Thách thức tàu sân bay USS Kitty Hawk

Nhật báo The Washington Times số ra ngày 14-11-2006, dẫn lời một quan chức quốc phòng Mỹ, cho biết một tàu ngầm tấn công lớp Tống trang bị ngư lôi Nga và tên lửa hành trình chống tàu chiến của Trung Quốc (TQ) đã hoạt động dưới biển sâu gần tàu sân bay USS Kitty Hawk của Mỹ mà không hề bị phát hiện. Mãi đến khi nó nổi lên cách chiếc Kitty Hawk chỉ có 8 km tức trong tầm bắn ngư lôi của nó thì người Mỹ mới biết.

Đội tàu ngầm TQ đang “nở nồi”

Sự cố trên xảy ra vào ngày 26-10 trong vùng nước sâu gần đảo Okinawa - vốn là “nhà” của hạm đội 7 của Mỹ ở Thái Bình Dương - đúng vào lúc hải quân Mỹ đang tập trận tìm và diệt tàu ngầm địch trong vùng. Tuy nhiên, phía Mỹ im lặng, đánh giá tình hình trước khi lên tiếng chính thức yêu cầu TQ giải thích về hành động bất thường của mình. Mãi đến một tháng sau, đô đốc Gary Roughead, tư lệnh hạm đội 7, mới nêu vụ việc cụ thể nói trên với nhà lãnh đạo quân sự TQ trong chuyến viếng thăm TQ 6 ngày.

Theo đánh giá của một số quan chức hải quân Mỹ, đây là một sơ suất đáng trách, bởi tất cả tàu chiến của Mỹ đều được trang bị máy định vị bằng thủy âm (sonar) liên tục quét sóng xung quanh tàu đề phòng địch tấn công bất ngờ. Vậy mà tàu ngầm TQ chạy quá gần chiếc Kitty Hawk mà không hề bị phát hiện. Điều này có nghĩa là, trong trường hợp xảy ra chiến tranh, tàu ngầm TQ có khả năng tấn công bất ngờ hạm đội 7. Richard Fischer, chuyên gia về quân sự TQ thuộc Trung tâm thẩm định ngân sách và chiến lược Mỹ ở Washington dự báo: “Sự cố này sẽ còn diễn ra nữa vì từ 40 đến 50 thuyền trưởng tàu ngầm mới của TQ nhất định muốn thử sức với hạm đội 7 của Mỹ”.

Theo nhật báo Investor’s Business, đội tàu ngầm TQ đang “nở nồi”. Hiện nay, ở Thái Bình Dương, TQ đã có 10 chiếc thuộc lớp Tống, Nguyên và Kilo. Ngoài ra còn có 50 chiếc đời cũ hơn thuộc lớp Minh, Romeo, 5 chiếc tàu ngầm hạt nhân lớp Hán và một chiếc trang bị bắn tên lửa đạn đạo lớp Hạ. TQ hiện đang đóng 16 chiếc bao gồm tàu ngầm hạt nhân tấn công mới thiết kế theo kiểu 093 và một chiếc tàu ngầm hạt nhân kiểu 094 mang tên lửa đạn đạo JL-2 mô phỏng loại tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) DF-31 bắn từ mặt đất .

Giải thích sự cố bất ngờ nói trên, một quan chức hải quân Mỹ giải thích rằng chiếc Kitty Hawk vào thời điểm ấy không tham gia vào cuộc tập trận chống tàu ngầm của đồng đội cho nên không tích cực tìm kiếm tàu ngầm địch. Hơn nữa, chiếc Kitty Hawk đang ở trong hải phận quốc tế, tàu ngầm TQ cũng vậy. Do vậy, “không ai hại ai. Không ai cảm thấy bị đe dọa”.

Tuy vậy, theo lời đô đốc Michael Mullen, tư lệnh các chiến dịch hải quân Mỹ, cho biết trên tờ The Washington Times rằng tháng 12-2006, bộ phận tàu ngầm của hạm đội Thái Bình Dương đã xem xét lại kế hoạch bảo vệ chiếc Kitty Hawk và các tàu hộ tống. Ngay các cơ quan tình báo Mỹ cũng tỏ ra kinh ngạc vì, từ nhiều năm nay, các phân tích tình báo vẫn cho rằng hải quân TQ chẳng có gì đáng ngại.

