Xe điện 4 bánh chở khách: Xin được tiếp tục tạo điều kiện!

Cả nước có 35 địa phương được thí điểm cho xe điện 4 bánh hoạt động chở khách trong phạm vi hạn chế.

Nhiều doanh nghiệp tham gia thí điểm

Tại TP HCM, xe điện 4 bánh được thí điểm từ tháng 4-2024 do Công ty TNHH Saigon Public (Saigon PT) vận hành. Xe điện hoạt động trong phạm vi nội thành, kết nối quận 1 với quận 4, quận 5 với quận 6. Xe đi qua các điểm tham quan, du lịch, di tích, khu vui chơi, thương mại như Bến Nhà Rồng, cầu Khánh Hội, Nhà hát Thành phố, chợ Bến Thành… Khách đi xe điện 4 bánh chủ yếu là khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan TP HCM, thường đi theo nhóm và mua vé chuyến. Xe chạy tốc độ thấp, đến mỗi điểm tham quan, mua sắm, tài xế sẽ thuyết minh cho hành khách.

Tại tỉnh Khánh Hòa có 4 đơn vị ở TP Nha Trang tham gia thí điểm xe điện 4 bánh, gồm: Công ty TNHH MTV Dịch vụ Sao Mai, Công ty CP Du lịch Khoáng nóng Nha Trang Seafood F17, Công ty CP Du lịch Hải Đảo và Công ty CP Á Châu với tổng số 33 phương tiện. Các phương tiện được chở khách ở những tuyến cố định như: Trần Phú, Phạm Văn Đồng, Nguyễn Khuyến, Đặng Tất, Xóm Cồn, Trần Hưng Đạo, Pasteur, Hùng Vương, Trần Quang Khải… và một số điểm tham quan nội thành.

Tại tỉnh Phú Yên có 2 đơn vị kinh doanh xe điện 4 bánh là Chi nhánh Công ty CP Suntaxi Phú Yên (Công ty Suntaxi Phú Yên), Công ty CP Thương mại và Du lịch Hà Phú (Công ty Hà Phú).

Tại TP Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng có 2 đơn vị hoạt động thí điểm vận chuyển khách du lịch bằng xe điện 4 bánh với khoảng 75 xe, gồm Công ty TNHH Dalat City Tour (Công ty City Tour, 50 xe, từ năm 2018), Công ty TNHH Đầu tư Phát triển dịch vụ du lịch Tĩnh An (Công ty Tĩnh An, 25 xe, từ tháng 2-2024).

Xe điện 4 bánh với kích thước nhỏ gọn, dễ dàng di chuyển trong các tuyến phố nhỏ hẹp, đặc biệt phù hợp với mô hình du lịch tại các khu vực trung tâm, phố cổ. Loại hình phương tiện này mang lại nhiều lợi ích thiết thực như thân thiện với môi trường; nâng cao trải nghiệm du lịch; tạo thêm việc làm, thu nhập cho người dân; góp phần vào mục tiêu phát triển du lịch bền vững.

Kiến nghị tiếp tục thí điểm, điều chỉnh quy định

Theo Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP HCM, xe điện 4 bánh bắt đầu triển khai thí điểm từ tháng 4-2024 đến nay với 70 xe. Xe điện 4 bánh đã thực hiện được 55.600 chuyến với sản lượng 226.000 lượt khách. Chưa kể, từ ngày 22-12-2024 đến 8-1-2025, xe điện 4 bánh phục vụ 3 nhà ga metro số 1 với hơn 7.600 lượt khách. Qua thời gian vận hành, loại hình này nhận được sự ủng hộ của người dân và du khách, chưa xảy ra trường hợp va chạm, gây mất an toàn liên quan đến phương tiện.

Từ ngày 1-1-2025, xe điện 4 bánh sẽ hoạt động theo quy định của Luật Đường bộ, Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động vận tải đối với loại hình này. Đơn cử như xe điện 4 bánh phải tuân thủ quy định về vận tốc không quá 30 km/giờ, xe chỉ được phép chở tối đa 15 người...

