Báo động ô nhiễm tại phá Tam Giang - Cầu Hai

"Sau mỗi trận lũ, rác thải lại đổ về đây, chủ yếu là bao ni-lông khiến cả khu vực bị ô nhiễm, việc nuôi trồng thủy sản bị ảnh hưởng nặng. Chúng tôi phải vớt rác nổi trên mặt nước đưa đi tiêu hủy, còn số rác lơ lửng dưới nước thì chịu" - ông Trương Viết Phương, một người dân sống khu vực đầm phá Tam Giang - Cầu Hai, bức xúc cho biết.

Rác thải "tấn công" nhiều nơi

Đầm phá Tam Giang - Cầu Hai có diện tích hơn 210 km2 trải dài 68 km dọc theo bờ biển gồm 33 xã, phường, thị trấn và là nơi có nguồn lợi thủy sản lớn, tạo kế sinh nhai cho nhiều người dân. Tuy nhiên, ước tính mỗi ngày môi trường vùng ven biển và đầm phá Tam Giang - Cầu Hai tiếp nhận trung bình khoảng 394.818 túi ni-lông, 112.805 chai nhựa, trong đó tỉ lệ tái sử dụng lại khá thấp nên gây nguy cơ ô nhiễm rác thải nhựa.

Cửa Thuận An nằm giữa địa phận xã Hải Dương và phường Thuận An, TP Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế là nơi giao hòa giữa sông Hương với phá Tam Giang - Cầu Hai với biển, được xem là chỗ có lượng lớn rác thải từ sông Hương đổ về.

Đặc biệt, chợ Thuận An nằm sát bờ phá Tam Giang dù có dịch vụ thu gom rác thải mỗi ngày nhưng đoạn sát bờ phá vẫn còn khá nhiều túi ni-lông, rác thải. Cảng cá Thuận An cũng được xem là nơi tập trung rác thải gây ô nhiễm môi trường. Theo ông Trần Quang Nhất, Giám đốc cảng cá Thừa Thiên - Huế ở phường Thuận An, hằng ngày cảng cá đều hợp đồng với Công ty TNHH Hằng Trung thu gom rác thải, bố trí nhân viên vệ sinh nhưng vào mùa này, rác thải vẫn bị thủy triều đẩy tấp vào bờ.

Đầm Chuồn thuộc hệ đầm phá Tam Giang - Cầu Hai nằm ở xã Phú An, huyện Phú Vang thu hút đông du khách đến ngắm cảnh, thưởng thức hải sản tại các nhà hàng nổi, kéo theo lượng rác thải lớn. Ông Phan Minh Việt, Chủ tịch UBND xã Phú An, cho biết ngoài thu gom rác vận chuyển đi, xã đã nhiều lần huy động đoàn viên thanh niên, người dân dọn dẹp nhưng không thể xử lý triệt để do một số người dân có ý thức kém, vứt rác bừa bãi và rác từ nhiều nơi theo dòng nước đẩy về.

Rác thải tại phá Tam Giang, đoạn gần cửa biển Thuận An

Giảm thải từ thượng nguồn

Kết quả nghiên cứu tình hình thất thoát rác thải nhựa từ TP Huế và tác động đến môi trường đầm phá Tam Giang - Cầu Hai của Trung tâm Nghiên cứu chuyển giao Công nghệ môi trường miền Trung (CRET.HUE), thuộc Trường Đại học Khoa học - Đại học Huế mới đây cho thấy rác thải nhựa phát sinh từ các hoạt động như: sinh hoạt, nuôi trồng thủy sản, nông nghiệp. Hai nguồn đóng góp nhiều nhất vào dòng phát sinh rác thải nhựa khu vực nghiên cứu là hộ gia đình (chiếm 70,4%) và chợ (chiếm 16,9%). Khối lượng nhựa thất thoát ra môi trường của khu vực đầm phá Tam Giang - Cầu Hai là 479 tấn/năm, chiếm 12% tổng lượng nhựa phát sinh.

Nguyên nhân dẫn đến sự thất thoát rác thải nhựa ra môi trường tại khu vực này một phần do tỉ lệ thu gom ở một số khu vực chưa cao, đa số các địa phương không có hệ thống thoát nước mưa nên thất thoát trực tiếp ra môi trường. Dưới tác động của dòng chảy tràn nước mưa sẽ đưa rác thải nhựa xâm nhập trực tiếp hệ thống thủy vực.

Theo ông Nguyễn Trung, Giám đốc Công ty TNHH Hằng Trung, đơn vị thu gom rác thải sinh hoạt tại 20 xã, phường, thị trấn nằm quanh phá Tam Giang thuộc TP Huế và huyện Phú Vang với lượng rác trung bình mỗi tháng khoảng 2.000 tấn, trong đó 60% lượng rác hữu cơ, 20% rác thải nhựa.

"Ở khu vực phá Tam Giang, đoạn qua chợ Thuận An, cảng cá và đập Hòa Duân nối phường Thuận An với xã Phú Thuận (huyện Phú Vang) là các địa điểm tập trung rác thải nhiều nhất. Rác ở đây một phần do người dân xả xuống nhưng phần lớn từ khu vực sông Hương theo dòng nước đẩy về" - ông Trung phân tích.

Ông Trung cũng cho biết dự định sẽ đề xuất phương án thu gom rác thải trên phá Tam Giang đoạn qua khu vực này bằng phà túc trực ở phường Thuận An; đồng thời sẽ đầu tư dây chuyền xử lý rác thải nhựa để làm các sản phẩm tái chế.