Từ phản ánh của bạn đọc, Báo Người Lao Động phát hiện nhiều sai sót trong sách “Những bài tập làm văn mẫu 8” (lớp 8) của nhóm tác giả: ThS Trương Thị Hằng - ThS Nguyễn Thị Tuyết Nhung - ThS Đào Thị Thủy - ThS Nguyễn Thị Dậu. Sách có 2 tập, tái bản lần 2, do NXB Văn hóa Thông tin ấn hành quý II và III/2014.
Trâu mang thai 12 tháng (!)
Trong “Lời nói đầu”, nhóm tác giả cho biết: “Có thể nói, mục đích cao nhất của cuốn sách này là hướng tới làm sáng rõ các vấn đề văn chương trong chương trình Ngữ văn 8 và gợi ý cách thức làm các dạng bài tập làm văn cho các em. Trọng tâm vẫn là phương pháp làm bài. Đọc một bài văn mẫu là để tìm ra hướng giải quyết một bài làm nào đó hay cách làm các dạng bài tương tự”.
Theo chúng tôi, một bài “tập làm văn mẫu”, ngoài “mẫu” về phương pháp làm bài, chuẩn về kiến thức thì câu từ, hành văn nếu chưa được gọi là hay cũng phải bảo đảm rõ ràng, mạch lạc, trong sáng. Tuy nhiên, nhóm tác giả đã phạm không ít sai lầm về kiến thức phổ thông. Sau đây là những dẫn chứng (phần gạch đầu dòng, chữ nghiêng trong ngoặc kép là trích từ sách “Những bài tập làm văn mẫu 8”).
Đề 16: “Thuyết minh về con trâu trong công việc nhà nông”.
- Phần “Dàn bài”, nhóm soạn giả viết: trâu có “thời gian mang thai 11 tháng” (tr. 58). Phần “Bài làm” (tr. 59) lại viết: “Thời gian mang thai của trâu kéo dài 12 tháng”.
Chỉ trang trước, trang sau, cùng nói về thời gian mang thai của trâu nhưng 2 số liệu chênh lệch nhau tới 1 tháng. Vậy các em học sinh biết tin vào đâu? Quan trọng hơn, cả 2 thông tin này đều không chính xác bởi thời gian mang thai của trâu trong khoảng từ 10-11 tháng, tùy giống (giống trâu sông mang thai khoảng 305-307 ngày, trâu đầm lầy 320-325 ngày). Chưa thấy tài liệu nào nói trâu mang thai 12 tháng.
- “Trâu cái mỗi năm có thể đẻ một lần...”.
Chuyện hoang đường! Trâu không thể đẻ mỗi năm một lần (lứa). Bởi trâu mang thai 10-11 tháng; 6 tháng sau khi đẻ, trâu mới động dục, giao phối trở lại. Một con trâu nái thuộc loại mắn đẻ cũng phải mất 3 năm mới đẻ được 2 lứa. Một đời trâu nái trung bình cũng chỉ đẻ được từ 5-6 nghé. Nhóm tác giả lầm bò ra trâu chăng? Vì thời gian mang thai của bò chỉ 280 ngày, sau khi đẻ 1 tháng, bò cái đã động dục trở lại và có thể đẻ mỗi năm một lứa. Thế nên, dân tộc Tày mới có tục ngữ “Nuôi trâu còn chậm sinh sôi, nuôi bò đẻ mỗi năm một con” (Liệng vài nhẳng nàn viẻ, liệng mò mẻ pi tua). Nếu “trâu cái mang thai 12 tháng” và “mỗi năm có thể đẻ một lần” như các tác giả viết thì sau khi đẻ xong, trong vòng 24 giờ, trâu mẹ đã phải giao phối ngay thì mới kịp! Mà trên trái đất này, không sinh vật nào giao phối ngay sau khi đẻ xong và có khả năng sinh sản “mắn” đến như vậy.
- Trâu “vừa sinh ra đã biết ăn cỏ ngoài bú mẹ”.
