Hành hạ cây xanh

Tranh thủ vỉa hè đường Nơ Trang Long (quận Bình Thạnh – TPHCM) đang trống trải, người phụ nữ liền dựng lều bạt, bày bàn ghế bán hủ tiếu ban đêm. Cổ thụ ngay góc đường hóa ra lại có tác dụng lớn đối với chị: Đầu tiên chị thắt dây vào cây để kéo tấm bạt che quán. Sau đó, chị đóng một cây đinh to lên thân cây để treo bảng hiệu. Tiếp theo, chị đóng ổ điện lên cây để găm phích cắm, thắp sáng. Ai ghé đến nơi này vào những đêm mưa không khỏi rùng mình: nước mưa tuôn từ đọt cây xuống ngấm qua ổ cắm rất dễ lan truyền điện toàn thân cây.

Một  cổ thụ bị “găm điện” trên đường Nơ Trang Long, quận Bình Thạnh – TPHCM

Không chết cũng bị thương

Sự việc trên như một bằng chứng cho thấy cây xanh đô thị đang hứng chịu những đòn hành hạ từ con người. Để bảo vệ cây xanh, UBND TPHCM đã có quy định ai đóng đinh lên thân cây để treo bảng quảng cáo sẽ bị phạt từ 100.000 -500.0000 đồng.

Tuy nhiên, thực tế thì sao? Cây xanh như một tội đồ, người ta đua nhau sát thương nó bằng đủ kiểu. Trên đường Đinh Tiên Hoàng (quận Bình Thạnh) và đường Phan Văn Trị (quận Gò Vấp) có rất nhiều cây xanh bị đóng đinh.

“Chúng tôi vừa bắt quả tang một người đàn ông đóng đinh lên cây tràm bông vàng trên đường Điện Biên Phủ. Khi thanh tra viên tiến hành xử phạt thì người đàn ông này cãi: “Làm gì có luật cấm đóng đinh lên cây?”. Thanh tra viên buộc phải giở luật ra, khi đó người đàn ông này mới tin”. Ông Hoàng Thanh Mỹ, thanh tra xây dựng phường 15, quận Bình Thạnh, kể.

Một nhân viên Công ty Công viên Cây xanh TPHCM, nói: “Vì muốn mặt tiền rộng, nhiều người xem cây xanh trước nhà như kẻ thù. Họ lén lút tìm đủ kiểu để hạ gục cây: tưới nước sôi, để lò than tổ ong gần gốc cây hoặc đào lỗ dưới gốc cây và đổ hóa chất cho cây chết dần...”.

Điều này cũng giải thích vì sao hiện nay ở nhiều con đường của TP khi nhà cửa âm thầm nhô ra mặt đường thì nhiều cây xanh cũng theo đó lặng lẽ “bốc hơi” hoặc bị đầu độc cho đến... chết đứng, chết khô.

Khi đơn vị chức năng đến trồng cây con thay thế thì chẳng bao lâu cũng lá rụng hoa rơi. Có thể kể đến đường Nguyễn Thái Sơn (quận Gò Vấp), có đoạn cây xanh phải trồng mới toàn bộ. Trong đó một cây xanh sát quán bánh bao gần số nhà 420 Nguyễn Thái Sơn không biết vì sao bị “trảm”?

Khẩn cấp bảo tồn

Không chỉ những cây xanh bình thường bị con người sát thương, triệt hạ, ngay cả những cây quý cũng không ngoại lệ. Nhiều nhà khoa học nuối tiếc vì nhiều cây quý hiện nay không còn như cây xoay lông (đường kính 2 m) trên đường Huỳnh Văn Bánh, quận Phú Nhuận; cây giáng hương (đường kính 1,3 m) ở Trường Tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm, quận 1; cây me chua (đường kính 1,5 m) đường Tôn Đức Thắng, quận 1...

Ông Trần Thiện Hà, Giám đốc Công ty Công viên Cây xanh TP, cho biết tình trạng cố ý làm chết cây xanh đường phố để mở rộng mặt tiền đường ở TP là rất nhiều. Trong đó, việc đổ hóa chất vào gốc cây là cực kỳ nguy hiểm vì muốn trồng lại cây mới trên đất có cây đã chết phải làm sạch đất hoàn toàn.

Để hạn chế những cái chết tức tưởi của cây xanh đô thị, đặc biệt là những cổ thụ quý, theo đặt hàng của Sở GTVT TPHCM, các nhà khoa học của Trường Đại học Nông Lâm TP sắp hoàn thành dự án “Lập danh mục cổ thụ, cây cần bảo tồn trên địa bàn TPHCM”.

Theo một cán bộ Sở GTVT, khi đã biết được TP có bao nhiêu cổ thụ, cây cần bảo tồn thì tiếp đó sở sẽ đưa ra phương án bảo tồn cây. Riêng những cây không nằm trong danh mục trên nếu có nguy cơ ngã đổ thì sẽ thay thế bằng cây mới.

Những tiêu chí để phân định cây cần bảo tồn đã được nhiều nhà khoa học đề xuất là căn cứ vào loài cây, kích thước, chất lượng và vị trí. Tuy nhiên, tiêu chí hàng đầu khi xét cây cần bảo tồn phải là cây quý hiếm (như cây nằm trong sách đỏ VN), cây đặc trưng của TPHCM và các vùng lân cận, cây mang giá trị văn hóa lịch sử...

Một cây xanh chưa kịp lớn đã bị chặt ngang trên đường Nguyễn Thái Sơn, quận Gò Vấp

Theo ông Hà, hiện TP có khoảng 72.000 cây xanh đường phố, khi danh mục cổ thụ, cây cần bảo tồn được đưa ra và có chỉ đạo từ Sở GTVT, công ty sẽ đưa vào chế độ chăm sóc đặc biệt. “Thực tế hiện nay trên địa bàn TP có không ít cổ thụ đã xuống sức, rụng lá” - ông Hà băn khoăn.