An nhiên giữa thế giới đầy biến động

BẤT AN VÀ BẤT ỔN 

Thế giới vừa kết thúc năm 2023, mang theo nhiều di sản của năm trước mà mọi dấu hiệu hiện tại đều cho thấy chưa thể khắc phục được trong năm 2024. Trong năm mới này, thế giới chưa thể bớt bất an và bất ổn bởi những nguyên nhân chính gây ra bất an và bất ổn về chính trị an ninh trong thời gian qua vẫn còn tiếp tục phát tác; và bởi việc giải quyết những vấn đề chung nhức nhối lâu nay vẫn rất trắc trở và trì trệ, một số vẫn bất khả thi hoặc bế tắc.

Thế giới năm 2024 sẽ biến động và khó lường hơn bởi trước hết tất cả những cuộc chiến tranh và xung đột bạo lực đã diễn ra trong năm 2023 sẽ vẫn tiếp tục và gần như không có triển vọng đi tới hồi kết. Bốn biểu hiện cụ thể của diễn biến tình hình này là cuộc xung đột ở Ukraine giữa Nga và Ukraine, là lần xung đột mới (thứ 6) giữa Hamas và Israel ở khu vực Trung Đông, là thay đổi quyền lực nhà nước thông qua đảo chính quân sự ở một số quốc gia châu Phi và là bất an chính trị - xã hội dẫn đến đấu tranh quyền lực ở nhiều quốc gia trên thế giới. Thế giới chưa yên bình thì chưa thể phát triển thịnh vượng.

Năm 2024 sẽ có nhiều cuộc bầu cử tổng thống và nghị viện ở nhiều nơi trên thế giới với phạm vi tác động vượt ra ngoài lãnh thổ của những nơi đó. Đáng chú ý nhất là cuộc bầu cử tổng thống ở Nga và ở Mỹ, bầu cử Nghị viện châu Âu và bầu cử Quốc hội Anh, bầu cử tổng thống ở Indonesia và bầu cử Quốc hội ở Ấn Độ, Iran, Nam Phi. Ở khu vực châu Á còn có cuộc bầu cử người đứng đầu lãnh thổ Đài Loan. Ở châu Âu còn có bầu cử tổng thống và quốc hội ở nhiều quốc gia nữa. Có thống kê cho rằng trong năm 2024 sẽ có bầu cử tổng thống và quốc hội ở hơn 50 nơi trên thế giới, động chạm tới lá phiếu bầu và tương lai của hơn 2 tỉ người. Trong số ấy, chỉ có cuộc bầu cử tổng thống ở Nga là sẽ không đưa lại biến động chính trị - xã hội mạnh mẽ, nhưng nếu tổng thống đương nhiệm Vladimir Putin tái đắc cử thì đó là dấu hiệu cho thấy Nga sẽ chưa nhượng bộ và dừng lại trong cuộc xung đột với Ukraine cũng như trong cuộc đối đầu với khối các nước Phương Tây. Ở tất cả các nơi khác, sự gia tăng mức độ mất ổn định chính trị và căng thẳng trong nội bộ xã hội tác động tiêu cực tới diễn biến tình hình thế giới và khu vực nói chung theo hướng làm cho thế giới thêm bất an và bất ổn. Xem ra, sự lựa chọn của cử tri ở tất cả các cuộc bầu cử đều khó khăn chứ không dễ dàng gì.

Ở nước Mỹ, cùng với sự khởi đầu của quá trình bầu cử sơ bộ, đất nước này sẽ đắm chìm và gần như bị chi phối hoàn toàn bởi cuộc vận động tranh cử tổng thống. Mọi dấu hiệu đều cho thấy ngày thứ ba đầu tiên của tháng 11 sắp tới sẽ lặp lại trận so găng giữa Tổng thống đương nhiệm Joe Biden thuộc Đảng Dân chủ và cựu Tổng thống Donald Trump thuộc Đảng Cộng hòa. Cuộc vận động tranh cử này sẽ làm nước Mỹ hướng nội nhiều hơn hướng ngoại. Mọi kịch bản kết cục cuối cùng đều có thể xảy ra. Vì cuộc bầu cử này mà nước Mỹ bớt chi phối thế giới và sẽ trở lại chi phối thế giới mạnh mẽ sau khi tổng thống mới lên cầm quyền, bất kể sẽ tiếp tục là ông Biden hay ông Trump. Cả điều này cũng khiến thế giới thêm bất an và bất ổn.

