LẮNG NGHE NGƯỜI DÂN HIẾN KẾ: Nâng tầm giao thông công cộng

TP HCM có nhiều việc cần làm ngay và duy trì nhằm chặn bớt đà kẹt xe, nâng tầm giao thông công cộng mang tính đồng bộ, bền vững, xanh - sạch - đẹp, phục vụ lợi ích lâu dài.

Hoàn thiện hệ thống xe buýt

Mạng lưới xe buýt phải được rải đều, phủ rộng sao cho hành khách đi bộ từ chỗ ở đến trạm xa nhất không quá 1 km, tùy từng tuyến đường nên bố trí làn riêng hoặc làn ưu tiên.

Những tuyến đường theo các hướng trục hoặc rộng hơn 10 làn xe hiện có công suất luồng hành khách lớn, tần suất hoạt động cao cho xe buýt thì nên dành làn riêng bằng dải phân cách cứng như xa lộ Hà Nội, Trường Chinh, Cộng Hòa, Phạm Văn Đồng, Mai Chí Thọ, Võ Văn Kiệt... Đoạn đường hẹp hơn có từ 4 đến 10 làn xe, khó bố trí làn riêng thì làm làn ưu tiên cho xe buýt như đường Võ Thị Sáu, Điện Biên Phủ, Nguyễn Thị Minh Khai, Hai Bà Trưng...

Khác với làn đường chỉ dành riêng, làn ưu tiên vẫn có thể sử dụng cho các loại phương tiện khác cùng lúc lưu thông nhưng phải nhường đường mỗi khi có xe buýt, khi có yêu cầu hoặc vào các khung giờ cao điểm. Như vậy, vừa tận dụng tối đa diện tích mặt đường trong lúc chưa có xe buýt lưu thông vừa tránh xung đột với các phương tiện khác khi xe buýt tấp vào trạm hoặc đón khách trở ra.

Ngoài phục vụ xe buýt, xe đạp công cộng, xe cứu hỏa, cứu thương, xe công an, quân đội, xe khách từ 12 chỗ trở lên, vẫn có thể cho sử dụng làn riêng và làn ưu tiên đối với các loại xe phục vụ ngoại giao, xe làm nhiệm vụ cứu hộ cứu nạn hoặc khẩn cấp, kể cả xe tang.

Tùy tuyến đường, nên bố trí làn riêng hoặc làn ưu tiên cho xe buýt Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Trong quá trình quy hoạch lập dự án đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông, cần hướng đến thiết kế làn đường riêng, làn ưu tiên cho xe buýt. Đặc biệt, với các tuyến đường trên cao mà TP HCM đang kêu gọi đầu tư, bổ sung làn riêng cho xe buýt sẽ có nhiều thuận lợi.

Mỗi trạm xe buýt nên xem xét điều chỉnh có vị trí lõm sâu vào phía lề đường để an toàn khi dừng, đón khách. Mái che nắng, mưa đủ rộng. Đèn chiếu sáng ban đêm giúp an ninh hơn, bảng lịch trình các tuyến đi qua ai cũng có thể đọc biết hướng xe mình chọn. Bố trí thùng đựng xả rác, thường dọn dẹp vệ sinh. Các việc này tuy đã thực hiện nhưng chưa nhiều.

Mở rộng tăng diện tích theo chiều dài vỉa hè, vừa có không gian trang trí, chỗ đợi cho hành khách vừa hạn chế chiếm dụng mặt đường. Có thể kết hợp dịch vụ và tuyên truyền văn hóa tham gia giao thông một cách hiệu quả hay truyền tải những thông điệp đến người dân về kẹt xe, môi trường, sức khỏe... Ngay trong lúc hành khách chờ đến lượt tuyến xe buýt mình đi, nghe một bản nhạc du dương nhẹ nhàng cũng làm dịu tâm lý nôn nóng.

Vé xe buýt cần hướng đến số hóa, sử dụng theo tuần, tháng. Một vé có thể sử dụng 2-3 chặng trong thời gian 90 phút để khắc phục sự bất tiện hiện nay là chưa kết nối đồng bộ nên nhiều hành khách dù đi trong bán kính khoảng 10 km cũng phải mua vé đến 2 lần.

