Xuất khẩu lao động gặp khó

Xuất khẩu lao động (XKLĐ) của Việt Nam trong những tháng đầu năm 2011 đối mặt với quá nhiều rủi ro. Tại Libya, tình hình bất ổn đã khiến hơn 10.000 lao động Việt Nam phải về nước trước hạn. Chỉ mấy ngày sau khi Bộ LĐ-TB-XH công bố cơ bản hoàn tất việc đưa lao động Việt Nam tại Libya về nước thì thảm họa động đất và sóng thần xảy ra ở Nhật Bản, nơi có 18.000 lao động Việt Nam đang tu nghiệp theo hợp đồng.  Tình hình bất ổn lan rộng ra nhiều quốc gia ở Trung Đông và châu Phi, tiếp tục đặt lĩnh vực XKLĐ vào tình trạng “báo động đỏ”.

 
Gián đoạn cung ứng

 
Ngày 28-2, tức 2 ngày sau khi bắt đầu đưa lao động Việt Nam tại Libya về nước, Cục Quản lý Lao động ngoài nước đã yêu cầu các doanh nghiệp (DN) XKLĐ  khẩn trương rà soát, tăng cường quản lý, bảo vệ lao động ở Bahrain và Oman. Tiếp đến, ngày 15-3, cục tiếp tục ra công văn khẩn chỉ đạo DN rà soát lao động, triển khai các phương án bảo vệ lao động ở một số quốc gia như Các Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất - UAE, Ả Rập Saudi, Qatar, Kuwait… Ngày 22-3, cục yêu cầu các DN tổng rà soát lao động tại Bắc Phi nói riêng và châu Phi nói chung.

 

Ở khu vực châu Phi, ngoài Libya, theo Cục Quản lý Lao động ngoài nước, khoảng vài ngàn lao động Việt Nam đang có mặt ở một số quốc gia như Angola, Mozambique, Algeria,  chủ yếu làm việc ở lĩnh vực nông nghiệp và xây dựng. Còn tại khu vực Trung Đông, hiện có trên 30.000 lao động Việt Nam, nhiều nhất là UAE với gần 15.000 lao động; kế đến là Ả Rập Saudi khoảng 10.000 người, Qatar và Bahrain, mỗi nước trên 5.000 người…

 

Ông Nguyễn Xuân Vui, Tổng Giám đốc Công ty CP Dịch vụ thương mại hàng không Airseco, cho biết tình hình bất ổn đã khiến giới chủ sử dụng ở 2 khu vực trên thận trọng trong việc tuyển dụng lao động nước ngoài. Chính vì vậy, các DN trong nước cũng hạn chế cho lao động xuất cảnh  trong thời điểm này.
 

Theo Phòng Thông tin tuyên truyền-Cục Quản lý Lao động ngoài nước, Israel đang dừng tuyển lao động nông nghiệp Việt Nam. Ngoài lý do lo ngại tình hình bất ổn, còn một lý do khác là cơ quan thẩm quyền nước này thay đổi quy định, chỉ cấp visa cho lao động Việt Nam khi nào 2 nước chính thức ký kết hiệp định về hợp tác lao động.

 

Việc tạm dừng này  khiến kế hoạch  đưa 2.000 lao động sang Israel - thị trường thu nhập cao (bình quân 1.500 USD/người/tháng) trong năm 2011 bị thay đổi.

 
Quẩn quanh với thị trường cũ

 
Trong tổng số 165 DN XKLĐ, khoảng 100 DN thường xuyên đưa lao động sang châu Phi và Trung Đông. Trong số này có khoảng 20 DN có quy mô đưa lao động ra nước ngoài làm việc hằng năm trên 1.000 người như các công ty TTLC, AIC, Vinaconex Mec, Sovilaco, Sona, Airseco, Lod…

 

Việc gián đoạn cung ứng lao động sang Trung Đông và châu Phi của các DN, nhất là DN có quy mô đưa lao động ra nước ngoài nhiều như trên tác động không nhỏ đến tiến độ đưa lao động ra nước ngoài làm việc trong những tháng tới. 

 
Trong tình hình khó khăn, các DN buộc phải quay lại với thị trường cũ. Hàng loạt DN như Suleco, Lod, Sona, Sovilaco, Châu Hưng, Airseco đang tập trung khai thác thị trường truyền thống Nhật Bản  bằng các đơn hàng cung ứng tu nghiệp sinh các ngành dệt, may, điện tử và kỹ sư cơ khí, xây dựng. Trong khi đó, các DN như TTLC, Emico, Traenco… gia tăng khai thác thị trường Đài Loan.

 

Bên cạnh đó, Cục Quản lý Lao động ngoài nước cũng đang kéo các DN trở lại thị trường Malaysia để giải quyết việc làm cho lao động nông thôn nói chung và lao động các huyện nghèo nói riêng. Tuy nhiên, đây là thị trường mà các DN ngại đầu tư vì khó tuyển lao động do lương thấp. Trong 3 năm từ 2008 đến 2010, chỉ có 22.343 lao động sang Malaysia, bằng 1/3 so với 3 năm trước đó.

 
Khi thị trường Hàn Quốc không còn được khai thác (do Trung tâm Lao động ngoài nước thuộc Bộ LĐ-TB-XH thực hiện), các thị trường mới, thu nhập cao ít đơn hàng, các DN không còn cách nào khác là trở lại với 3 thị trường quen thuộc trên. Sự chuyển hướng của XKLĐ Việt Nam đang diễn ra trên một bản đồ bị thu hẹp dần.