Vụ vỡ hồ chứa nước làm chết người: Chủ đầu tư nói “do thiên tai, không phải vì lỗi thiết kế"!

3 ngày sau sự cố vỡ hồ chứa nước khiến 1 người tử vong và nhiều nhà cửa, hoa màu bị dòng nước tàn phá, ông Trần Quang Tính (SN 1974, trú TP HCM, quê tỉnh Gia Lai), Giám đốc Công ty TNHH thương mại Trang Trại Việt Phong Phú - chủ đầu tư dự án, đã trao đổi với PV Báo Người Lao Động về sự cố vừa qua.

Ông Trần Quang Tính cho rằng dung tích hồ dưới 500.000 m³ nên không phải xin phép xây dựng, kèm các điều kiện liên quan. Ngoài ra, chủ đầu tư nhìn nhận sự cố ở trang trại này là "sự cố thiên tai" do mưa lớn kỷ lục, không do lỗi thiết kế.

* Phóng viên: Ông cho rằng sự cố vừa rồi là do nhân tai hay thiên tai? Việc các hồ chứa xây dựng không nằm trong hạng mục cần xin phép có đúng không?

- Ông Trần Quang Tính: Tôi khẳng định do thiên tai. Các ao chứa này không bắt nguồn từ sông suối, mà nằm trên đất nông nghiệp khác, mục đích chứa nước là để phục vụ sản xuất nông nghiệp nội bộ thì không cần xin giấy phép xây dựng. Tôi khẳng định điều đó. 

Còn những vị phát biểu sai thì có thể người ta bị nhầm với thể tích tổng 5 ao của tôi. Người ta quy định 1 ao thể tích nhiêu đó thì nó là an toàn, không cần xin giấy phép xây dựng.

Còn dự án này dài tới 5 km, có 5 ao thì tổng dung tích cả 5 mới ra 900.000 m³. Nhưng nếu chuyện đó tóm lại thành một ao thì không đúng. Hiện nó là 5 ao riêng rời. Ao bị sự cố trong thiết kế của tôi là 400.000 – 450.000 m³, với diện tích khoảng 15 ha. 

Khi tới mùa nắng thì trên ao này tôi trồng lúa bán ngập. Độ sâu trung bình ao khoảng 2,5 – 3 m. Tính ra, dung tích chưa tới 450.000 m³, thì nằm dưới ngưỡng phải xin phép xây dựng (500.000 m³). Vì vậy, tôi khẳng định việc thiết kế ao, tư vấn cho tôi làm là đúng. Dự án của tôi được các đoàn công tác của tỉnh thanh tra tiến độ liên tục, tôi có báo cáo hằng 6 tháng về tiến độ này.

* Dư luận lo ngại dự án làm trên đồi cao của núi Tân Lai làm mất rừng? 

- Không. Tôi khẳng định là không, không phá một cây rừng nào hết. Tôi khẳng định là thế.

* Theo ông, trách nhiệm của chủ đầu tư đến đâu khi để xảy ra vụ vỡ hồ gây hậu quả chết người?

- Tôi đang làm việc với cơ quan chức năng và cơ quan chức năng sẽ có đánh giá. Dĩ nhiên đối với tôi là phải có lập luận, có kiến thức thì tôi mới làm dự án này. Tôi là người trong cuộc. Nhiều khi lãnh đạo địa phương mới lên thì có thể chưa nắm hết. Việc đó chờ cơ quan chức năng kết luận. Còn tôi không hề trốn tránh trách nhiệm trong sự cố này. Tôi khẳng định năm nay mưa đột biến nên mới có chuyện đó.

Còn sự cố đợt trước (vụ nước từ hồ chứa của dự án Trang Trại Việt Phong Phú gây lũ về hạ du vào tháng 10-2025 - PV), chúng tôi không có lỗi gì. Nó cũng là thiên tai. Tuy nhiên, ao 2.000 m³ của tôi trước khi xì ra lúc 16 giờ thì nước từ sườn núi đã đẩy xuống. Tôi đã bỏ ra hơn 700 triệu đồng để hỗ trợ, gọi là hỗ trợ dân chứ không phải bồi thường, vì đây là thiên tai.

