Người con gái cuối cùng của Bầu Thắng qua đời

Gia đình NSƯT Trường Sơn, Thanh Loan, Tú Sương và NS Huỳnh Mai

Bà tên thật là Nguyễn Thị Huỳnh Mai, sinh năm 1930 tại TP HCM, sau thời gian điều trị căn bệnh, đã qua đời lúc 17 giờ ngày 13-5, hưởng thọ 90 tuổi. Tang lễ tổ chức tại tư gia, linh cữu sau đó đưa hỏa táng tại nghĩa trang Bình Hưng Hòa.

Bà được xem là nữ nghệ sĩ vừa diễn được hát bội, vừa diễn được cải lương Hồ Quảng. Những năm tháng cùng chồng là NSND Thành Tôn gắn bó với các ban hát bội: Vân Hạc, Vân Kiều, Phụng Hảo, Đắc Lộ, rồi "Hội Khuyến lệ cổ ca", tiền thân của Nhà hát Nghệ thuật Hát Bội TP HCM ngày nay, nghệ sĩ Huỳnh Mai luôn chăm chút cho nghề hát. Bà có 6 người con đều theo nghệ thuật: Bạch Liên, Bạch Lê, Bạch Lựu, Bạch Lý, Bạch Long và NSƯT Thành Lộc.

Các nghệ sĩ: Bạch Lê, Thanh Dâu, Thanh Vy, Kim Duyên, Bạch Liên bên cạnh NS Huỳnh Mai

Đám tang được được tổ chức ấm áp tình nghệ sĩ. Gia đình muốn dành những ngày tháng cuối cùng trên cõi thế của một người nghệ sĩ đã cống hiến cho sân khấu nhiều thành quả bằng sự trang nghiêm. Mọi thông tin về tang lễ gần như không được công bố, chỉ có những thành viên trong gia tộc được thông báo. Một số bạn bè nghệ sĩ đồng nghiệp thân thiết qua một vài trang cá nhân của nghệ sĩ đã nhắc nhau đến viếng người nghệ sĩ lão thành có cốt cách giản dị, nhân cách hiền hòa, được kính trọng dù bà đã lui về hậu trường sân khấu nhiều thập niên qua.

NS Bạch Liên bên cạnh mẹ - NS Huỳnh Mai

NSND Đinh Bằng Phi khi nói về NS lão thành Huỳnh Mai đã chân thành: "Nghệ sĩ Huỳnh Mai là con gái của bầu Thắng. Bà là người nghệ sĩ gắn bó với Hội Khuyến lệ cổ ca từ năm 1960 đến 1975. Có thể nói bên cạnh các cô đào sáng giá của sân khấu hát bội thời đó như: Ba Út, Ba Sáng, Năm Đồ... thì bà là đào trẻ duyên dáng với các vai lẵng, vai tính cách. Bà đã từng diễn chung sân khấu với các kép hát tài danh như: Thành Tôn, Hữu Thoại, Chín Luông, Năm Thoàng, Tám Danh, Hoàng Sóc... và qua mỗi vai diễn đều bộc lộ lòng yêu nghề, mực thước trong cuộc sống. Tính tình bà hiền hậu, nhân hòa nên được anh em đồng nghiệp yêu kính".

NSƯT Thành Lộc và mẹ - NS Huỳnh Mai

NS lão thành Huỳnh Mai có phong thái giản dị, luôn chân thành và khiêm tốn. Bà luôn để lại cho người đối diện nhiều thiện cảm. Gia đình bà có gốc ở Gò Công – Tiền Giang. Bà bầu Vĩnh Xuân là bà nội của bà, một tay gầy dựng gánh hát bội nổi tiếng khắp lục tỉnh những năm 20-30 của thế kỷ trước. Cha của bà là ông Nguyễn Văn Thắng – tự Hai Thắng, còn gọi là Bầu Thắng. Năm 1924 lập gánh hát trụ tại đình Cầu Quan. Mẹ bà là Nguyễn Thị Ngọc, một người phụ nữ tảo tần chăm sóc cho đàn con, thay chồng quán xuyến gia đạo.

NS Huỳnh Mai

Bà Ngọc thọ đúng 100 tuổi, ngày mất quàn tại Đình Cầu Quang, con cháu đông đến hơn 120 người. Ông Bầu Thắng có 7 người con đều đã qua đời, trong đó NS Huỳnh Mai là người hưởng thọ 90 tuổi. Các anh em của bà gồm: ông Nguyễn Văn Chỉ, theo cách mạng từ những năm còn trẻ. 

Ông là một trong những người sáng lập Ban Ái Hữu tương tế, làm thư ký của NSND Phùng Há trong suốt những năm tháng hoạt động giúp đỡ quân giải phóng miền nam; ông Nguyễn Văn Tơ (tức nghệ sĩ Minh Tơ) là cha của NSND Thành Tòng, ông nội của NSƯT Quế Trân; ông Nguyễn Khánh Hồng (tức nghệ sĩ Khánh Hồng) cha của NS Chí Bảo, ông Nguyễn Nhựt Quang (tự Sáu Quang) đi theo kháng chiến, thoát ly gia đình từ sau đám tang Trần Văn Ơn, bà Huỳnh Mai, bà Bạch Cúc (mẹ của đạo diễn Phượng Hoàng), ông Đức Phú (nhạc sĩ). Tất cả đều sống với sân khấu hát bội và cải lương, chọn nghiệp hát để tôn vinh những giá trị nhân văn trong cuộc sống.

