Trước và sau Thông tư 29

Tâm điểm gây chú ý của ngành giáo dục những ngày qua là Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) quy định về dạy thêm, học thêm, có hiệu lực từ ngày 14-2-2025.

Một số điểm mới của Thông tư 29: Cấm dạy thêm học sinh bậc tiểu học; dạy thêm được tổ chức tại trường, chỉ dành cho 3 đối tượng học sinh: không đạt yêu cầu học tập ở học kỳ liền kề, học sinh giỏi thuộc diện cần bồi dưỡng (để thi giải), học sinh cuối cấp tự nguyện đăng ký; cấm giáo viên thu tiền học thêm với học sinh chính khóa của mình; đối với dạy thêm ngoài nhà trường, giáo viên phải đăng ký kinh doanh hộ cá thể - nếu dạy tại nhà; hoặc giáo viên phải đăng ký dạy thêm tại trung tâm. Bộ GD-ĐT cũng nhấn mạnh hai ý: Bộ không cấm dạy thêm, học thêm, Thông tư 29 chỉ chấn chỉnh những vi phạm liên quan đến tổ chức dạy và học bên cạnh chương trình chính khóa; không gọi là "dạy thêm, học thêm" mà là "bổ trợ kiến thức".

Dù đặt tên gì thì ai cũng đã quen gọi "dạy thêm, học thêm" rồi. Nhìn chung, dư luận ủng hộ Thông tư 29, trong đó thể hiện quyết tâm lớn, ý nghĩa: Tổ chức dạy và học bổ trợ kiến thức phải bảo đảm lợi ích của học sinh, không ép buộc; giữ gìn hình ảnh và sự tôn nghiêm của nhà giáo.

Đã nhiều năm ngành giáo dục loay hoay chưa tìm được giải pháp hữu hiệu để chấm dứt những biến tướng, tiêu cực qua hoạt động dạy thêm, học thêm. Vì thế, phụ huynh bất bình, học sinh chịu áp lực, còn giáo viên phải mang tiếng xấu - trong khi những tai tiếng đó chẳng phải do phần đông đội ngũ nhà giáo gây ra. Hy vọng với Thông tư 29, kỷ luật, kỷ cương sẽ được tái lập.

Tuy nhiên, có mấy vấn đề cần đặt ra với ngành giáo dục:

Một là, làm cách nào để phát hiện những xảo thuật "lách" Thông tư 29 trong thời gian tới? Chẳng hạn, các hộ kinh doanh cá thể "bổ trợ kiến thức" sẽ ra đời nhiều và bằng cách nào đó giáo viên vẫn "điều" học sinh chính khóa của mình về nhà để dạy, tức là tiêu cực vẫn tồn tại.

Mà để phát hiện và xử phạt chiêu trò nêu trên, chẳng lẽ lại tổ chức đoàn kiểm tra để phục bắt? Làm như thế có phù hợp với môi trường giáo dục, với nhà giáo hay không?

Hai là, Chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 được cho là ưu việt, tức là giải quyết được hai vấn đề cơ bản, gồm: giảm tải cho thầy và trò, bảo đảm đủ kiến thức cho học sinh với thời gian học chính khóa.

Nhưng hai chuyện trên lại mâu thuẫn với nhu cầu học thêm rất lớn của học sinh! Đủ kiến thức rồi sao phải học thêm, sao sợ làm kiểm tra không được, sao sợ thi rớt? Giảm tải mà sao học sinh không có thời gian để ăn, để học sau giờ học chính khóa do bài tập về nhà còn nhiều, rồi cơ man nào là bài thực hành, đồ án, hoạt động ngoài giờ?

Ba là, Bộ GD-ĐT xác định một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng dạy thêm, học thêm miệt mài là do bệnh thành tích từ phía phụ huynh (?). Đó chỉ là một phần, bởi phụ huynh và học sinh cần thành tích là chính vì cách thức thi cử, tuyển dụng đặt nặng thành tích; là do điểm số bài thi quyết định quá nhiều thứ...

Trị bệnh thành tích thì phải giải quyết cái gốc vấn đề trước, đấy là cải cách thi cử và tuyển dụng.