Cuộc phiêu lưu mới của Mỹ ở Afghanistan

Chiến dịch quân sự mới của Mỹ mang tên Khanjar (Nhát kiếm). Cuộc đổ bộ của lính thủy đánh bộ Mỹ bằng trực thăng vận được xem là lớn nhất kể từ chiến tranh Việt Nam. Cùng chiến đấu bên cạnh lính Mỹ có 650 quân đội và cảnh sát Afghanistan.

Tính đến ngày 6-7, theo hãng tin AFP, tình hình chiến sự nói chung khá yên tĩnh vì  quân Taliban né tránh đụng độ với lính thủy đánh bộ Mỹ. Nhờ vậy lính thủy đánh bộ Mỹ  chiếm được các huyện Nawa, Garamsir, Khanansid và Baramshar khá dễ dàng.

Phải dùng máy bay ném bom

Tuy nhiên, ở Mian Poshteh, một con kênh lớn và nút giao thông quan trọng của tỉnh Helmand, 200 quân tiểu đoàn 2 (Echo) trung đoàn 8 lính thủy đánh bộ vừa đổ bộ đã bị lính Taliban đeo bám tấn công thật rát.

AFP dẫn lời thiếu tá Dan Gaskell cho biết khoảng 40 tay súng Taliban đào công sự trong nhà dân vách bùn - một đặc điểm của nhà ở vùng này - chiến đấu suốt 8 giờ.

Phía Mỹ buộc phải gọi máy bay Harrier của NATO đến ném bom hỗ trợ mặc dù trước đó không lâu thông báo quân sự của Mỹ nhấn mạnh rằng “sẽ không dùng pháo binh hoặc máy bay ném bom” để tránh mang tiếng giết  thường dân  như đã từng xảy ra suốt 7 năm qua. Uy tín của Mỹ đã bị sụt giảm mạnh trong người dân địa phương vì lý do này.

Binh lính Mỹ tại miền Nam Helmand vào đầu tháng 7. Ảnh: internet

Các ngày hôm sau, quân Taliban dùng chiến thuật “dương Đông kích Tây” tiếp tục tấn công tiểu đoàn Echo khiến quân Mỹ ba lần gọi trực thăng vũ trang dùng tên lửa Hellfire bắn vào các điểm tập kết quân Taliban. Cuộc chiến ở Mian Poshteh kéo dài đến cuối tuần qua vẫn chưa ngã ngũ. 

Đánh để đàm

Đây không phải là lần đầu tiên người Mỹ cố gắng quét sạch quân Taliban ở vùng châu thổ sông Helmand, đặc biệt là huyện Garamsir, một căn cứ địa vững chắc của Taliban và vùng trồng cây anh túc (để làm thuốc phiện) lớn nhất thế giới.

Tháng 5-2008, 1.000 quân Mỹ từng được tung vào vùng này, vốn cũng là  điểm trung chuyển quan trọng vũ khí, thuốc phiện và chiến binh Hồi giáo qua biên giới Pakistan. Sau khi “giải phóng” huyện lỵ, người Mỹ ở lại tạo mối quan hệ tốt với dân địa phương, cho mở cửa trở lại chợ búa.

Tuy nhiên 5 tháng sau, Mỹ buộc phải rút quân khỏi Garamsir vì Lầu Năm Góc không có đủ quân để dàn trải khắp các mặt trận  ở Afghanistan. Garamsir trước đó nằm dưới quyền kiểm soát lỏng lẻo của quân đội Anh. Sau khi quân Mỹ rút đi, mọi việc đâu  lại vào đấy. Người dân sợ Taliban, đồng thời nghi ngờ người Mỹ.

4.000 lính thủy đánh bộ là đợt viện quân đầu tiên. Sắp tới sẽ có thêm 14.000 viện quân nữa nâng tổng số quân Mỹ lên 68.000 người vào cuối năm nay ở Afghanistan, tức gấp đôi so với năm ngoái thời tổng thống Bush nhưng chỉ bằng một nửa so với quân số Mỹ hiện nay ở Iraq.