Theo Sở GTVT TP HCM, trong quá trình triển khai các quy định nêu trên phát sinh một số vướng mắc. Ví dụ việc xác định các tuyến đường để đặt biển báo tốc độ khai thác tối đa 30 km/giờ (đối với xe chở người) hoặc tối đa 50 km/giờ (đối với xe chở hàng) áp dụng cho tất cả phương tiện tham gia giao thông.

Theo điểm d và đ, khoản 1 điều 34 Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ, xe 4 bánh có gắn động cơ được xác định thuộc nhóm xe cơ giới. Trong điều kiện TP HCM, các tuyến đường ngoài khu dân cư nội bộ gần như phục vụ cho tất cả các loại xe cơ giới. Việc tổ chức hoạt động cho xe điện 4 bánh sẽ yêu cầu lắp đặt biển báo tốc độ khai thác tối đa là 30 km/giờ (đối với xe chở người) hoặc tối đa 50 km/giờ (đối với xe chở hàng) mà như vậy sẽ ảnh hưởng đến các phương tiện có năng lực vận chuyển cao hơn như ô tô con, ô tô khách, ô tô tải vì phải tuân thủ biển báo.

Từ năm 2014, Bộ GTVT đã chỉ đạo về việc địa phương bỏ các biển giới hạn tốc độ dưới 40 km/giờ (20 km/giờ, 25 km/giờ, 30 km/giờ). Hiện nay, TP HCM không còn biển báo giới hạn tốc độ dưới 40 km/giờ, trừ một số vị trí đặc thù, đặc biệt nguy hiểm như trên nhánh A cầu vượt Cát Lái, đường hầm sông Sài Gòn, một số ít khu vực công trình đang thi công.

Chưa kể, theo Sở GTVT TP HCM, thành phố đang xây dựng đề án kiểm soát khí thải phương tiện - giai đoạn 1, trong đó ưu tiên phát triển xe buýt điện, xe sử dụng năng lượng xanh. Do đó, việc hỗ trợ hoạt động xe điện 4 bánh chở người hoạt động trong phạm vi hạn chế sẽ phù hợp với kế hoạch của thành phố và chủ trương, chính sách của Trung ương về chuyển đổi năng lượng xanh và kiểm soát khí thải.

Quy định này đã gây nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp, ông Nguyễn Văn Hà, Giám đốc Công ty Tĩnh An, cho biết doanh nghiệp đã đầu tư số tiền lớn để nhập xe, đào tạo tài xế. Nếu phải dừng hoạt động, doanh nghiệp sẽ gánh chịu tổn thất kinh tế nặng nề. Theo đó, Sở GTVT TP HCM cũng kiến nghị Chính phủ cho phép TP HCM tiếp tục thí điểm loại hình xe điện này.

Ông Nguyễn Văn Đẳng, Giám đốc Chi nhánh Công ty Suntaxi Phú Yên, bức xúc: "Vậy là xem như 25 xe điện của chúng tôi không thể hoạt động". Ông cho rằng quy định này bất hợp lý vì xe điện đã được nhà sản xuất giới hạn tốc độ tối đa 30 km/giờ. Tương tự, ông Phan Phú Thịnh, Phó Giám đốc điều hành Công ty Hà Phú, cho biết công ty đã đầu tư hơn 17 tỉ đồng cho 25 xe điện và có nguy cơ phá sản nếu quy định này được áp dụng.

Trước những khó khăn trên, nhiều doanh nghiệp, địa phương đã có những kiến nghị gửi đến cơ quan chức năng, đề xuất điều chỉnh quy định cho phù hợp với thực tế. Cụ thể, họ đề nghị nới lỏng giới hạn tốc độ lên 50 km/giờ hoặc cho phép địa phương quyết định tuyến đường hoạt động của xe điện.