NS Thành Lộc, Bạch Lê và thế hệ thứ sáu của gia tộc Bầu Thắng bên cạnh mẹ - MS Huỳnh Mai

Từ nhỏ, nghệ sĩ Huỳnh Mai đã được cha truyền nghề. Bà chuyên được giao đóng các vai đào tính cách. Vai diễn đầu tiên của bà là vai Trịnh Ấn (con của Trịnh Ân, một vai kép con) trong tuồng "Trảm Trịnh Ân".

Sau này bà tạo được ấn tượng với vai đào độc, đó là Hàn Tố Mai, rồi đào mụ trong vở "Lương Sơn Bá – Chúc Anh Đài", đào lẵng Tiết Kim Liên trong vở "Tiết Đinh San".

NSƯT Kim Xuân đến chia buồn cùng gia đình NS Bạch Lê

Đặc biệt, và từ lúc nghệ sĩ Bạch Lê trưởng thành, nổi danh trên sân khấu cải lương thập niên 70, bà đã chấp nhận lui về hậu phương, chăm lo cho con gái. Có thể nói nghệ sĩ Bạch Lê đã tiếp nối phong cách diễn xuất của mẹ nhưng chuyên về nghệ thuật cải lương. Từ nét ca diễn cho đến động tác vũ đạo, ít nhiều đều ảnh hưởng người mẹ thân yêu.

Kể về sự trưởng thành của các con, bà luôn mang ơn tổ nghiệp đã ban tặng quá nhiều vinh quang cho gia đình bà, để mỗi người đến với nghề đều cống hiến và tạc được dấu ấn thật đẹp. Các con của bà gồm: Nghệ sĩ Bạch Liên nổi tiếng với những vai đào võ; nghệ sĩ Bạch Lê được mệnh danh là ngôi sao của sân khấu cải lương tuồng cổ, năm 1973 đoạt giải Kim Khánh, trở thành cô đào cải lương Hồ Quảng sáng giá nhất Sài Gòn; nghệ sĩ Bạch Lựu có nhiều vai diễn duyên dáng trên sân khấu tuồng cổ, một thư ký đắc lực của Ban ái hữu Nghệ sĩ đã giúp NSND Phùng Há trong việc xây dựng Khu dưỡng lão nghệ sĩ, Chùa Nghệ sĩ TP HCM; nghệ sĩ Bạch Lý là tay trống cự phách của Đoàn Ca nhạc nhẹ Sài Gòn (nay là Trung tâm ca nhạc nhẹ TP HCM); nghệ sĩ Bạch Long là nghệ sĩ đa tài, vừa diễn hài, viết kịch bản, đạo diễn các vở cải lương tuồng cổ, tiếp nối con đường của nghệ sĩ Minh Tơ thành lập nhóm đồng ấu Bạch Long – chiếc nôi nuôi lớn một thế hệ vàng của cải lương tuồng cổ ngày nay, gồm: Trinh Trinh, Vũ Luân, Tú Sương, Quế Trân, Chinh Nhân, Bình Tinh, Lê Thanh Thảo, Tâm Tâm, Ái Hằng, Chấn Cường... và người con út bà cưng nhất chính là NSƯT Thành Lộc - ngôi sao sân khấu kịch nói miền Nam, đang được yêu thích hiện nay.

NSƯT Thành Lộc là người con hiếu thảo, được NS Huỳnh Mai cưng nhất nhà

Nghệ sĩ Bạch Lê có lần tâm sự: "Điều chúng tôi hãnh diện là có một người mẹ tảo tần lo cho cuộc sống của các con, lấy niềm vui của các con là nguồn hạnh phúc".

NS Bạch Long và NSUT Thành Lộc trong tang lễ của mẹ

NS Huỳnh Mai và các con cháu trong gia đình

NSƯT Quế Trân kể: "Bà bảy Huỳnh Mai là người học trò cuối cùng của ông cố nội tôi. Bà có dáng người nhỏ nhắn, xinh xắn nên được giao đóng các vai tính cách. Nét diễn của bà bảy tôi qua lời kể của ba tôi - cố NSND Thanh Tòng - là rất tươi trẻ, linh động, nhờ vậy mà được khán giả thương. Ở đời thường bà bảy tôi sống rất nghiêm khắc với bản thân, luôn làm gương cho con cháu. Nề nếp của gia đình Bầu Thắng – Minh Tơ xưa nay không bao giờ khen con cháu, sợ làm nhụt chí phấn đấu. Nhưng có lần ba tôi diễn vai Võ Tòng lúc múa côn rồi đặt ly rượu trên thanh côn, biểu diễn vài đạo tác vũ đạo kết hợp với xiếc. Sau đêm diễn, bà bảy vào hậu trường cười tấm tắc: "Hôm nay con múa đẹp lắm!". Bấy nhiêu đó cũng đủ làm cho ba tôi vui đến mất ngủ, vì có bao giờ bà khen ai. Riêng về những sơ suất trong nghề, nếu gặp thì bà bảy trách và nhắc nhở. Đức tính đáng quý đó là tấm gương sáng cho sân khấu cải lương và kịch nói hôm nay".