KỲ VỌNG NHỮNG ĐIỂM SÁNG

Thế giới năm 2024 cũng có những điểm sáng và đáng lạc quan. Đại dịch đã qua và các ngành kinh tế dần khôi phục. Công cuộc chống biến đổi khí hậu trái đất tiếp tục đạt được thành quả đáng khích lệ. Kinh tế và thương mại thế giới đã có bước chuyển giai đoạn tăng trưởng, cho dù vẫn còn chậm chạp và thiếu ổn định bền vững. Khoa học và công nghệ tiếp tục phát triển mạnh mẽ và củng cố thời đại của công nghệ 4.0 cũng như trí tuệ nhân tạo được ứng dụng sâu rộng, phát huy tác dụng ngày càng thêm thiết thực. Chủ nghĩa đa phương và vai trò của các tổ chức, thể chế, liên kết, khuôn khổ diễn đàn đa phương quốc tế vẫn được củng cố bất chấp khó khăn và trắc trở mới, bất chấp phải ứng phó nhiều trở lực mới.

Thế giới năm 2024 vẫn chịu tác động mạnh từ chính sách của các đối tác lớn, từ sự hợp tác hay đối địch giữa các đối tác lớn với nhau, nhưng sẽ tiếp tục chiều hướng diễn biến tình hình là sức mạnh và vai trò, ảnh hưởng và sức ép từ phía các đối tác lớn tiếp tục suy giảm chứ không thể tăng lên trong khi chính sách và hành động của tất cả các quốc gia và vùng lãnh thổ khác trở nên quan trọng hơn trước và đáng kể hơn trước.

TĨNH TẠI GIỮA SÓNG GIÓ

Thế giới như thế đã và đang tiếp tục ảnh hưởng mạnh mẽ và sâu rộng tới Việt Nam, gây ra nhiều khó khăn và phức tạp cho Việt Nam. Đặt Việt Nam vào bối cảnh tình hình chung như thế mới thấy hết những thành quả đạt được trong thời gian vừa qua về đối nội và đối ngoại, về phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế có ý nghĩa quan trọng và giá trị to lớn như thế nào đối với nước ta. Chúng cho thấy Việt Nam có đủ tiềm lực nội sinh và sức mạnh tổng hợp trên mọi phương diện để không chỉ vượt qua bao sóng gió và thách thức của thời cuộc mà còn có thể vững vàng phát triển giữa vô vàn biến động của thế giới. Thế giới càng biến động khó lường, bất lợi thì tâm thế càng phải thích hợp, quyết tâm càng phải kiên trì, bản lĩnh càng phải vững vàng, tầm nhìn càng phải vừa thực tiễn cho hiện tại vừa vươn xa vào tương lai. Thế giới càng biến động khó lường, bất lợi thì đất nước càng cần phải tìm thế tĩnh giữa biến động để có thể linh hoạt ứng phó và chủ động nhận biết, gây dựng và tận dụng cơ hội cũng như tiền đề thuận lợi mới cho đất nước tiếp tục được yên bình, để đất nước tiếp tục phát triển thịnh vượng, để Việt Nam phòng tránh được tình trạng bị vạ lây bởi tác động bất lợi đến từ biến động của chính trị thế giới và quan hệ quốc tế. Thế giới càng biến động khó lường, bất lợi thì đất nước càng phải duy trì ổn định chính trị và đồng thuận xã hội cũng như càng phải hài hòa vào thế giới bên ngoài.

Vấn đề luôn đặt ra là cần phải định vị đất nước ra sao trong thế giới hiện đại và gây dựng nên mạng lưới các mối quan hệ đối ngoại với tất cả các đối tác bên ngoài sao cho luôn có lợi nhất cho đất nước, sao cho thế giới bên ngoài dẫu có biến động theo chiều hướng nào và với mức độ nào, các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới dẫu có biến động đối nội đến đâu và điều chỉnh chính sách đối ngoại ra sao thì vẫn luôn có nhu cầu và lợi ích duy trì và thúc đẩy các mối quan hệ hợp tác với Việt Nam.