Vevak - Mossad, kỳ phùng địch thủ

Tiền thân của Vevak là Savak, cơ quan tình báo dưới thời vua Shah. Tuy có vai trò giống nhau nhưng giữa Savak và Vevak có sự khác biệt về tư tưởng hệ. Vevak thành lập vào ngày 18-8-1984 là một tập hợp các cơ quan tình báo nhỏ trước đó. Vevak ra đời trong trào lưu “cách mạng Hồi giáo” Iran. Cho đến nay vẫn còn nhiều điều chưa rõ về tổ chức này vì tiếp cận tin tức về Vevak là một điều rất khó.

Theo bách khoa từ điển tự do Wikipedia, thoạt đầu, dường như Chính phủ Hồi giáo Iran muốn loại bỏ hết nhân viên của Savak nhưng sau đó phe thực dụng thắng thế, chủ trương lưu dụng những người dày dạn kinh nghiệm của Savak. Những người này đặc biệt nắm được nhiều thông tin về các phái cánh tả và Đảng Baath của Iraq. Vevak từ ngày thành lập đến nay đã trải qua 5 đời bộ trưởng. Ông trùm Vevak hiện nay là Gholam Hossein Mohseni-Ejehei.

Ăn miếng trả miếng

Vevak không hoạt động đơn độc. Đây là đặc điểm của công tác bảo vệ an ninh Iran. Vevak thường phối hợp hành động với các đơn vị đặc nhiệm của lực lượng bảo vệ Cách mạng Hồi giáo (Pasdaran, theo tiếng Iran mới) và Hezbollah, một tổ chức Hồi giáo dòng Shiite ở Lebanon có nhiều kinh nghiệm đấu tranh tình báo với Israel. Với ba tổ chức này, Iran có cơ sở hạ tầng tình báo rất phát triển và có bề dày lịch sử về những vụ ám sát và khủng bố ở nước ngoài.

Ngay sau khi vua Shah của Iran buộc phải rời bỏ ngai vàng sống lưu vong ở nước ngoài, tình báo Cách mạng Hồi giáo đã ra tay ám sát những người theo chế độ quân chủ âm mưu làm loạn ở Iran. Kế tiếp, Vevak săn lùng các phần tử bất đồng chính kiến và những người chống đối chế độ ở nước ngoài. Trong một thời gian dài, từ thập niên 1980 đến 1990, nhiều lãnh tụ của các nhóm này bị ám sát trong một chiến dịch bao quát từ Trung Đông đến châu Âu, thậm chí ở ngoại ô Washington, thủ đô nước Mỹ.

Nhân viên Vevak và Hezbollah thỉnh thoảng cũng hoạt động công khai bắt cóc, tấn công bằng súng tự động, lựu đạn và bom cài các mục tiêu ở những nơi công cộng. Trong lĩnh vực này, Hezbollah tỏ ra thiện nghệ nhất. Chính họ đã bắt cóc William F. Buckley, Trưởng Phòng CIA ở Lebanon năm 1984 và trung tá hải quân Mỹ William R. Higgins năm 1988. Cả hai đều chết trong trại giam của Hezbollah.

Logo của Mossad

Logo của Vevak

Trong giới tình báo quốc tế có một nguyên tắc bất di bất dịch là “ăn miếng trả miếng”. Ví dụ, khi một điệp viên Mỹ bị phát hiện hoạt động bất hợp pháp ở Nga và bị phía Nga trục xuất thì ngay sau đó phía Mỹ bắt giữ và trục xuất một điệp viên Nga hoạt động trên lãnh thổ Mỹ. Nguyên tắc này cũng được áp dụng trong trường hợp có ai đó bị ám sát: Nếu anh giết người của tôi thì tôi sẽ giết lại người của anh. Đặc biệt, theo văn hóa và tín ngưỡng ở các nước Trung Đông, nguyên tắc này càng được ứng dụng một cách quyết liệt nhất.

Trong cuộc xung đột Israel-Iran, nguyên tắc trên đã được thi hành một cách chặt chẽ trong quá khứ. Có thể nêu 3 ví dụ như sau:

. Tháng 2-1992, nhân viên Mossad ám sát Abbas Musawi, một thủ lĩnh của Hezbollah. Sau thời điểm 30 ngày để tang Musawi, tòa đại sứ Israel ở Buenos Aires, thủ đô của Argentina, bị người của Hezbollah đánh bom.

. Tháng 1-1994, quân đội Israel tấn công trại huấn luyện Ein Dardara, bắn hạ một chục thành viên Hezbollah. Một tuần sau, Hezbollah tấn công cộng đồng người Do Thái ở Buenos Aires bằng xe cài bom, đồng thời tòa đại sứ Israel và một tổ chức từ thiện của người Do Thái ở London cũng bị tấn công.

. Tháng 3-1995, nhân viên của Vevak thực hiện một cuộc đột kích khá hoàn hảo vào Lãnh sự quán Mỹ ở Karachi, Pakistan giết chết hai người Mỹ và làm bị thương một người Mỹ khác. Trước đó, một nhân viên tình báo Iran đã bị ám sát chết và Iran nghi ngờ thủ phạm là người Mỹ. Cho nên cuộc tấn công này được xem là một vụ “ăn miếng trả miếng” của Vevak.

Giám sát chặt chẽ các nhà ngoại giao Iran

Trong bối cảnh đó, vì cái chết của tiến sĩ Ardeshir Hassanpour được coi là hành động của Mossad, có thể Vevak sẽ ra tay trả thù. Fred Burton phân tích trên website Stratfor.com rằng Iran có hai phương án để chọn lựa. Họ có thể giao nhiệm vụ cho Hezbollah tiến hành những cuộc tấn công trả đũa ở Buenos Aires hoặc London vốn là “sân nhà” của Hezbollah. Nhưng nếu Vevak ra tay, sẽ là một chuyện khác. Chiến thuật của Vevak khác Hezbollah và thường tỏ ra hiệu quả hơn. Mục tiêu sẽ được tiếp cận thật gần và bị hạ bằng súng lục hay dao găm ngay trong nhà của mục tiêu.

Cũng theo Stratfor, một công ty tình báo tư nhân Mỹ, cuộc trả đũa có thể sẽ được tiến hành trong vòng 4 hoặc 6 tuần nữa. Theo nguồn tin riêng của Stratfor, từ hơn một năm nay Vevak và Hezbollah đã thực hiện những cuộc trinh sát hoặc thu thập dữ liệu về các mục tiêu Israel. Hoạt động này đã bắt đầu trước vụ xung đột Israel-Hezbollah tại Lebanon xảy ra hồi mùa hè năm ngoái. Tuy nhiên, từ kế hoạch đến hành động cần phải có thời gian cài người, chuẩn bị vũ khí và điều chỉnh kế hoạch sao cho sát thực tế.

Dĩ nhiên, phía Israel biết mình phải làm gì sau khi Mossad giết được một nhà khoa học hàng đầu của Iran. Chắc chắn Mossad sẽ phải giám sát từng ly từng tí hoạt động của các nhà ngoại giao Iran ở các nước phương Tây, xem ai có thể là nhân viên chìm của Vevak. Mỹ và Israel cũng sẽ phải dè chừng các nhà ngoại giao Iran ở các nước đang phát triển. Nhiều nước châu Á, châu Mỹ hoặc châu Âu có thể là nơi Vevak hoặc Hezbollah mở những cuộc tấn công táo bạo vào các mục tiêu Do Thái như trong quá khứ.