Không thể có chuyện đó! Trâu thuộc phân bộ nhai lại, thức ăn chính của chúng là cỏ. Tuy nhiên, khi mới ra đời, dạ cỏ (nơi chứa thức ăn, lên men trước khi nhai lại) của nghé chưa phát triển; hệ tiêu hóa của nghé lúc này gần giống như ở gia súc dạ dày đơn. Nếu “vừa sinh ra” đã ăn cỏ, nghé sẽ không thể tiêu hóa được. Cho nên, theo bản năng sinh tồn, dẫu có nhét cỏ vào mồm, nghé cũng không ăn. Trong vòng 1 tháng đầu, nghé bú sữa mẹ hoàn toàn. Lúc này, sữa mẹ không đi vào dạ cỏ mà được chuyển trực tiếp xuống dạ múi khế thông qua rãnh thực quản. Khoảng 1 tháng sau khi sinh, dạ cỏ phát triển dần và hệ tiêu hóa 4 túi được hình thành, nghé bắt chước trâu mẹ nhấm nháp vài ngọn cỏ non, từ 2-3 tháng trở đi mới ăn cỏ thực sự. Bởi vậy, nếu tập cho nghé ăn sớm, người ta phải bắt đầu bằng việc cho chúng uống thêm sữa, ăn thêm tinh bột trước khi cho ăn cỏ.
Chẳng hiểu gì về cây lúa
Đề 18: “Thuyết minh về cây lúa”, các soạn giả vẫn tiếp tục sai lầm về kiến thức phổ thông:
- Phần “Dàn bài”: “Cây lúa là loại cây lương thực họ 2 lá mầm, thân thảo, sống dưới nước” (tr. 64, tập một). Phần “Bài làm”, nhóm tác giả tái khẳng định: “Đó là loại lúa nước, họ 2 lá mầm, thân thảo, thích hợp với khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều...” (tr. 65, tập một).
Sai hoàn toàn! Cây lúa thuộc họ hòa thảo, lớp một lá mầm chứ không phải “2 lá mầm”. Sách giáo khoa “Sinh học” lớp 6, bài tìm hiểu về thực vật 2 lá mầm và 1 lá mầm kết thúc bằng mục “Em có biết” đã viết như sau: “Cây lương thực chủ yếu của chúng ta (lúa, lúa mì, ngô) thuộc lớp 1 lá mầm, còn các cây thực phẩm chủ yếu (rau muống, các loại cải, bầu, bí) thuộc lớp 2 lá mầm”. Như vậy, nếu cứ tin theo thì học sinh sẽ rơi vào tình trạng càng học càng dốt.
- “Nó có 4 giai đoạn sinh trưởng, phát triển: thời kỳ mạ, thời kỳ lúa con gái, thời kỳ đứng cái và thời kỳ chín, kéo dài 6 tháng” (tr. 64, tập một). Thông tin này tiếp tục được khẳng định lại: “Cây lúa nước ở Việt Nam có quá trình sinh trưởng và phát triển thông thường kéo dài 6 tháng”.
Viết như vậy là nhóm tác giả không hiểu gì về cây lúa.
Lúa có giống ngắn ngày, có giống dài ngày; thời gian sinh trưởng của chúng có thể chênh lệch nhau từ 2-3 tháng, lại còn tùy thuộc vào thời vụ. Xưa kia, ở miền Bắc có vụ lúa chiêm, gieo mạ vào tháng 10 đến tháng 12, tháng 1 năm sau và thu hoạch vào tháng 4-5. Thời gian sinh trưởng của lúa chiêm nói chung hoặc một số giống lúa địa phương có thể lên tới 6 tháng. Tuy nhiên, từ 40-50 năm trước, Việt Nam đã có giống lúa sinh trưởng 3 tháng, gọi là lúa Ba giăng. Từ 15-20 năm nay, phần lớn bộ giống lúa ở Việt Nam chỉ có thời gian sinh trưởng từ 90 đến 125 ngày (tùy từng giống và thời vụ gieo trồng). Nếu “thông thường” cây lúa ở Việt Nam vẫn sinh trưởng “kéo dài 6 tháng” (tức gieo trồng nửa năm mới cho thu hoạch) thì nước ta may chăng đủ gạo ăn, nói gì đến chuyện có gạo để xuất khẩu?
Kỳ tới: Cắt nghĩa bậy, diễn đạt sai
- “Thời kỳ mạ là lúc cây lúa mới nảy mầm từ hạt thóc đến lâu nhất khoảng 40 ngày, sống trên ruộng tạm” (tr. 65, tập một).
Không rõ nhóm soạn giả đang nói đến thời kỳ mạ của giống lúa nào? Mạ gieo vụ xuân hay mạ vụ mùa? Chu kỳ sinh trưởng của lúa chỉ từ 3 đến 4 tháng mà mất tới 40 ngày (hơn 1 tháng) nằm trên chân ruộng mạ, cây lúa còn đâu thời gian đẻ nhánh, làm đòng, trổ bông, kết hạt và chín? Xin thưa, hiện nay, mạ vụ xuân dài nhất cũng chỉ 25 đến 30 ngày, mạ vụ mùa chỉ 12-18 ngày là phải đưa ra đồng cấy.
và quét mã QR
Bình luận (0)