Tàu sân bay USS Kitty Hawk

Thật vậy, việc tàu ngầm TQ xuất hiện xa bờ lục địa và trong vùng nước sâu, theo các quan chức hải quân Mỹ, là bất thường mặc dù trước đó vào cuối năm 2004, một chiếc tàu ngầm lớp Hán TQ từng hoạt động gần đảo Guam, Đài Loan và Nhật Bản khiến quân đội nước này được đặt trong tình trạng khẩn cấp. Thậm chí có vị gọi đó là một hành động khiêu khích. Nó cũng cho thấy hải quân TQ rất chú trọng đến việc tập các bài tấn công tàu chiến Mỹ nhằm chuẩn bị cho một cuộc xung đột vũ trang ở eo biển Đài Loan trong tương lai.

Tháng 2-2005, bộ trưởng quốc phòng Mỹ Donald Rumsfeld lúc bấy giừo từng bình luận rằng đội tàu ngầm TQ có thể vượt qua Mỹ trong vòng một thập niên và “đó là vấn đề mà bộ quốc phòng Mỹ cần lưu tâm và suy nghĩ”.

Không bình luận vì chưa biết

Trong phản ứng đầu tiên, bà Khương Dụ – người phát ngôn bộ ngoại giao TQ – tuyên bố rằng bà không thể nói gì vì “chưa nghe báo cáo”. Tuy nhiên sau đó, phía TQ nói với đô đốc Roughead rằng hải quân TQ không có ý định rình rập tàu Kitty Hawk. Việc tàu ngầm TQ nổi lên mặt nước cho tàu Mỹ trông thấy là một minh chứng cho thấy không có ý thù nghịch. Phía TQ còn nói rằng phải nổi lên vì sợ bị tàu Mỹ hiểu lầm dẫn đến một cuộc chạm trán.

Đáng chú ý là trước đây, Mỹ từng đề nghị TQ ký với Mỹ một thỏa ước nhằm tránh gặp phải những sự cố tương tự như đã từng ký với Liên Xô thời chiến tranh lạnh, nhưng phía TQ đã bác bỏ thẳng thừng. Chẳng những vậy, theo nguồn tin của tờ The Washington Times, các quan chức TQ còn than phiền bộ quốc phòng Mỹ công khai vụ việc trái với tinh thần trao đổi quân sự giữa hai nước. Cũng cần nói thêm sau sự cố nói trên, Mỹ và TQ đã họp kín ba lần ở Bắc Kinh, Thượng Hải và Trạm Giang. Hai bên cam kết không tiết lộ chi tiết nội dung các cuộc họp.

Tuy nhiên, do không thỏa mãn với cách giải thích vụ việc của phía TQ, nhất là tuyên bố của bà Khương Dụ, một vài quan chức quốc phòng Mỹ đã quyết định tiết lộ một số chi tiết nội dung các cuộc họp. The Washington Times là tờ báo đầu tiên tiết lộ tin này, một ngày sau khi đô đốc Roughead đến Bắc Kinh bắt đầu chuyến viếng thăm chính thức TQ 6 ngày, đồng thời giám sát cuộc tập trận cứu hộ trên biển chung giữa hải quân Trung-Mỹ lần đầu tiên được tổ chức từ ngày 19-11-2006. TQ lập tức phản ứng ngay cho rằng những bài báo của phương Tây về sự cố vừa kể viết không chính xác cho nên càng làm cho vấn đề trở nên khó giải quyết hơn.

Với ba sự kiện bí mật dùng tên lửa phá hủy vệ tinh của chính mình, làm mù vệ tinh do thám của Mỹ và cho tàu ngầm tiếp cận tàu sân bay USS Kitty Hawk - át chủ bài của Mỹ ở Thái Bình Dương - TQ thật sự đã gây cho Mỹ ít nhiều âu lo.