Hãy xem học sinh là con mình

Tôi thấy mình dù có yêu thương HS đến mấy, muốn phạt các em để răn đe hành vi sai trái nhằm giúp các em hoàn thiện nhân cách thì việc đánh phạt HS bằng roi cũng đã vô tình xúc phạm thân thể các em, làm các em tổn thương về tâm lý, làm các em sợ sai hơn là cố gắng làm tốt.

Gần 1 năm trước, thầy hiệu trưởng gọi tôi lên phòng ban giám hiệu. Sau khi mời tôi ngồi, thầy yêu cầu trình bày lại sự việc hôm đó xem có đúng như phụ huynh (PH) phản ánh không. Sau đó, thầy hỏi tôi: "Em có con chưa?". Tôi trả lời là chưa, thầy nói: "Em chưa có con chắc em chưa hiểu được cảm giác xót xa của cha mẹ khi con mình bị đòn roi, dù sai, dù đúng. Kể cả trường hợp PH cho phép thầy cô dạy con họ bằng phạt roi vào mông thì trước khi giơ roi lên đánh phạt, em hãy nghĩ đó là con mình, em sẽ cẩn thận hơn, sẽ không vì sự sai phạm của HS mà nhất thiết phạt roi và dù phạt roi, em sẽ không làm HS có cảm giác bị xúc phạm. Khi xem HS là con mình, giơ roi trách phạt, em sẽ có cách làm cho HS thấy đó là tình thương của cô giáo để hoàn thiện bản thân, chứ không phải bị phạt vì sai phạm đã gây ra".

Chuyện giáo viên (GV) hay giám thị được sự đồng ý của PH để đánh phạt HS hay GV dùng thước để sửa dạy HS vẫn còn rất nhiều. Cái cách mà thầy hiệu trưởng nói với tôi đã làm tôi thức tỉnh. Dùng roi trách phạt HS khi được sự đồng ý của PH hay bản thân GV thấy nên trách phạt theo cách đó, không quan trọng bằng việc trách phạt bằng tình thương của một người cha, người mẹ dành cho con cái. Nếu đặt mình vào bản thân là người cha, người mẹ thì cha mẹ nào dùng những hình thức phạt phản cảm như tát HS, bắt HS uống nước giẻ lau bảng...?

Trước đây, tôi đã nhiều lần trách phạt bằng roi khi yêu cầu HS nằm lên bàn giám thị để trách phạt. Khi đó, tôi vẫn thiên về quan điểm được phép xử phạt HS bằng roi nếu PH đồng ý và GV phải kiềm chế được nóng giận khi trách phạt, hay cụ thể hơn là kiểm soát được tình huống phạt lúc đang có nhiều yếu tố tác động. Ở một góc độ nào đó, tôi thấy nhiều lúc cũng mang lại hiệu quả trong việc giáo dục HS.

Tuy nhiên, nói theo ngôn ngữ của nhà giáo dục Montessori, áp đặt và bạo lực trong giáo dục là "chúng ta dập tắt linh hồn của trẻ và cản trở sự phát triển tinh thần của nó". Như vậy, thay vì giúp trẻ trưởng thành, tự chủ, chúng ta biến chúng thành những đứa trẻ thụ động, lệ thuộc, luôn sợ hãi. Phương pháp phạt nặng bằng roi "cho chừa cái sai" một cách nhẫn tâm sẽ phản tác dụng.

Những sai phạm trong học đường của HS là lẽ đương nhiên khi nhân cách chưa hoàn chỉnh. Nếu chúng ta quyết tâm "từ bỏ" phạt bằng roi thì một GV có tâm chắc chắn sẽ tìm được cách thích hợp nào đó cho từng trường hợp cụ thể để giáo dục HS.