Trung Quốc "bỏ xa Mỹ" về năng lượng hạt nhân

Thông tin trên được đề cập trong báo cáo hôm 17-6 của Tổ chức Công nghệ thông tin và Đổi mới, một viện nghiên cứu phi chính phủ có trụ sở tại Washington – Mỹ.

Trung Quốc có 27 lò phản ứng hạt nhân với thời gian xây dựng trung bình khoảng 7 năm, nhanh hơn nhiều so với các nước khác.

"Việc Bắc Kinh triển khai nhanh chóng các nhà máy điện hạt nhân hiện đại hơn bao giờ hết theo thời gian sẽ tạo ra hiệu quả kinh tế đáng kể và tạo cơ hội vừa học vừa làm, đồng thời cho thấy các doanh nghiệp Trung Quốc sẽ đạt được lợi thế nhờ sự đổi mới gia tăng trong lĩnh vực này trong tương lai" – Reuters trích dẫn báo cáo.

Mỹ vẫn là quốc gia đứng đầu thế giới về sản xuất điện hạt nhân và chính quyền của Tổng thống Joe Biden coi nguồn điện này gần như không phát thải, rất quan trọng trong việc hạn chế biến đổi khí hậu.

Nhưng sau khi 2 nhà máy lớn ở bang Georgia đi vào hoạt động vào năm 2023 và 2024 với chi phí vượt ngân sách hàng tỉ USD và bị trì hoãn nhiều năm, không có lò phản ứng hạt nhân nào của Mỹ đang được xây dựng.

Sở dĩ năng lượng hạt nhân công nghệ cao của Trung Quốc phát triển vượt bậc nhờ được nhà nước hậu thuẫn và nguồn tài chính dồi dào của Bắc Kinh.

Các ngân hàng quốc doanh Trung Quốc có thể cung cấp các khoản vay với lãi suất 1,4%, thấp hơn nhiều so với các nền kinh tế phương Tây.

Ngành công nghiệp điện hạt nhân đã được hưởng lợi từ sự hỗ trợ bền vững của nhà nước và các chiến lược nội địa hóa, cho phép Trung Quốc thống trị các lĩnh vực như năng lượng tái tạo và xe điện. 

Lò phản ứng làm mát bằng khí nhiệt độ cao thế hệ thứ tư đầu tiên trên thế giới tại vịnh Shidao, tỉnh Sơn Đông đã đi vào hoạt động từ tháng 12-2023. Những người ủng hộ các lò phản ứng công nghệ cao cho biết chúng an toàn và hiệu quả hơn các nhà máy hiện tại, song cũng có những ý kiến bày tỏ lo ngại.

Hiệp hội Năng lượng hạt nhân Trung Quốc tuyên bố rằng dự án liên quan đến việc phát triển hơn 2.200 bộ "thiết bị đầu tiên trên thế giới" với tổng tỉ lệ nội địa hóa vật liệu sản xuất là 93,4%.

Tuy nhiên, không phải mọi chuyện đều diễn ra thuận buồm xuôi gió. Hiệp hội Năng lượng Hạt nhân Trung Quốc đã cảnh báo rằng có tình trạng dư thừa nghiêm trọng trong sản xuất linh kiện hạt nhân và "cạnh tranh quá mức" đã khiến giá cả giảm và gây thua lỗ.

"Nếu Mỹ nghiêm túc về vấn đề hạt nhân thì nên phát triển một chiến lược quốc gia mạnh mẽ bao gồm đầu tư nhiều hơn vào nghiên cứu và phát triển, xác định và tăng tốc các công nghệ hứa hẹn cũng như hỗ trợ phát triển lực lượng lao động lành nghề" – ông Stephen Ezell, tác giả báo cáo, đề xuất.

Tác giả nói thêm: "Mặc dù Mỹ đang tụt hậu nhưng chắc chắn họ có thể bắt kịp về mặt công nghệ với Trung Quốc".

Bộ Năng lượng Mỹ hiện vẫn chưa bình luận về báo cáo này của Tổ chức Công nghệ thông tin và Đổi mới.