Nên dần tích hợp hệ thống dữ liệu xây dựng ứng dụng, thẻ thanh toán dùng cho tất cả dịch vụ mua sắm, ăn uống cùng với sử dụng giao thông công cộng metro, xe buýt, xe đạp, nhất là trong giai đoạn TP HCM đang hướng đến đô thị thông minh, chuyển đổi số.

Khai thác quảng cáo, nếu thực hiện thành công, sẽ bù đắp khoảng 20% ngân sách trợ giá xe buýt, tương ứng 1.000 tỉ đồng/năm. Cần xây dựng lại đề án cho phù hợp với tình hình quảng cáo hiện nay sao cho hài hòa lợi ích, trích tỉ lệ lợi nhuận khuyến khích đơn vị kinh doanh vận tải. Điều này cộng với làn đường riêng và ưu tiên càng thuận lợi cho việc xã hội hóa phát triển xe buýt, ưu tiên hệ thống xe buýt điện không gây ô nhiễm môi trường.

Tạo thuận lợi cho xe đạp, đi bộ

Xe đạp công cộng vừa qua đã được đưa vào thí điểm trong khu vực trung tâm TP HCM. Trải nghiệm phương tiện này, tôi cảm thấy vừa thú vị vừa lợi ích cho sức khỏe và dễ dàng lưu thông trên các tuyến đường nhỏ, hẻm sâu mà xe buýt không thể di chuyển đến.

Vỉa hè phải được trả lại cho người đi bộ, xử lý dứt điểm tình trạng lấn chiếm trái phép. Chính quyền địa phương cần duy trì kiểm tra, cương quyết ngăn chặn các vi phạm. Cần cải tạo lối đi bộ bằng phẳng, sạch sẽ, có biển hiệu và ký hiệu riêng để nhận biết, an toàn.

Nên xây thêm nhà vệ sinh công cộng phục vụ người đi bộ, xe đạp, xe buýt. Các nhà ga metro, trạm xe buýt, bãi đỗ xe đạp cần ưu tiên kết nối với các công viên, khu vui chơi, nhà sách, cao ốc, trung tâm thương mại, bến buýt đường thủy, ga Sài Gòn, sân bay Tân Sơn Nhất.

Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) khi hoàn thành đưa vào sử dụng sẽ thuận lợi về đi lại, thời gian, giá rẻ. Các nhà ga cần bố trí bãi giữ xe cá nhân và kết nối với các điểm đón trả khách bằng xe buýt, xe đạp, đi bộ… Kết nối giao thông thủy trên sông Sài Gòn với các nhà ga Thảo Điền, Tân Cảng. xa lộ Hà Nội khá rộng, mật độ phương tiện luôn đông đúc. 

Cần kịp thời xây cầu vượt theo quy hoạch kết nối các khu dân cư dọc tuyến, tạo thuận lợi và an toàn cho người đi bộ phía bên kia đường tiếp cận với các nhà ga An Phú, Rạch Chiếc, Bình Thái, Thủ Đức, Phước Long, Khu Công nghệ cao.

Từ những gì đã nêu trên, TP HCM hoàn toàn có thể thực hiện thành công. Vấn đề là cơ quan chức năng cần mạnh dạn làm, gặp trở ngại hay khó khăn hãy cố gắng tháo gỡ chứ đừng dừng lại. Trong quá trình thực hiện, cần tiếp thu các góp ý thuyết phục và điều chỉnh sao cho có lợi nhất.

Đây cũng là giải pháp "đi trước một bước" hướng đến "sống xanh", giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tháo dần các rào cản trong việc chuyển đổi phương tiện, xử lý xe máy quá niên hạn, không cho phép lưu thông đối với xe máy quá cũ, không bảo đảm an toàn. Ngoài ra, không khuyến khích xe cá nhân bằng một lộ trình hợp lý, tăng phí giữ ôtô và xe máy.