Mục đích đầu tiên của Mỹ là chiếm nhanh lãnh thổ của Taliban càng nhiều càng tốt, tiêu diệt quân Taliban, đẩy họ vào rừng núi hẻo lánh trước ngày bầu cử tổng thống và hội đồng tỉnh  vào ngày 20- 8 tới.

Sau đó, quân Mỹ sẽ cố giữ  chờ chuyển giao lại cho quân đội Afghanistan, một khi an ninh được cải thiện. Nếu chịu đựng nổi cuộc chiến du kích mà Taliban sẽ thực hiện với tất cả sức lực của họ, điều mong muốn tiếp theo của Mỹ là buộc các thủ lĩnh Taliban ngồi vào bàn đàm phán.

Theo nhận định của các quan chức quân sự cao cấp Mỹ, lực lượng Taliban bao gồm nhiều phe phái chứ không phải chỉ có một . Mỗi phe phái có lãnh địa riêng. Trong số này có người thề thốt không đội trời chung với “đế quốc” Mỹ nhưng cũng có người có thể đàm phán được.

Vấn đề của người Mỹ là làm sao diệt được những kẻ ngoan cố và thuyết phục các thủ lĩnh Taliban ôn hòa ngồi vào bàn thương lượng, ký một thỏa hiệp từ bỏ đấu tranh quân sự, tham gia những cuộc bầu cử dân chủ.

Như vậy, Taliban có thể tiếp tục cuộc thánh chiến nhưng không gây đổ máu và thiệt hại lớn. Người Anh từng thành công ở Bắc Ireland khi thuyết phục được lực lượng Real IRA (quân đội Cộng hòa Ireland) đấu tranh bằng chính trị và bây giờ người Mỹ muốn bắt chước lập lại kỳ tích này ở Afghanistan.

Vấn đề lớn nhất hiện nay là nội lực quân sự Afghanistan quá yếu. Tướng Petraus, tư lệnh Mỹ chiến trường Afghanistan, tuyên bố: “Chúng ta đã từng quét sạch Taliban ở Helmand (ý ông muốn nhắc lại chiến tích năm 2005) nhưng quân đội và cảnh sát Afghanistan không có khả năng hỗ trợ chúng ta ở mức độ mà chúng ta mong muốn”.

Nga tiếp sức

Nỗ lực gỡ gạc thanh danh Mỹ ở chiến trường Afghanistan của Tổng thống Obama đặc biệt có sự tiếp sức của Nga. Trong chương trình nghị sự của ông Obama trong chuyến viếng thăm chính thức Nga tuần này (từ ngày 6 đến 8-7), hai tổng thống Nga, Mỹ sẽ ký kết “thỏa thuận chung về quá cảnh quân sự (Mỹ) ở Afghanistan”, theo đó máy bay quân sự Mỹ chở quân và vũ khí sẽ được phép bay qua không phận Nga. Cũng có tin nói thậm chí Mỹ có thể mượn đường bộ để  đưa quân và khí tài từ một nước khác vào Afghanistan qua ngõ nước Nga.

Đây là lần đầu tiên Nga  hợp tác với Mỹ trong cuộc chiến ở Afghanistan. Trước đây, Mỹ tiếp viện chiến trường Afghanistan qua ngả Pakistan. Nhưng từ ngày  đường tiếp viện này bị Taliban Pakistan tấn công nhiều lần, Mỹ và NATO (đang có 32.000 quân ở Afghanistan) tìm cách thuyết phục Nga và các nước Trung Á giáp ranh Afghanistan cho mượn đường.

Nó cho thấy quan hệ Nga-Mỹ có dấu hiệu được cải thiện. Nó cũng chứng minh rằng Nga tôn trọng cam kết đem lại sự ổn định ở Afghanistan của mình mặc dù luôn luôn từ chối gửi quân sang Afghanistan.

Tuy nhiên, muốn đạt được những mục tiêu nói trên, Mỹ cần phải giải quyết thêm một chuyện nan giải nữa là kiểm soát được việc buôn bán thuốc phiện - nguồn tài chính chủ yếu của Taliban.

Kỳ tới: Thuốc phiện và Taliban