừng tre lớn nhất thế giới và thống trị thương mại toàn cầu về loài cây này, với hơn 4,22 tỉ cọc tre được sản xuất vào năm 2022 và doanh thu ngành đạt 74,2 tỉ USD vào năm 2023, theo báo China Daily.

Tuy nhiên, tre giàu dưỡng chất nên rất dễ phân hủy và quy trình xử lý phức tạp hơn nhiều so với gỗ, theo ông Lou. Nhiều vật liệu từ tre phải sử dụng chất bảo quản độc hại hoặc keo dán quá mức, làm giảm tính thân thiện với môi trường. Từ năm 2016, nhóm của ông Lou đã nghiên cứu các công nghệ để chế tạo tre kỹ thuật "xanh" và bền vững hơn. Một đột phá là quy trình xử lý nhiệt giúp loại bỏ chất dinh dưỡng gây thối rữa mà vẫn giữ nguyên cấu trúc tre, rút ngắn thời gian xử lý hơn 50% và giúp vật liệu tồn tại ít nhất 5 năm ngoài trời không cần xử lý chống mốc. Họ cũng phát triển loại keo phát thải thấp, giảm thiểu formaldehyde và phenol, bảo đảm không thải ra hóa chất độc hại.

"Ngành công nghiệp tre cần tập trung vào tự động hóa và sản xuất thông minh, đồng thời tích cực định hình các tiêu chuẩn quốc tế" - ông Lou nhấn mạnh mục tiêu tạo ra vật liệu làm từ tre bền chắc hơn, dùng cho cơ sở hạ tầng quy mô lớn. Ngoài ra, nhóm của ông Lou đang đánh giá toàn diện để bảo đảm vật liệu tre sản xuất tại Trung Quốc đáp ứng các tiêu chuẩn carbon nghiêm ngặt ở châu Âu và Bắc Mỹ, mở đường cho các thị trường cao cấp.