Lúng túng quản lý rượu thủ công

Sáng 10-4, tại hội thảo về tác hại của việc lạm dụng rượu bia, xử lý và điều trị ngộ độc rượu có methanol cao do Bộ Y tế tổ chức, đại diện các bộ, ngành liên quan thừa nhận thị trường sản xuất, kinh doanh rượu rất phức tạp, khó quản lý và đề xuất pha màu vào cồn công nghiệp methanol để nhận diện chất độc này.

Chết vì rượu methanol chiếm 50%

Theo Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế, Việt Nam đang trở thành quốc gia tiêu thụ rượu bia cao nhất Đông Nam Á với khoảng 3 tỉ lít bia và 68.000 lít rượu mỗi năm. Trong số rượu bia được tiêu thụ có nhiều rượu giả, rượu tự pha không công bố tiêu chuẩn.

Ông Nguyễn Hùng Long, Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, cho biết số ca ngộ độc rượu methanol đang có xu hướng gia tăng do tình trạng lạm dụng rượu tràn lan. 10 năm qua, toàn quốc có 382 người bị ngộ độc do sử dụng rượu không an toàn (rượu không rõ nguồn gốc, được kinh doanh nhỏ lẻ, bán rong hoặc do người tiêu dùng tự pha chế), làm 98 người chết. Trong đó, số ca tử vong do rượu có hàm lượng methanol chiếm gần 50%, còn lại là tử vong do ngộ độc rượu trắng và rượu ngâm cây rừng.

Bệnh nhân ngộ độc rượu methanol được điều trị tại Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai

Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, phụ trách Trung tâm Chống độc - Bệnh viện Bạch Mai, cảnh báo methanol là chất cực kỳ độc hại đối với cơ thể con người, chỉ được sử dụng trong sản xuất công nghiệp (dùng làm sơn, véc-ni, dung dịch tẩy rửa). Rất nhiều nạn nhân ngộ độc methanol bị tổn thương thần kinh, mù mắt, thậm chí tử vong dù đã huy động mọi phương tiện, thuốc men cứu chữa.

Trước tình trạng này, ông Nguyễn Hùng Long cho rằng hiện nay, rượu tự nấu chiếm khoảng 70% thị trường. Để phòng ngừa ngộ độc rượu methanol phải tập trung vào những người kinh doanh rượu nhỏ lẻ, đặc biệt là các cơ sở ăn uống nhỏ lẻ. Ở những nơi này, rượu không nhãn mác rất nhiều trong khi đó, bằng mắt thường và kể cả lúc uống, không thể phân biệt một chai “rượu quê”, rượu tự nấu với rượu được pha từ cồn công nghiệp methanol.

Pha màu vào cồn công nghiệp

Ông Nguyễn Văn Việt, Chủ tịch Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam, cho biết theo các báo cáo, hiện cả nước mới cấp giấy phép sản xuất cho khoảng 15% các hộ sản xuất rượu thủ công. Tuy nhiên mới đây, ông Việt đến tỉnh Ninh Bình (một trong những địa phương đứng đầu cả nước về rượu thủ công) để tìm hiểu về tình hình sản xuất rượu, lãnh đạo tỉnh này cho biết tỉnh có hơn 2.500 hộ nấu rượu nhưng Sở Công Thương mới cấp giấy phép cho 6 hộ.

“Rõ ràng việc quản lý rượu dân tự nấu đang có vấn đề. Luật quy định cơ sở sản xuất rượu phải được cấp giấy phép, cơ sở bán rượu phải bán rượu có nhãn mác đầy đủ nhưng với hàng trăm ngàn hộ nấu rượu thủ công, việc cấp phép là rất khó. Không thể có cơ quan nào kiểm soát hết việc một bác nông dân hoặc một bà đồng nát nhưng về nhà lại tự nấu vài lít, vài chục lít rượu... bán chơi” - ông Việt nhận định.

Ông Nguyễn Phú Cường, Vụ trưởng Vụ Khoa học - Công nghệ, Bộ Công Thương cũng thừa nhận hiện chưa thể thống kê chính xác số lượng rượu tự nấu, các số liệu thống kê chỉ là ước tính. Trách nhiệm quản lý loại rượu này thuộc chính quyền địa phương.

GS-TS Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng Bộ Y tế, nhận định ngoài việc tăng cường kiểm soát rượu không rõ nguồn gốc, tuyên truyền cho người dân uống rượu có nhãn mác, phải có biện pháp quản lý chất methanol hiệu quả hơn. Methanol không phải là chất cấm sử dụng, do đó nên pha xanh methylen (chất tạo màu xanh) để phân biệt cồn công nghiệp và cồn thực phẩm vì hiện nay 2 loại này bằng mắt thường không phân biệt được. Việc “bôi” xanh methanol không chỉ giúp người dân nhận diện mà những đối tượng muốn sử dụng methanol để làm giả rượu cũng không thể lợi dụng chất độc này pha rượu.

“Bộ Công Thương là cơ quan được Chính phủ phân công chịu trách nhiệm quản lý chất lượng rượu cần quan tâm đến quy định trên để kiểm soát hiệu quả hơn rượu có chứa cồn công nghiệp gây độc cho người sử dụng” - ông Tiến đề xuất.