Về sự cố tối 1-11, tôi đã thiết kế ao phù hợp với lượng mưa đột biến. Hai miệng thoát nước của ao chứa bình thường đã quá dư để thoát nước, nhưng hôm xảy ra sự cố lại không đủ. 

Ngày 1-11, khi mưa diễn ra nhiều tiếng đồng hồ, tôi và các công nhân công ty đã đắp thêm đất, gia cố bờ tường hồ nhưng mưa lớn quá. Mưa hôm ấy từ 12 giờ ròng rã đến 20 giờ không dừng. Khoảng hơn 17 giờ, tôi cho người báo cáo về xã để gọi cho dân di dời. Đến hơn 20 giờ thì hồ nước bị vỡ. Mưa 8 tiếng liên tục, tôi không xả tràn kịp.

Vụ vỡ hồ, dù gì nữa thì cũng có trách nhiệm của mình cộng hưởng với nước mưa lớn. Đây là thiên tai bất khả kháng đối với công ty, nhưng mà mình vẫn thấy trách nhiệm chứ... Tôi chưa nói chuyện đền bù hay gì hết. Cái đó là chuyện cơ quan nhà nước sẽ tính đến.

Về việc chết người, tôi cũng có con, nên nghe tin cháu bé mất cũng đau lòng lắm. Tôi đã cử nhân viên và vợ con tôi đến viếng nhưng người ta không cho. Thành ra tôi rất là đau xót.

* Dự án này được ông triển khai khi nào, các hồ chứa nước được tự đắp từ bao giờ?

- Tôi làm dự án VAC theo mô hình công nghệ cao, được nuôi cá, nuôi gà rồi trồng rau củ quả và những cây lương thực để phục vụ chuỗi nông nghiệp tuần hoàn. Tổng diện tích dự án là 346 ha, có giấy phép hẳn hoi, đầy đủ, cả sổ đỏ.

Tôi được chính thức cấp sổ đỏ giữa năm 2019, được duyệt chủ trương đầu tư năm 2017. Sau đó, tôi phóng tuyến đường dài 6 km lên núi và triển khai các công trình xem phía trên đó có nước hay không. 

Thật sự là trước khi làm dự án, tôi sợ trên này không có nước. 3 mùa mưa liên tục, tôi phải xách gói lên núi để theo dõi có nước hay không. Năm 2014 không mưa giọt nào. Năm 2015 thì mưa khoảng 3 trận, tôi thấy lượng nước cũng đủ làm một mô hình.

Trên đất của tôi có mấy khe núi. Tôi chặn khe núi bằng những con đường đất và nâng nó lên để thành hồ chứa nước. Sau đó, tôi thiết kế các tràn xả. Riêng cái hồ bị vỡ vừa rồi có chiều dài 300 m, chân 40 m, có 2 họng xả tràn. Với thiết kế này, tôi tính toán nó sẽ dư gấp 3-4 lần lượng mưa bình quân. Núi làm dự án có độ cao khoảng 460 m so với mặt nước biển.

Năm 2020, tôi đã làm cái hồ dung tích hơn 400.000 m³, là hồ bị sự cố vừa qua. 5 năm nay, hồ hoạt động bình thường. 3 năm đầu thì còn không đủ nước, vì vùng này là vùng khô hạn. Sau đó có nước thì lần lượt làm các hồ tiếp theo. 

Cụ thể, 3 hồ còn lại thì một cái mới làm năm rồi, 2 cái làm trước. Cái thứ 5 là một cái ao trũng trên đó do thiên nhiên tạo sẵn, tôi chưa làm thành hồ, vì chưa có nhu cầu mở rộng. 

Tôi tính toán hết phương án sẽ đắp 5 hồ nước như vậy. Nhưng mà năm nay thiên tai đột biến quá. Các bạn cứ tìm hiểu có phải thiên tai hay không. Tôi rất mong mọi người sẽ công tâm về vấn đề này. Chớ sự cố xảy ra tôi đau lắm chứ...