Hàng nơi khác chê, cảng Sài Gòn lãnh đủ

Như Báo NLĐ số ra ngày 12-5 đã thông tin, cảng Sài Gòn (CSG) hiện đang lâm vào cảnh quá tải. Chiều cùng ngày, trở lại CSG, chúng tôi thấy hàng chục tàu lớn, nhỏ vẫn neo đậu chờ vào lấy hàng. Dọc theo cầu cảng, hàng ngàn công nhân (CN) đang tất bật bốc dỡ hàng hóa lên tàu.

Ông Nguyễn Mạnh Hà, Trưởng Phòng Hành chính - Tổng hợp CSG, lý giải: “CN đã làm hết năng suất nhưng thật khó có thể giải quyết tình trạng ùn ứ hàng tại cảng. Tình trạng quá tải ở CSG là do sản lượng hàng hóa tăng đột biến, bởi các doanh nghiệp mạnh tay vay vốn với lãi suất ưu đãi mà Nhà nước áp dụng để kích cầu sau một thời gian “ngủ đông” vì lãi suất ngân hàng cao, rồi ồ ạt nhập hàng”.

Ngoài nguyên nhân trên, theo lãnh đạo CSG, bước vào đầu quý II/2009 là đến các vụ mùa, do đó sản lượng cám, phân bón, khoai mì lát... đổ về cảng tăng cao. Việc bốc dỡ các mặt hàng này cần nhiều nhân công và mất nhiều thời gian, bởi cảng chưa có thiết bị chuyên dụng.

Đặc biệt, thời gian gần đây, mặt hàng này (còn gọi là hàng xá) đổ về dồn dập khiến cảng trở tay không kịp. “Các cảng khác đều chê loại hàng xá nên CSG phải lãnh đủ”- ông Hà nói.

Ngoài ra, hàng tồn đọng ở CSG còn do các nguyên nhân khách quan, như vào đầu mùa mưa, nhiều tuyến đường chính dẫn vào cảng thường xuyên ùn tắc khiến tốc độ lưu thông của xe hàng chậm.

Chưa kể kế hoạch di dời CSG ra cảng Hiệp Phước (Nhà Bè) và cảng Cái Mép (Bà Rịa -Vũng Tàu) đang được khẩn trương tiến hành. Do đó, CSG không thể đầu tư thiết bị bốc dỡ, máy móc, bởi nếu đầu tư rồi mà di dời thì lãng phí hoặc không phù hợp với cảng mới.

Nhiều ý kiến cho rằng việc chậm bốc hàng dẫn đến ùn tắc tại CSG là do thái độ làm việc tắc trách của lượng CN bốc xếp ở ngoài do cảng thuê mướn, bởi khoảng 1.000 người này có thu nhập thấp hơn nhiều so với CN được CSG ký hợp đồng trực tiếp.

Lãnh đạo CSG thừa nhận có sự chênh lệch về thu nhập giữa hai lực lượng bốc xếp nói trên, song không đưa ra con số cụ thể. CSG chỉ ký hợp đồng dịch vụ với đơn vị bốc xếp, còn việc phân chia tiền lương, thưởng cho CN các đơn vị này thì không thuộc thẩm quyền của cảng.

Xung quanh những nghi vấn tiêu cực của nhân viên CSG trong việc điều động, tiếp nhận tàu nhằm vòi vĩnh khách hàng nếu muốn hàng được bốc sớm, ông Hà khẳng định lãnh đạo cảng đang cho kiểm tra thông tin này, kể cả khâu xếp dỡ, giao nhận và sẽ xử lý nghiêm nếu có sai phạm.

Một cán bộ lãnh đạo từng công tác lâu năm tại CSG phân tích: Hiện CSG đang đứng trước ngã ba đường, khi việc di dời cảng hiện chưa đi đến đâu, nếu đầu tư phương tiện bốc dỡ thì chắc chắn rất tốn kém.

Một tồn tại khác lâu nay khiến CSG luôn ở thế bị động là nhiều chủ hàng đã không thông báo lịch trình tàu đến cảng và phương án nhận hàng để cảng cùng phối hợp trong việc bốc xếp ngay từ khi tàu cập bến. Do đó, khi bị các cảng gần đó “chê”, họ lại quay về CSG khiến tình hình thêm lộn xộn.

Theo ông Nguyễn Mạnh Hà, tồn tại lớn nhất là hiện tượng nhiều chủ hàng chiếm dụng vốn của CSG - hơn 100 tỉ đồng. Tồn tại  này đã khiến CSG gặp nhiều khó khăn trong việc đầu tư trang thiết bị, nhất là trả lương cho người lao động. Nhiều chủ hàng còn có hiện tượng tiêu cực khi ăn chặn tiền bốc xếp, dẫn đến thu nhập CN bốc xếp bên ngoài thấp hơn 10% so với CN chính thức.